archiefvorig nr.lopend nr.

Bezigheden > Feuilleton delen printen terug
De Van Rossems over baksteen. Dik Kruithof

2102BZ vR1
Van verschillende kanten kreeg ik het signaal dat Maarten van Rossem met zijn broer Vincent, de architectuurhistoricus, bij hun bezoek aan Nijmegen een ode zouden brengen aan de baksteen. Uiteraard heb ik aandachtig gekeken en ik kon met tevredenheid vaststellen dat het verhaal goed aansloot bij mijn eerste twaalf verhalen over baksteen.  

Opvallend vond ik dat de eerste beelden van de beide broers opgenomen waren voor de baksteenmuur van het Openluchtmuseum waarvan ik in verhaal nummer zes een foto liet zien. Overigens ging die aflevering over het boek 'Bricks' en ik kwam er later pas achter dat daar ook in 2016 een Nederlandse vertaling van is verschenen.

De Van Rossems schetsten het ontstaan van de baksteen in het Midden-Oosten, de bloeitijd in het  Romeinse  Rijk, met een passend uitstapje naar Nijmegen, de meest Romeinse stad van ons land. Dan het gat van ruim acht eeuwen dat  ontstaat voordat vanuit de kloosters het gebruik van baksteen weer op gang komt, in de eeuwen daarna sterk bevorderd door maatregelen om het brandgevaar in de steden tegen te gaan.
Ze roemden de geschiedenis van de baksteenproductie in Nederland, brachten een bezoek aan een baksteenfabriek en ze lieten een trotse jonge metselaar zien.

Een historisch overzicht van de baksteenbouw in Nederland begon met de Boterwaag die rond 1612 gebouwd is naar een ontwerp van Cornelis van Delft. Ze bezochten het Berchmanianum als sluitstuk van de negentiende-eeuwse bouwkunst2102BZ vR Baksteen2 van vader en zoon Cuypers. Als  school gebouwd voor de Jezuïeten diende het in de tweede wereldoorlog als Duits kinderverblijf en het is nu in gebruik bij de Universiteit van Nijmegen. Het vertoont alle kenmerken van de baksteenbouw uit die tijd, bij voorbeeld ook de golvende lijnen van de Amsterdamse school. Afgesloten werd met twee stromingen in het gebruik van baksteen in de afgelopen vijftig jaar. Eerst ging het vooral om het snel en goedkoop bouwen van de sociale woningbouw in de jaren tachtig terwijl er nu in de nieuwe wijk Waalsprong gebruik gemaakt wordt van de vele mogelijkheden om variaties aan te brengen in metselwerk en kleur. Waarbij wel bedacht moet worden dat de meeste baksteen tegenwoordig dient als een beschermende jas voor het betonskelet van een gebouw.

Het was een mooie aflevering waar zijdelings nog werd genoemd dat de baksteenproductie en bouw in Duitsland veel verder was dan in Nederland – Maarten noemde de Backsteingotik nog even – en Maarten sprak een onverbloemde voorkeur uit voor de echte rode baksteen, zoals die gebruikt wordt in de Waalsprong, maar die ook de echte kleur van de waalsteen is.

Over Duitsland gesproken: in het Eemsland, het gebied langs de rivier de Eems rond Papenburg zou Maarten zijn hart kunnen ophalen want het grootste deel van de huizen in de dorpen daar is van rode baksteen en gedekt met rode dakpannnen. 

----------

De auteur heeft de foto's geleverd.


© 2023 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Feuilleton" -
Bezigheden > Feuilleton
De Van Rossems over baksteen. Dik Kruithof
2102BZ vR1
Van verschillende kanten kreeg ik het signaal dat Maarten van Rossem met zijn broer Vincent, de architectuurhistoricus, bij hun bezoek aan Nijmegen een ode zouden brengen aan de baksteen. Uiteraard heb ik aandachtig gekeken en ik kon met tevredenheid vaststellen dat het verhaal goed aansloot bij mijn eerste twaalf verhalen over baksteen.  

Opvallend vond ik dat de eerste beelden van de beide broers opgenomen waren voor de baksteenmuur van het Openluchtmuseum waarvan ik in verhaal nummer zes een foto liet zien. Overigens ging die aflevering over het boek 'Bricks' en ik kwam er later pas achter dat daar ook in 2016 een Nederlandse vertaling van is verschenen.

De Van Rossems schetsten het ontstaan van de baksteen in het Midden-Oosten, de bloeitijd in het  Romeinse  Rijk, met een passend uitstapje naar Nijmegen, de meest Romeinse stad van ons land. Dan het gat van ruim acht eeuwen dat  ontstaat voordat vanuit de kloosters het gebruik van baksteen weer op gang komt, in de eeuwen daarna sterk bevorderd door maatregelen om het brandgevaar in de steden tegen te gaan.
Ze roemden de geschiedenis van de baksteenproductie in Nederland, brachten een bezoek aan een baksteenfabriek en ze lieten een trotse jonge metselaar zien.

Een historisch overzicht van de baksteenbouw in Nederland begon met de Boterwaag die rond 1612 gebouwd is naar een ontwerp van Cornelis van Delft. Ze bezochten het Berchmanianum als sluitstuk van de negentiende-eeuwse bouwkunst2102BZ vR Baksteen2 van vader en zoon Cuypers. Als  school gebouwd voor de Jezuïeten diende het in de tweede wereldoorlog als Duits kinderverblijf en het is nu in gebruik bij de Universiteit van Nijmegen. Het vertoont alle kenmerken van de baksteenbouw uit die tijd, bij voorbeeld ook de golvende lijnen van de Amsterdamse school. Afgesloten werd met twee stromingen in het gebruik van baksteen in de afgelopen vijftig jaar. Eerst ging het vooral om het snel en goedkoop bouwen van de sociale woningbouw in de jaren tachtig terwijl er nu in de nieuwe wijk Waalsprong gebruik gemaakt wordt van de vele mogelijkheden om variaties aan te brengen in metselwerk en kleur. Waarbij wel bedacht moet worden dat de meeste baksteen tegenwoordig dient als een beschermende jas voor het betonskelet van een gebouw.

Het was een mooie aflevering waar zijdelings nog werd genoemd dat de baksteenproductie en bouw in Duitsland veel verder was dan in Nederland – Maarten noemde de Backsteingotik nog even – en Maarten sprak een onverbloemde voorkeur uit voor de echte rode baksteen, zoals die gebruikt wordt in de Waalsprong, maar die ook de echte kleur van de waalsteen is.

Over Duitsland gesproken: in het Eemsland, het gebied langs de rivier de Eems rond Papenburg zou Maarten zijn hart kunnen ophalen want het grootste deel van de huizen in de dorpen daar is van rode baksteen en gedekt met rode dakpannnen. 

----------

De auteur heeft de foto's geleverd.
© 2023 Dik Kruithof
powered by CJ2