Lúbeck is bij uitstek de stad van de Backsteingotik: De Dom is de grootste in die stijl gebouwde kerk en de bloeitijd van Lübeck valt in dezelfde periode. Er is heel veel terug te vinden uit dat tijdperk tussen de twaalfde en de zestiende eeuw. 

Een voorbeeld van de baksteengotiek is ook de Holstentor (foto), de dubbeltoren die een van de toegangen naar de stad bewaakte. Als symbool van Lübeck is het een van de bekendste gebouwen van Duitsland geworden. Het is zowel van buiten als van binnen een indrukwekkend gebouw met muren van ruim een meter dik. Als verdediger van de stad heeft het nooit echt dienst gedaan. Het was de middelste van een complex met drie verdedigingstorens maar het is de enige die over is. In de toren is een mooi stadsmuseum gevestigd dat onder meer de volgende tekst laat zien: 'Nach dem verheerenden Brand von 1276 wurde der Steinbau verpflichtend: der ziegelrote Backstein prägt seitdem die Stadt'. Dit is enigszins overdreven want in Lübeck zijn de meeste gebouwen gepleisterd in Italiaans aandoende kleuren. Er zijn echter nog genoeg gebouwen over om onder de indruk te raken van de oude rode baksteen. Opvallend is het grote formaat van de gebruikte bakstenen. Wat wij de 'kloostermop' noemen, de grote oude baksteen die oorspronkelijk gemaakt is voor de noordelijke kloosters, is in Lübeck heel gewoon.

Een van de mooiste complexen is de Salzspeicher (tweede foto) aan de stadsgracht vlakbij de Holstentor. Het zijn zes pakhuizen die in de 16e en 17e eeuw gebouwd zijn om het zout op te slaan dat op de Lüneburger heide gewonnen werd en vanuit de stad werd verhandeld in het Oostzeegebied. De haringhandel met Scandinavië - zout erheen en gezouten haring terug - was eeuwenlang een van de belangrijke winstmakers. Na de zouthandel zijn ze gebruikt voor graan en hout maar nu zit er een kledingwinkel in. Erg leuk om ook de binnenkant te kunnen zien.

Van de Dom is de eerste steen gelegd in 1147 en hij was klaar in 1247 en een eeuw later was de huidige toestand bereikt. Met 130 lengte is het een van de grootste kerken van Duitsland en de torens zijn 115 meter hoog (zie de foto bij het volgende stukje over Lübeck). Van buiten is het indrukwekkende rode baksteen maar van binnen is hij wit. Er is nu een grote restauratie gaande waarbij van het hele gebouw wordt nagegaan waar de kwetsbaarheden liggen en wat er aan gedaan moet worden. Over de bouwgeschiedenis, de herbouw na de oorlog – de dom werd zwaar beschadigd bij een bombardement in 1942 – en de huidige werkzaamheden is in de kerk een uitgebreide tentoonstelling te zien.

Als je er omheen loopt is goed te zien dat de rode bakstenen uit verschillende tijden stammen. Er staat ook een indrukwekkend bord waarop je kunt zien hoe vaak de beide torens gerepareerd zijn en wat er nu aan gedaan wordt. Van dichtbij is de buitenkant een lappendeken van reparaties en aanpassingen uit zeven eeuwen.

Achter de Dom ligt het Museum für Natur und Umwelt waarin het ontstaan van het gebied waar de stad ligt mooi wordt weergegeven, bovendien was er een mooie tentoonstelling over Paaseiland.

Middenin de stad ligt aan de Brede Straat het Rathaus dat een lange bouw- en uitbreidingsgeschiedenis heeft waardoor het een beetje een allegaartje van materiaal en bouwstijlen geworden is. Achter het Rathaus staat op het hoogste punt van de binnenstad de St Mariakerk die als de moederkerk van de Backsteingotiek in het Oostzeegebied geldt: gebouwd naar voorbeelden van Franse en Vlaamse kathedralen maar wel helemaal in baksteen. Het binnenwerk is bijna veertig meter hoog en dat was nooit eerder zo hoog geweest in bakstenen.

Aan de noordelijke invalsweg staat de Burgtor als bekroning van een prachtig rood baksteenbolwerk. Op weg naar de Mariakerk kom je dan langs misschien wel het oudste ziekenhuis van Duitsland, het Heilig Geist Hospital gebouwd na de stadsbrand van 1276 en nog altijd in de oorspronkelijke staat. Iets verderop de Löwen-apotheke, waarvan het oudste gedeelte uit 1230 stamt en dat na het bombardement volledig in de oude staat is hersteld (foto).

Lübeck maakt zijn roep als baksteenstad volledig waar.

----------

De foto's zijn van de schrijver.