 |
| Beschouwingen > De verbazing |
delen printen 
terug 
|
|
|
|
|
|
|
Raadsels |
Arie de Jong |
|
|
 Jaar in jaar uit gebruik ik heel wat eieren. Honderden per jaar, dus in de afgelopen halve eeuw zullen dat er om en nabij 15.000 eieren zijn geweest. Ik ben de kippen dankbaar die daar bij geholpen hebben. Waar het me echter om gaat is, dat ik in die halve eeuw het maar één keer heb meegemaakt dat een ei verrot was. Je wilt niet weten hoe erg een rottend ei stinkt. Hoe dan ook, slechts één ei op vele duizenden eieren waar niets mis mee was.
Hoe vreemd is het dan om vaak te lezen dat iemand die men niet erg mag (een politicus die de sympathie verloren heeft, een staatshoofd dat wordt afgezet, maar ook de toneelspelers van een stuk dat niet bevalt) wordt bekogeld met rijpe tomaten en rotte eieren. Die rijpe tomaten kan ik plaatsen, daar hoef je weinig moeite voor te doen. Maar waar haalt men die rotte eieren vandaan? Niet alleen dat men er dan opeens een aantal heeft, maar ook net op het moment dat je ze nodig hebt: om iemand te bekogelen. Een raadsel.
Raadsels in de natuur
De natuur biedt onnoemelijk veel raadsels. Neem het zeepaardje. Als het tijd wordt aan voortplanting te doen, dan stopt het vrouwelijke zeepaardje haar eieren in een buidel van het mannetje. Die spreidt daar zijn zaad over en broedt het kroost uit. Je zou kunnen zeggen: het mannetje is zwanger van de kleintjes. Als die er aan toe zijn, worden ze losgelaten en zoeken ze het verder zelf maar uit om te overleven.
Van een heel andere orde is de ‘negatieve materie’ in het heelal. Gelukkig snappen astronomen daar ook niet veel van. Hoe kan er tegelijk meetbare en onmeetbare materie zijn en hoe verhouden die zich tot elkaar? Fascinerend, zoals alles van het heelal fascinerend is. Hoe zit dat met de ‘big bang’ en hoe kan het dat een overgeconcentreerde materie zo’n 14 miljard jaar geleden opeens expandeerde? Wat moeten we ons voorstellen bij de ruimte waarin die materie werd losgelaten? Hoe zat dat in de eerste partikels van seconden, als die materie nog volkomen op elkaar gepakt zat en uiteenspatte? Hoe vormden zich verschillende elementen? En wat was er vóór de ‘big bang’? Ga zo maar door, je wordt er gek van. Allemaal raadsels.
Raadselachtig gedrag
Terwijl het evengoed een raadsel is van welke hond de drollen zijn die opeens bij je voordeur liggen. De hele dag is het een komen en gaan van meestal aangelijnde honden met hun baasje. Je wilt niet weten hoeveel mensen er tegenwoordig een hond hebben. Velen nemen een zakje mee om het warme overblijfsel van hun viervoeter in te doen (even oefenen, zo leuk is dat niet), maar een aantal doet dat niet. En die lopen ook in de vroege ochtend of late avond rond. Hebben schijt aan de drollen die worden achtergelaten (ik heb het maar helemaal niet over de walgelijke gewoonte van die beesten om overal een geurspoortje achter te laten door een paar druppels urine te spuiten). Dan zie ik die drollen liggen en probeer eerst te schatten hoe groot de hond moet zijn die dat heeft achtergelaten. En wat de diepere gedachten moeten zijn van degene die die hond heeft uitgelaten. Zo stapelen de raadsels zich op.
Raadselachtige beelden
Dan nog het raadsel van de beeldvorming. Hebben we allemaal last van. Waarom laten we ons leiden door een beeld van iets, terwijl dat niet overeenstemt met de werkelijkheid? Daarvan zijn onnoemelijk veel voorbeelden te geven, maar ik werd getroffen door een stukje van Lukas Burgering in het tijdschrift Socialisme en Democratie. Lukas is fractievoorzitter van de PvdA-fractie in de gemeenteraad van Stichtse Vecht. Hij kaart de valse tegenstelling aan tussen zogeheten lokale partijen en landelijke partijen. Hij betoogt dat alle partijen in de gemeenteraad lokale partijen zijn. Sommige zijn onderdeel van een landelijke partij, maar op lokaal niveau is het gewoon een lokale partij. Iedereen woont in die gemeente en maakt zich druk om de vraagstukken van die gemeente. Het enige verschil: een lokale afdeling van een landelijke partij kan als het nodig is ‘hulptroepen’ mobiliseren in Provinciale Staten of op landelijk niveau. Zo is het maar net, Lukas slaat de spijker op zijn kop, maar het vreemde is: er is geen journalist die meegaat in deze werkelijkheid, zodat aan ‘lokale partijen’ iets wordt toegeschreven dat ze helemaal niet hebben. Het raadselachtige is hoe er een overheersend idee, ook bij de kiezers, kan ontstaan dat niet spoort met de werkelijkheid en dat daarna ook niet meer wordt gecorrigeerd.
Raadselachtige ervaringen
Dan nog raadsels die ons zelf kunnen overkomen. Op de jaarlijkse borrel van de historische vereniging waarvan ik een actief lid ben, sprak ik Gerard Kramer. Die vertelde me dat hij op een ochtend in bed wakker werd met bloed op zijn hoofd en kleren en dat hij een hersenschudding had gehad. Hij had echter geen herinnering hoe dat kon zijn gekomen. Spontaan gebeuren dat soort zaken niet, dus hij moet gevallen zijn of ergens een klap mee hebben gehad. Alleen, hij weet er niets meer van. Een raadsel.
Ik ben dol op raadsels, maar gaandeweg merk ik: de charme dat er een oplossing is voor een raadsel is ook een illusie.
----------
De illustratie is van Petra Busstra.
|
|
|
|
|
 |
|
 |
| Beschouwingen > De verbazing |
| Raadsels |
Arie de Jong |
Jaar in jaar uit gebruik ik heel wat eieren. Honderden per jaar, dus in de afgelopen halve eeuw zullen dat er om en nabij 15.000 eieren zijn geweest. Ik ben de kippen dankbaar die daar bij geholpen hebben. Waar het me echter om gaat is, dat ik in die halve eeuw het maar één keer heb meegemaakt dat een ei verrot was. Je wilt niet weten hoe erg een rottend ei stinkt. Hoe dan ook, slechts één ei op vele duizenden eieren waar niets mis mee was.
Hoe vreemd is het dan om vaak te lezen dat iemand die men niet erg mag (een politicus die de sympathie verloren heeft, een staatshoofd dat wordt afgezet, maar ook de toneelspelers van een stuk dat niet bevalt) wordt bekogeld met rijpe tomaten en rotte eieren. Die rijpe tomaten kan ik plaatsen, daar hoef je weinig moeite voor te doen. Maar waar haalt men die rotte eieren vandaan? Niet alleen dat men er dan opeens een aantal heeft, maar ook net op het moment dat je ze nodig hebt: om iemand te bekogelen. Een raadsel.
Raadsels in de natuur
De natuur biedt onnoemelijk veel raadsels. Neem het zeepaardje. Als het tijd wordt aan voortplanting te doen, dan stopt het vrouwelijke zeepaardje haar eieren in een buidel van het mannetje. Die spreidt daar zijn zaad over en broedt het kroost uit. Je zou kunnen zeggen: het mannetje is zwanger van de kleintjes. Als die er aan toe zijn, worden ze losgelaten en zoeken ze het verder zelf maar uit om te overleven.
Van een heel andere orde is de ‘negatieve materie’ in het heelal. Gelukkig snappen astronomen daar ook niet veel van. Hoe kan er tegelijk meetbare en onmeetbare materie zijn en hoe verhouden die zich tot elkaar? Fascinerend, zoals alles van het heelal fascinerend is. Hoe zit dat met de ‘big bang’ en hoe kan het dat een overgeconcentreerde materie zo’n 14 miljard jaar geleden opeens expandeerde? Wat moeten we ons voorstellen bij de ruimte waarin die materie werd losgelaten? Hoe zat dat in de eerste partikels van seconden, als die materie nog volkomen op elkaar gepakt zat en uiteenspatte? Hoe vormden zich verschillende elementen? En wat was er vóór de ‘big bang’? Ga zo maar door, je wordt er gek van. Allemaal raadsels.
Raadselachtig gedrag
Terwijl het evengoed een raadsel is van welke hond de drollen zijn die opeens bij je voordeur liggen. De hele dag is het een komen en gaan van meestal aangelijnde honden met hun baasje. Je wilt niet weten hoeveel mensen er tegenwoordig een hond hebben. Velen nemen een zakje mee om het warme overblijfsel van hun viervoeter in te doen (even oefenen, zo leuk is dat niet), maar een aantal doet dat niet. En die lopen ook in de vroege ochtend of late avond rond. Hebben schijt aan de drollen die worden achtergelaten (ik heb het maar helemaal niet over de walgelijke gewoonte van die beesten om overal een geurspoortje achter te laten door een paar druppels urine te spuiten). Dan zie ik die drollen liggen en probeer eerst te schatten hoe groot de hond moet zijn die dat heeft achtergelaten. En wat de diepere gedachten moeten zijn van degene die die hond heeft uitgelaten. Zo stapelen de raadsels zich op.
Raadselachtige beelden
Dan nog het raadsel van de beeldvorming. Hebben we allemaal last van. Waarom laten we ons leiden door een beeld van iets, terwijl dat niet overeenstemt met de werkelijkheid? Daarvan zijn onnoemelijk veel voorbeelden te geven, maar ik werd getroffen door een stukje van Lukas Burgering in het tijdschrift Socialisme en Democratie. Lukas is fractievoorzitter van de PvdA-fractie in de gemeenteraad van Stichtse Vecht. Hij kaart de valse tegenstelling aan tussen zogeheten lokale partijen en landelijke partijen. Hij betoogt dat alle partijen in de gemeenteraad lokale partijen zijn. Sommige zijn onderdeel van een landelijke partij, maar op lokaal niveau is het gewoon een lokale partij. Iedereen woont in die gemeente en maakt zich druk om de vraagstukken van die gemeente. Het enige verschil: een lokale afdeling van een landelijke partij kan als het nodig is ‘hulptroepen’ mobiliseren in Provinciale Staten of op landelijk niveau. Zo is het maar net, Lukas slaat de spijker op zijn kop, maar het vreemde is: er is geen journalist die meegaat in deze werkelijkheid, zodat aan ‘lokale partijen’ iets wordt toegeschreven dat ze helemaal niet hebben. Het raadselachtige is hoe er een overheersend idee, ook bij de kiezers, kan ontstaan dat niet spoort met de werkelijkheid en dat daarna ook niet meer wordt gecorrigeerd.
Raadselachtige ervaringen
Dan nog raadsels die ons zelf kunnen overkomen. Op de jaarlijkse borrel van de historische vereniging waarvan ik een actief lid ben, sprak ik Gerard Kramer. Die vertelde me dat hij op een ochtend in bed wakker werd met bloed op zijn hoofd en kleren en dat hij een hersenschudding had gehad. Hij had echter geen herinnering hoe dat kon zijn gekomen. Spontaan gebeuren dat soort zaken niet, dus hij moet gevallen zijn of ergens een klap mee hebben gehad. Alleen, hij weet er niets meer van. Een raadsel.
Ik ben dol op raadsels, maar gaandeweg merk ik: de charme dat er een oplossing is voor een raadsel is ook een illusie.
----------
De illustratie is van Petra Busstra.
|
| © 2022 Arie de Jong |
|
|
|
|
powered by CJ2 |
|
