Ik zocht de sporen van een gebeurtenis die zich ruim een eeuw eerder had afgespeeld. In 1534 was hier enige tijd het Nieuwe Jeruzalem gevestigd geweest, waar uitzinnige wederdopers onder leiding van hun koning, Jan van Leiden, de terugkeer van de Messias verwachtten. Ik vond echter geen enkele verwijzing naar deze uiterst curieuze fase van de Reformatie.

Onlangs werd er op TV, in het aardige ‘Verhaal van Nederland’, enige aandacht aan de wederdopers besteed. De aanslag op Amsterdam waar ze onder leiding van de ‘apostel’ Jan van Geel een dependance van het nieuwe Jeruzalem wilden stichten werd behandeld. Munster werd echter niet genoemd, waardoor die aanslag enigszins in het luchtledige bleef hangen. De wederdopers probeerden echter Amsterdam te veroveren omdat het niet lukte hun geestverwanten uit de Republiek en masse richting Munster te dirigeren om hun door de troepen van de bisschop, die ook de wereldlijke macht over het bisdom Munster had, belegerde heilstaat te ontzetten. De aanslag op Amsterdam werd een faliekante mislukking en ook Munster werd uiteindelijk, na een lang beleg, weer ingenomen door de troepen van de bisschop.

De kooien die ik zocht waren de kooien waarin de stoffelijke resten van de wederdoperkoning Jan van Leiden en twee andere leiders van het goddelijke koninkrijk Munster, Bernd Knipperdollinck en Bernd Krechting, na hun terechtstelling ten toon waren gesteld. Hun lijken zijn daar langzaam, eerst door de vogels en daarna door wind en regen, tot stof vergaan, maar de kooien zijn blijven hangen.

Op 12 januari 1536 werden de drie wederdopers, die zich al geruime tijd in gevangenschap bevonden, ter dood veroordeeld. Met gloeiende tangen werd hun het vlees van de botten gereten, waarna het hart en de keel met gloeiende ijzers doorboord werden. Volgens een onpartijdig ooggetuigenverslag liet Jan van Leiden ‘niet één klank als getuigenis van zijn lijden’ horen. De restanten van deze slachtpartij werden als afschrikwekkend voorbeeld in die kooien gestopt.

De enige afbeelding die ik kende van deze kooien is een gravure die staat afgedrukt in ‘Jantje van Leiden’ van Luc Panhuysen. Deze gravure geeft de indruk dat het hier om een soort grote kanariekooien gaat die aan de gevel van een kerk hingen. De Lambertuskerk. Dat was de kerk waarnaast die Nederlandse delegatie had gelogeerd. Zouden die na ruim een eeuw nog stukjes van Jan van Leiden in de kooi hebben zien liggen? Maar waar waren die kooien?

De onvolprezen Wikipedia gaf weer antwoord. Ik moest veel hoger kijken. De toren van de Lambertuskerk is negentig meter hoog, dus ik schat dat die kooien op ongeveer zeventig meter boven de straat hangen. Zoals Cruyff al zei: 'Je gaat het pas zien als je het doorhebt'.

Het blijken overigens niet de echte kooien te zijn die er hangen en ik ben er ook niet zeker van dat de nieuwe kooien op dezelfde plek hangen als indertijd. Om als afschrikwekkend voorbeeld dienst te doen, moet je ze natuurlijk wel kunnen zien. De oorspronkelijke kooien werden al verwijderd in 1881 omdat de toren bouwvallig was geworden. Na de restauratie van de toren zijn ze in 1887 teruggehangen. De kooien werden in de Tweede Wereldoorlog onherstelbaar beschadigd en vervangen door nieuwe kooien.

Hoewel de kooien dus blijkbaar gekoesterd worden is er geen enkele aanwijzing op de begane grond dat ze er zijn en wat ze te betekenen hebben. Schaamt Munster zich voor deze doperse episode uit zijn geschiedenis? Ik vond één mysterieuze tegel in het plaveisel die naar de Wederdopers verwees. Een soort 'Stolperstein' zonder verdere uitleg.

Ik hoorde later dat de restanten van de originele kooien zich in het Munsterse museum bevinden. Dat museum was echter op zondag gesloten.

----------

De auteur heeft zelf voor de illustraties gezorgd.