archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > In de polder delen printen terug
Ja, de Canon is aan herziening toe Paul Bordewijk

1616BS CanonMinister Van Engelshoven heeft historicus James Kennedy gevraagd een commissie te vormen die de in 2005 vastgestelde Canon van Nederland gaat herijken. Daarbij vraagt zij de commissie ‘evenwichtig aandacht te schenken aan de verhalen en perspectieven van verschillende groepen in de samenleving en om de schaduwkanten van de Nederlandse geschiedenis voldoende aan bod te laten komen.’

Dat laatste gebeurt in de huidige canon inderdaad niet altijd. Lees het venster ‘De Gasbel’, waarin erg relativerend wordt gedaan over de ‘lichte aardschokken’ die kunnen optreden. Ook wordt aardgas een schone brandstof genoemd, terwijl de dreiging van klimaatverandering toch ook in 2006 al bekend was.
Toch is bij de schaduwkanten van onze geschiedenis door de minister waarschijnlijk aan iets anders gedacht, namelijk het optreden in onze koloniën. Inderdaad wordt in het venster over de VOC wel erg luchthartig gedaan over de veroveringen door Jan Pietersz. Coen, terwijl ik de Atjehoorlog niet heb kunnen terugvinden. In het hoofdstukje over de Indonesische onafhankelijkheidstrijd staat dat er over en weer hevig werd gevochten, niet dat er daarbij regelmatig oorlogsmisdrijven werden gepleegd.

Daarbij vergeleken vind ik het hoofdstukje over de slavernij veel evenwichtiger, daar viel me vooral op dat het ronselen van arbeiders in India na de afschaffing van de slavernij niet genoemd werd. De Hindoestaanse bevolkingsgroep wordt ook verder nergens in het boekje genoemd. Ik weet niet of de Minister aan hen dacht bij hun oproep om evenwichtig aandacht te schenken aan verschillende groepen in de samenleving, maar ze verdienen het wel.
Er zijn meer schaduwkanten van de geschiedenis die niet aan bod komen. De vervolging van heksen bij voorbeeld, die een paar eeuwen geduurd heeft. Of de Nederlanders die slaaf gemaakt werden aan de Noord-Afrikaanse kust en van wie sommigen werden vrijgekocht door Michiel de Ruyter. Dat paste waarschijnlijk niet bij het impliciete uitganspunt dat witte mensen het monopolie op slechtheid hebben.

Er zijn ook momenten uit de geschiedenis waar we trots op mogen zijn die nu te weinig aandacht krijgen. De gelijkberechtiging van de verschillende godsdiensten, de eerste verkiezingen en de vorming van de eenheidsstaat in de begintijd van de Bataafse Republiek worden volledig genegeerd, terwijl de belangrijkste artikelen in onze Grondwet daarop teruggaan. Maar er heerst onder historici een grote angst om toe te geven dat de grondslagen van onze democratie buiten de Oranjes om tot stand zijn gekomen. Misschien zijn ze bang anders op een zwarte lijst te komen en het lidmaatschap van de Orde van de Nederlandse Leeuw mis te lopen. Dat laatste is misschien ook de verklaring dat Johan van Oldenbarnevelt is weg gepropt in een venster over De Republiek en Jan de Witt slechts een bijrolletje krijgt in het venster over Hugo de Groot.

Er is meer waar we trots op kunnen zijn dat nu ontbreekt. De hele seksuele revolutie, beginnend met de anticonceptiepil, overgaand in de tweede feministische golf en uitmondend in het homohuwelijk wordt niet genoemd. Dat geldt ook voor de gedeeltelijke drooglegging van de Zuiderzee. De bloei van natuur- en sterrenkunde in Leiden begin vorige eeuw, toen Einstein hier vaste gast was, had ook wel vermeld mogen worden.

Het verzet tegen kinderarbeid is natuurlijk een belangrijk thema, maar rechtvaardigt niet om dan maar de opkomst van het socialisme niet te noemen. Over de verzuiling kun je verschillend denken, maar het hoort er wel bij. De EU zou in samenhang met de VN en de NAVO besproken moeten worden en ook daarbij moeten de schaduwkanten aan de orde komen. En de commissie zal ook niet om de opkomst van populisme en de moord op Fortuyn heen kunnen. Ook populisten verdienen evenwichtige aandacht.

Kortom, ik wens de commissie veel succes. Maar als deze de opdracht serieus neemt, zouden er wel eens heel andere vensters kunnen uitkomen dan minister Van Engelshoven èn haar critici verwachten.

------
Het plaatje is van Linda Hulshof
Meer informatie op: www.lindahulshof.nl


© 2019 Paul Bordewijk meer Paul Bordewijk - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
Ja, de Canon is aan herziening toe Paul Bordewijk
1616BS CanonMinister Van Engelshoven heeft historicus James Kennedy gevraagd een commissie te vormen die de in 2005 vastgestelde Canon van Nederland gaat herijken. Daarbij vraagt zij de commissie ‘evenwichtig aandacht te schenken aan de verhalen en perspectieven van verschillende groepen in de samenleving en om de schaduwkanten van de Nederlandse geschiedenis voldoende aan bod te laten komen.’

Dat laatste gebeurt in de huidige canon inderdaad niet altijd. Lees het venster ‘De Gasbel’, waarin erg relativerend wordt gedaan over de ‘lichte aardschokken’ die kunnen optreden. Ook wordt aardgas een schone brandstof genoemd, terwijl de dreiging van klimaatverandering toch ook in 2006 al bekend was.
Toch is bij de schaduwkanten van onze geschiedenis door de minister waarschijnlijk aan iets anders gedacht, namelijk het optreden in onze koloniën. Inderdaad wordt in het venster over de VOC wel erg luchthartig gedaan over de veroveringen door Jan Pietersz. Coen, terwijl ik de Atjehoorlog niet heb kunnen terugvinden. In het hoofdstukje over de Indonesische onafhankelijkheidstrijd staat dat er over en weer hevig werd gevochten, niet dat er daarbij regelmatig oorlogsmisdrijven werden gepleegd.

Daarbij vergeleken vind ik het hoofdstukje over de slavernij veel evenwichtiger, daar viel me vooral op dat het ronselen van arbeiders in India na de afschaffing van de slavernij niet genoemd werd. De Hindoestaanse bevolkingsgroep wordt ook verder nergens in het boekje genoemd. Ik weet niet of de Minister aan hen dacht bij hun oproep om evenwichtig aandacht te schenken aan verschillende groepen in de samenleving, maar ze verdienen het wel.
Er zijn meer schaduwkanten van de geschiedenis die niet aan bod komen. De vervolging van heksen bij voorbeeld, die een paar eeuwen geduurd heeft. Of de Nederlanders die slaaf gemaakt werden aan de Noord-Afrikaanse kust en van wie sommigen werden vrijgekocht door Michiel de Ruyter. Dat paste waarschijnlijk niet bij het impliciete uitganspunt dat witte mensen het monopolie op slechtheid hebben.

Er zijn ook momenten uit de geschiedenis waar we trots op mogen zijn die nu te weinig aandacht krijgen. De gelijkberechtiging van de verschillende godsdiensten, de eerste verkiezingen en de vorming van de eenheidsstaat in de begintijd van de Bataafse Republiek worden volledig genegeerd, terwijl de belangrijkste artikelen in onze Grondwet daarop teruggaan. Maar er heerst onder historici een grote angst om toe te geven dat de grondslagen van onze democratie buiten de Oranjes om tot stand zijn gekomen. Misschien zijn ze bang anders op een zwarte lijst te komen en het lidmaatschap van de Orde van de Nederlandse Leeuw mis te lopen. Dat laatste is misschien ook de verklaring dat Johan van Oldenbarnevelt is weg gepropt in een venster over De Republiek en Jan de Witt slechts een bijrolletje krijgt in het venster over Hugo de Groot.

Er is meer waar we trots op kunnen zijn dat nu ontbreekt. De hele seksuele revolutie, beginnend met de anticonceptiepil, overgaand in de tweede feministische golf en uitmondend in het homohuwelijk wordt niet genoemd. Dat geldt ook voor de gedeeltelijke drooglegging van de Zuiderzee. De bloei van natuur- en sterrenkunde in Leiden begin vorige eeuw, toen Einstein hier vaste gast was, had ook wel vermeld mogen worden.

Het verzet tegen kinderarbeid is natuurlijk een belangrijk thema, maar rechtvaardigt niet om dan maar de opkomst van het socialisme niet te noemen. Over de verzuiling kun je verschillend denken, maar het hoort er wel bij. De EU zou in samenhang met de VN en de NAVO besproken moeten worden en ook daarbij moeten de schaduwkanten aan de orde komen. En de commissie zal ook niet om de opkomst van populisme en de moord op Fortuyn heen kunnen. Ook populisten verdienen evenwichtige aandacht.

Kortom, ik wens de commissie veel succes. Maar als deze de opdracht serieus neemt, zouden er wel eens heel andere vensters kunnen uitkomen dan minister Van Engelshoven èn haar critici verwachten.

------
Het plaatje is van Linda Hulshof
Meer informatie op: www.lindahulshof.nl
© 2019 Paul Bordewijk
powered by CJ2