 |
|
|
|
|
 |
 |
archiefvorig nr.lopend nr. |
 |
|
 |
 |
|
 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
 |
|
 |
|||||||||||||||||||||||||||
| Beschouwingen > Het leven zelf | ||||
| Lepelaars gidsen de schapentrek | Joop Quint | |||
 Het is natuurlijk volstrekte onzin dat wetenschappelijk onderzoek maatschappelijk relevant zou moeten zijn. Anders zouden we nooit weten hoe het zit met de trek van de lepelaar, de dichtheid van de kanoet of het dieet van de drieteenstrandloper. Dat staat allemaal in het onvolprezen blad Metawad (editie nr. 7), een gezamenlijke uitgave van het Waddenfonds en het NIOZ (Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee).Eerst de lepelaar. Die trekt in het najaar naar Frankrijk, Spanje en Portugal, maar ook naar Mauritanië (West Afrika). In het voorjaar komen ze weer terug. Maar niet allemaal. 5% van de vogels die uit Europa terugkomen overleeft de tocht niet, van die uit Mauretanië sterft 20%. Nou zou je denken: dat komt door de afstand. Maar tijdens de najaarstrek van Nederland naar Mauretanië sneuvelen nauwelijks lepelaars. Tamar Lok, de onderzoeker, veronderstelt dat de slechtere windcondities in het voorjaar een rol kunnen spelen, of dat de lepelaars in West-Afrika onvoldoende kunnen opvetten om de terugtocht met succes te overleven. Waarom kiezen ze er dan toch voor om de Sahara over te steken? Dat is onderwerp van lopend onderzoek. De onderzoekers van de kanoet beginnen met de volgende constatering: ‘De dichtheid van bijvoorbeeld kanoeten is in de meeste gevallen natuurlijk geen simpele functie van de dichtheid van de schelpdieren die ze eten.’ Ze zijn voor hun onderzoek naar Mauretanië gegaan en hebben daar met de telescoop voor duizend verschillende individuen (!) vastgelegd wat de vogels doen tussen het inslikken van de ene prooi en het inslikken van de volgende. Vanaf een waarneemtoren hebben ze in totaal 10.000 foto’s gemaakt om een objectieve maat te krijgen van de dichtheid van kanoeten per vierkante meter. Per satellietmeting zijn de dichtheden van het zeegras ter plaatse bepaald. Op basis van deze gegevens zijn modellen gebouwd waaruit blijkt dat kanoeten verschillend reageren op verschillende schelpdieren. De Dosinia heeft de voorkeur van de kanoet, boven de Loripes, die is licht giftig. Maar de Loripes is weer goed voor het zeegras. Er wordt verder gewerkt aan modellen om dit ecosysteem nog beter in kaart te krijgen. Wat eet een drieteenstrandloper? De Nederlandse onderzoeker Jeroen Reneerkens heeft met hulp van Finse entomologen op Groenland de menukaart van de drieteenstrandloper in kaart gebracht. De Finnen kenden de genen van bijna alle soorten insecten en spinnen op de Groenlandse toendra. Reerkens ving drieteenstrandlopers en vond veel van die genen terug in hun poep. Een kwalitatieve analyse leidde tot de conclusie dat de drietenen bijna alle beschikbare geleedpotigen eten. Maar ... ’Het is op dit moment nog niet mogelijk om precies te analyseren hoeveel de vogels eten van welke geleedpotigen.’ Samen met de Finnen en een team genetici uit China wordt nu verder gewerkt aan een mogelijke kwantitatieve analyse van de verschillende insectengenen in de poep van de drieteenstrandloper. Nawoord Van mijn zeer gewaardeerde, inmiddels overleden, collega Willem Midddelhoven is de mooie uitspraak: ‘De essentie van een goed idee is, dat het leidt tot een beter idee.’ Dat geldt natuurlijk ook voor wetenschappelijk onderzoek. Naar aanleiding van eerder onderzoek naar de trek van de lepelaars heb ik de schapentrek onderzocht. (De Hoornder, april 2009). Eind september verzamelen Texelse schapen zich op het voetbalveld bij Den Hoorn. Er wordt een extra boot ingelegd en daarna lopen ze naar het zuiden naar weiden ongeveer 100 kilometer over de Spaanse Pyreneeën. In het voorjaar komen ze weer terug. Dat was allemaal bekend. Niet bekend was hoe de schapen hun route bepaalden. Door het ringen van lepelaars en door satellietbeelden kon worden vastgesteld dat de schapen gegidst worden door lepelaars. ---------------------------------------------------- Het plaatje is van Katharina Kouwenhoven -------------------------------------------------- Bestel uw boeken, CD's en nog veel meer bij bolcom, via de banner rechts. Dan steunt u De Leunstoel! |
||||
| © 2015 Joop Quint | ||||
|
|
|
||
|
powered by CJ2 | |||