archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Brief uit ... delen printen terug
Cuba en Fidel's trukendoos Herman Frederiks

0310BS Brief
Communistische regimes zijn altijd goed geweest in het binnenhalen van deviezen door middel van trucs. Het zijn de noodzakelijke deviezen die ze niet kunnen verdienen met hun krakkemikkige economie. Zo liep ik jaren geleden met honderden zo niet duizenden kronen op zak door Praag, geld waarvoor ik geen bestemming had. Het regime dwong me om dagelijks een bepaald bedrag in marken of guldens in te wisselen, ook als ik daar geen enkele behoefte aan had.Vorig jaar bedacht de Cubaanse regering een wisseltruc om het volk hun gespaarde US dollars af te troggelen. Het waren niet alleen zwarte dollars verdiend in de ‘informele’ economie, maar vooral ook de dollars die als schenkingen van familieleden uit de USA het land waren binnengekomen. Volgens sommige economen vormen deze schenkingen de basis van de Cubaanse economie. Het is een cynisch gegeven dat deze economie drijft op de mensen die het land de rug hebben toegekeerd.

De truc die het afgelopen najaar werd uitgehaald verliep als volgt. Met veel poeha werd bekend gemaakt dat de Cubaanse economie losser zou moeten worden van de dollar. De inwoners van het land zouden enkele weken in de gelegenheid worden gesteld om hun dollars in te wisselen tegen een normale koers. Daarna zouden ze 10 % extra commissie moeten gaan betalen. In feite zou de dollar daarmee tien procent in waarde verminderen. De banken wisselden de dollars een op een tegen de peso convertible, een soort monopoliegeld gekoppeld aan internationale koersen, dat alleen geldig is in Cuba. In tegenstelling tot de waardeloze normale Cubaanse pesos kun je hiermee buitenlandse goederen kopen. Het effect laat zich raden. Voor de banken vormden zich lange rijen met mensen die massaal tijdig hun dollars inleverden tegen de peso convertible. Niet lang daarna werd de wisselkoers van deze fictieve munt tien procent opgewaardeerd. In feite is degene die nu nog dollars bezit inmiddels twintig procent armer geworden. De nu duurdere peso convertible is in koopkracht niet toegenomen. De buitenlanders met hun internationale munt betalen nu voor alles twintig procent meer.

Fidel persoonlijk communiceert via de tv met het volk over dit soort kwesties. Om de toenemende ontevredenheid de kop in te drukken maakte hij onlangs bekend dat de salarissen en pensioenen met dertig procent verhoogd zouden worden. Vervolgens kwam de mededeling dat de energieprijs met driehonderd procent verhoogd zou worden. Tevens werd het volk vermanend toegesproken over de veel gebruikte, energievretende koelkasten en aircondioners uit de jaren vijftig. Die moesten vervangen worden. Dat was immers de oorzaak van de energieschaarste. De schuld werd niet gelegd bij de verouderde, slecht onderhouden energiecentrales die voortdurend buiten bedrijf zijn, evenals trouwens de rest van de industrie. Als je in Cuba rondreist kun je dat zo zien. Overal staan de halfingestorte verroeste fabrieken. Bij dit energieverhaal krabt iedereen op zijn hoofd en vraagt zich af hoe dat nu weer moet. Voor een gewone Cubaan kost een nieuwe koelkast minstens twee jaarsalarisen.
 
In de strijd tegen de ‘energieverspilling’ worden nu de acht en twintig duizend ‘sociaal werkers’ (trabajadores sociales) ingezet. In het straatbeeld duiken ze op, herkenbaar aan de rode t-shirts met daarop de naam van de brigade. Deze zogenaamde sociale werkers worden nu overal gesignaleerd, ze zijn de nieuwe ogen en oren van het regiem. Ze bespieden tankstations en houden lijsten bij van de verkochte liters benzine om de illegale handel, zeg diefstal, tegen te gaan. Hier in de straat waar ik woon belden ze voor de kerst huis aan huis aan met een goedkope energiebesparende electrische pan die op afbetaling verkrijgbaar was. Met de complimenten van Fidel! In de hele buurt zag je dagenlang mensen met dezelfde doos rondlopen. In andere buurten controleren ze de electrische peertjes in de huizen en vervangen ze door energiezuinige lampen. De vooral ideologisch goed getrainde trabajadores sociales van begin twintig, verdienen na een jaar studie meer dan bijvoorbeeld een ervaren psycholoog. Op zich al een bewijs dat een nieuwe gezagsgetrouwe groep moet worden gecreëerd, zoals dat ook al met de politie het geval is. De gemiddelde agent verdient hier evenveel als een chirurg. Dit gaat langzamerhand lijken op de Rode Garde van Mao Tse Toeng die in de jaren zestig China teisterde. Het is een teken aan de wand dat Fidel afgelopen oudejaarsavond op tv verscheen toegejuicht door honderden van deze trouwe jonge brigadisten.

Niet alleen de industrie is in deplorabele toestand. Ook op internetgebied loopt het land hopeloos achter. Als je de
officiële verhalen gelooft over het onderwijs dan is het zeer bij de tijd met computers voor alle leerlingen. Uit eigen observatie weet ik dat het niet veel voorstelt. De meeste computers aan de universiteiten zijn afdankertjes van andere landen uit de tijd van vóór de Pentiumprocessors. Die kunnen nauwelijks moderne webpagina’s aan. In een interview in de Miami Herald met experts die betrokken zijn geweest bij het opzetten van het Cubaanse web, blijkt dat de autoriteiten zo paranoide zijn dat een systeem dat voldoet aan hun controleeisen te duur is gebleken. De keuze lijkt nu te zijn: dan maar niet. Er bestaat wel een soort intranet, met enkele honderden websites van officiele Cubaanse instanties, dat toegankelijk is voor studenten.

Internationale websites zijn alleen toegankelijk voor een beperkt aantal vertrouwenspersonen. Volgens een onderzoek van de Verenigde Naties hebben negen op de duizend Cubanen regelmatig toegang tot het internet. Ter vergelijking: in Costa Rica en Honduras zijn dit respectievelijk 288 en 44 per duizend inwoners. Zelfs een straatarm land als Haiti scoort hoger dan Cuba. Er wordt ook alles aan gedaan om computers te weren. Op het vliegveld bij binnenkomst duikt de douane op alle koffers waar volgens het röntgenapparaat iets inzit dat op een computer of een onderdeel ervan lijkt. Om mijn laptop het land in te krijgen moest dit jaar voor het eerst een formulier van twee pagina’s worden ingevuld waarin ik verklaar de computer weer uit te voeren. Bij het verlaten van het land word ik hierop gecontroleerd.

Naast een beperkt aantal gescreende vertrouwenspersonen dat het internationale internet mag binnentreden zijn er een paar slimmerikken en whizzkids die het via trucs (waarschijnlijk aftaplijnen) lukt om op het internet te komen. Het commerciele internet dat op beperkte schaal voor toeristen bestaat, vooral in hotels, is voor de gewone Cubaan onbetaalbaar. Een uur toegang kost minimaal zes euro. Dat is zo ongeveer een half Cubaans maandsalaris. En als je het geld al hebt en de verbinding blijkt ook nog eens te werken dan word je waarschijnlijk door het personeel aangemeld wegens ‘verdacht gedrag’.

De meeste jongeren die ik hier ken doen, in tegenstelling tot de trabajadores sociales, wat lacherig over de pesterijen van die malle opa Fidel met zijn rafelige baard en zijn camouflagepak. Ze hebben hun eigen ondergrondse circuits met illegale cd’s en video’s. Laatst was ik getuige van muziekopnamen die gemaakt werden in een huisstudiootje van twee bij drie meter. Met zijn negenen, muzikanten en ‘technici’, zaten ze de hele dag opeengepropt te werken aan hun nieuwste cd. De teksten die ze ‘rapten’ waren zeker geen lofzang op de ‘triomf van de revolutie’.
 
*************************************************************
Meer informatie over Cuba op: www.cubaforum.nl en op www.cuba.web-log.nl .
 
***************************************************************
Literatuur en beeldende kunst onder één dak. Aan het Noordeinde in Den Haag.
Op zondag 19 maart is er een literaire salon met Kees Verheul en Willem Jan Otten.
Ga voor nadere informatie naar: www.buddenbrooks.nl .


© 2006 Herman Frederiks meer Herman Frederiks - meer "Brief uit ..."
Beschouwingen > Brief uit ...
Cuba en Fidel's trukendoos Herman Frederiks
0310BS Brief
Communistische regimes zijn altijd goed geweest in het binnenhalen van deviezen door middel van trucs. Het zijn de noodzakelijke deviezen die ze niet kunnen verdienen met hun krakkemikkige economie. Zo liep ik jaren geleden met honderden zo niet duizenden kronen op zak door Praag, geld waarvoor ik geen bestemming had. Het regime dwong me om dagelijks een bepaald bedrag in marken of guldens in te wisselen, ook als ik daar geen enkele behoefte aan had.Vorig jaar bedacht de Cubaanse regering een wisseltruc om het volk hun gespaarde US dollars af te troggelen. Het waren niet alleen zwarte dollars verdiend in de ‘informele’ economie, maar vooral ook de dollars die als schenkingen van familieleden uit de USA het land waren binnengekomen. Volgens sommige economen vormen deze schenkingen de basis van de Cubaanse economie. Het is een cynisch gegeven dat deze economie drijft op de mensen die het land de rug hebben toegekeerd.

De truc die het afgelopen najaar werd uitgehaald verliep als volgt. Met veel poeha werd bekend gemaakt dat de Cubaanse economie losser zou moeten worden van de dollar. De inwoners van het land zouden enkele weken in de gelegenheid worden gesteld om hun dollars in te wisselen tegen een normale koers. Daarna zouden ze 10 % extra commissie moeten gaan betalen. In feite zou de dollar daarmee tien procent in waarde verminderen. De banken wisselden de dollars een op een tegen de peso convertible, een soort monopoliegeld gekoppeld aan internationale koersen, dat alleen geldig is in Cuba. In tegenstelling tot de waardeloze normale Cubaanse pesos kun je hiermee buitenlandse goederen kopen. Het effect laat zich raden. Voor de banken vormden zich lange rijen met mensen die massaal tijdig hun dollars inleverden tegen de peso convertible. Niet lang daarna werd de wisselkoers van deze fictieve munt tien procent opgewaardeerd. In feite is degene die nu nog dollars bezit inmiddels twintig procent armer geworden. De nu duurdere peso convertible is in koopkracht niet toegenomen. De buitenlanders met hun internationale munt betalen nu voor alles twintig procent meer.

Fidel persoonlijk communiceert via de tv met het volk over dit soort kwesties. Om de toenemende ontevredenheid de kop in te drukken maakte hij onlangs bekend dat de salarissen en pensioenen met dertig procent verhoogd zouden worden. Vervolgens kwam de mededeling dat de energieprijs met driehonderd procent verhoogd zou worden. Tevens werd het volk vermanend toegesproken over de veel gebruikte, energievretende koelkasten en aircondioners uit de jaren vijftig. Die moesten vervangen worden. Dat was immers de oorzaak van de energieschaarste. De schuld werd niet gelegd bij de verouderde, slecht onderhouden energiecentrales die voortdurend buiten bedrijf zijn, evenals trouwens de rest van de industrie. Als je in Cuba rondreist kun je dat zo zien. Overal staan de halfingestorte verroeste fabrieken. Bij dit energieverhaal krabt iedereen op zijn hoofd en vraagt zich af hoe dat nu weer moet. Voor een gewone Cubaan kost een nieuwe koelkast minstens twee jaarsalarisen.
 
In de strijd tegen de ‘energieverspilling’ worden nu de acht en twintig duizend ‘sociaal werkers’ (trabajadores sociales) ingezet. In het straatbeeld duiken ze op, herkenbaar aan de rode t-shirts met daarop de naam van de brigade. Deze zogenaamde sociale werkers worden nu overal gesignaleerd, ze zijn de nieuwe ogen en oren van het regiem. Ze bespieden tankstations en houden lijsten bij van de verkochte liters benzine om de illegale handel, zeg diefstal, tegen te gaan. Hier in de straat waar ik woon belden ze voor de kerst huis aan huis aan met een goedkope energiebesparende electrische pan die op afbetaling verkrijgbaar was. Met de complimenten van Fidel! In de hele buurt zag je dagenlang mensen met dezelfde doos rondlopen. In andere buurten controleren ze de electrische peertjes in de huizen en vervangen ze door energiezuinige lampen. De vooral ideologisch goed getrainde trabajadores sociales van begin twintig, verdienen na een jaar studie meer dan bijvoorbeeld een ervaren psycholoog. Op zich al een bewijs dat een nieuwe gezagsgetrouwe groep moet worden gecreëerd, zoals dat ook al met de politie het geval is. De gemiddelde agent verdient hier evenveel als een chirurg. Dit gaat langzamerhand lijken op de Rode Garde van Mao Tse Toeng die in de jaren zestig China teisterde. Het is een teken aan de wand dat Fidel afgelopen oudejaarsavond op tv verscheen toegejuicht door honderden van deze trouwe jonge brigadisten.

Niet alleen de industrie is in deplorabele toestand. Ook op internetgebied loopt het land hopeloos achter. Als je de
officiële verhalen gelooft over het onderwijs dan is het zeer bij de tijd met computers voor alle leerlingen. Uit eigen observatie weet ik dat het niet veel voorstelt. De meeste computers aan de universiteiten zijn afdankertjes van andere landen uit de tijd van vóór de Pentiumprocessors. Die kunnen nauwelijks moderne webpagina’s aan. In een interview in de Miami Herald met experts die betrokken zijn geweest bij het opzetten van het Cubaanse web, blijkt dat de autoriteiten zo paranoide zijn dat een systeem dat voldoet aan hun controleeisen te duur is gebleken. De keuze lijkt nu te zijn: dan maar niet. Er bestaat wel een soort intranet, met enkele honderden websites van officiele Cubaanse instanties, dat toegankelijk is voor studenten.

Internationale websites zijn alleen toegankelijk voor een beperkt aantal vertrouwenspersonen. Volgens een onderzoek van de Verenigde Naties hebben negen op de duizend Cubanen regelmatig toegang tot het internet. Ter vergelijking: in Costa Rica en Honduras zijn dit respectievelijk 288 en 44 per duizend inwoners. Zelfs een straatarm land als Haiti scoort hoger dan Cuba. Er wordt ook alles aan gedaan om computers te weren. Op het vliegveld bij binnenkomst duikt de douane op alle koffers waar volgens het röntgenapparaat iets inzit dat op een computer of een onderdeel ervan lijkt. Om mijn laptop het land in te krijgen moest dit jaar voor het eerst een formulier van twee pagina’s worden ingevuld waarin ik verklaar de computer weer uit te voeren. Bij het verlaten van het land word ik hierop gecontroleerd.

Naast een beperkt aantal gescreende vertrouwenspersonen dat het internationale internet mag binnentreden zijn er een paar slimmerikken en whizzkids die het via trucs (waarschijnlijk aftaplijnen) lukt om op het internet te komen. Het commerciele internet dat op beperkte schaal voor toeristen bestaat, vooral in hotels, is voor de gewone Cubaan onbetaalbaar. Een uur toegang kost minimaal zes euro. Dat is zo ongeveer een half Cubaans maandsalaris. En als je het geld al hebt en de verbinding blijkt ook nog eens te werken dan word je waarschijnlijk door het personeel aangemeld wegens ‘verdacht gedrag’.

De meeste jongeren die ik hier ken doen, in tegenstelling tot de trabajadores sociales, wat lacherig over de pesterijen van die malle opa Fidel met zijn rafelige baard en zijn camouflagepak. Ze hebben hun eigen ondergrondse circuits met illegale cd’s en video’s. Laatst was ik getuige van muziekopnamen die gemaakt werden in een huisstudiootje van twee bij drie meter. Met zijn negenen, muzikanten en ‘technici’, zaten ze de hele dag opeengepropt te werken aan hun nieuwste cd. De teksten die ze ‘rapten’ waren zeker geen lofzang op de ‘triomf van de revolutie’.
 
*************************************************************
Meer informatie over Cuba op: www.cubaforum.nl en op www.cuba.web-log.nl .
 
***************************************************************
Literatuur en beeldende kunst onder één dak. Aan het Noordeinde in Den Haag.
Op zondag 19 maart is er een literaire salon met Kees Verheul en Willem Jan Otten.
Ga voor nadere informatie naar: www.buddenbrooks.nl .
© 2006 Herman Frederiks
powered by CJ2