In het Heimatmuseum van Leer was een tentoonstelling van de ‘Münzschatz von Filsum’, de vondst van 93 Romeinse munten bij het Oostfriese dorpje Filsum, iets ten oosten van Leer. Het eerste wat opviel is dat zo’n muntschat natuurlijk maar klein is en dat het moeilijk is om daar een hele tentoonstelling van te maken. Dat hebben ze gedeeltelijk opgelost door het verhaal van de vondst in beeld te brengen op een wandpaneel en ook informatie over de vondst zelf, die opmerkelijk genoeg bestaat uit Romeinse munten. Maar daarnaast is er niet meer dan een grote tafel met een blad van twee bij een meter waarin de muntjes keurig verstopt zijn onder een glasplaat. Op het glas lagen twee plastic vergrootglazen wat een beter zicht zou moeten bieden maar die bij mij niet meer werkten. Ik heb het bekijken dus overgelaten aan mijn mobiele telefoon: door die met de camera aan op de glasplaat te leggen boven een muntje kon ik met de vergrotingsfactor op de maximumstand tien duidelijke foto’s maken van de muntjes.

De muntvondst heeft een geschiedenis van ruim honderdvijftig jaar: omstreeks 1850 werd bij Filsum door een jonge herder een rolletje gevonden, waaruit na het opdrogen een rol muntjes tevoorschijn kwam. Die muntjes zijn in verschillende verzamelingen in Noord-Duitsland terecht gekomen met onduidelijke verhalen over de herkomst. Omstreeks 2010 werd vanuit een muntje dat terecht gekomen was in Stade bij Hamburg een onderzoek gestart waaruit bleek dat meer munten aan een vindplaats bij Filsum gekoppeld konden worden, overigens zonder wetenschappelijke zekerheid. Maar het leidde wel tot een gebied van ruim zeven hectare dat door vrijwilligers jarenlang met metaaldetectoren is doorzocht. Dat heeft geleid tot een opgraving waarbij uiteindelijk deze 93 munten zijn gevonden, zonder dat een precieze vindplaats kon worden vastgesteld want het terrein was de afgelopen eeuw intensief bewerkt. Er is een boekje over geschreven: 'Mit der Metallsonde unterwegs in Niedersachsen. Sondengänger als Helger der Archäologie'.

De munten zijn niet in bijzondere conditie maar konden grotendeels wel volgens de regels worden beschreven en vastgelegd. De oudste met een portret van keizer Nero stamt uit 69 na Chr. En de nieuwste is uit de tijd van Keizer Septimus Severus die in 211 overleed.

Het gebeurt niet vaak dat Romeinse munten in Noord-Duitsland gevonden worden. De grens van het Romeinse Rijk, de Limes, lag bij de Rijn en die ligt zo’n tweehonderd kilometer zuidelijker. Mogelijkheden hoe ze daar gekomen zijn? Handelaars of soldij van huurlingen.

In 2009 kende Drenthe een vergelijkbare vondst in de gemeente AA en Hunze. Goudvondsten zijn er vrijwel alleen uit jongere tijden.

----------

De illustraties zijn geleverd door de schrijver.