Tot 2018 gingen wij naar de Biënnale in Venetië, de grote kunsttentoonstelling. Ik schreef stukjes voor de Leunstoel over de kunst die ik daar zag. Maar wat ook erg leuk was in Venetië is het zoeken naar die kunst: ruim de helft is makkelijk te vinden in de Giardini waar de landenpaviljoens staan of in de Arsenale, het gebied waar vroeger de schepen gebouwd werden in grote stenen loodsen. De andere helft van de kunst was verspreid over de hele stad en het zwerven door die stad op zoek naar paviljoens van kleine landen of van andere groepen kunstenaars, bij voorbeeld de Roma en Sinti, was een attractie op zich. Venetië kent maar een paar straten die vergelijkbaar zijn met wat wij gewone straten vinden in een oude binnenstad, verder speelt het wandelverkeer zich af in wat wij stegen zouden noemen. Bovendien loopt de huisnummering in grote lijnen van 1 tot 1000 per wijk en houdt de telling op als een steeg uitkomt op breed water, wat meestal de grens van een wijk vormt. Dorsoduro 801 kan dus wel honderd meter af liggen van Dorsoduro 800, om maar een voorbeeld te noemen. Zwerven door die stad is fascinerend.

Venetië is gebouwd van baksteen. De Arsenale zijn gebouwd rond 1104, worden beschouwd als het eerste industriële complex ter wereld en zijn opgetrokken in donkerrode baksteen. Op het San Marcoplein staat sinds de twaalfde eeuw de Campanile, de klokkentoren van de Basiliek van San Marco. De Basilica di Santa Maria Gloriosa dei Frari is een grote gotische kerk uit de 14e eeuw. Toen in Noord-Europa het gebruik van baksteen weer begon werden er in Italië al grote complexen mee gebouwd.

Hoe oud de gebouwen in het gewone Venetië zijn is moeilijk na te gaan, wel is duidelijk dat veel van de luxueuze koopmanswoningen aan het Canal Grande stammen uit de 15e  en 16e  eeuw. Vaak zijn het baksteen muren bekleed met marmer, hoe meer marmer hoe duurder en dus indrukwekkender. Meer naar de buitenkant van de stad zijn alle gebouwen van baksteen, met soms bepleistering die vaak loslaat en dan hele mooie slecht gevoegde muren laat zien. Van onze reis uit 2011 vond ik er nog wat foto’s van.

Op een Duits Blog vond ik een prachtig verhaal uit Venetië over Melusina. Voor wie het ook niet wist: zij komt voor in verscheidene middeleeuwse volksverhalen en het kernverhaal is dat Melusina een fee is die trouwt met een ridder maar daarbij een voorwaarde stelt: hij mag haar op een bepaalde dag van de week niet zien.

In de Venetiaanse versie is Melusina een zeenimf die gevangen wordt door een Venetiaanse visser. Liefde op het eerste gezicht, maar niet op zaterdag want dan is zij iets anders. Alleen als ze mens wordt, dan wordt die vloek opgeheven. Melusina kiest er voor mens te worden, ze trouwen dus,  en ze leven lang en gelukkig tot zij ziek wordt en overlijdt. Wat er dan gebeurt is op het world wide web te vinden: Dat Backsteinherz von Castello.

Venetië blijft ons ook bij omdat op de Duitse tv nog altijd geregeld de herhalingen van de detectives van Donna Leon zijn te zien met de geweldige hoofdinspecteur Brunetti die een meest stille strijd voert tegen bureaucratie en statusverschillen. En bovendien: veel prachtige zomerse stadsbeelden van Venetië.

Donna Leon heeft veel boeken geschreven over Commissario Brunetti, Frits Hoorweg heeft er in 2014 en 2018 over geschreven in de Leunstoel. Ik lees er nu ook weer een. Toen ik het boek zag liggen viel mij de omslagfoto op: de bakstenen toren van de San Marco.

----------

De illustraties zijn geleverd door de schrijver zelf.