archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > Naar de film delen printen terug
Een gewelddadige cursus toegepaste psychologie Hans Knegtmans

0302 VG Film Crash
Crash doet precies wat de titel belooft: de film heeft de impact van een autobotsing. Paul Haggis ontving eerder dit jaar al een Oscar voor het beste scenario (Million Dollar Baby). Regisseur Clint Eastwood zorgde ervoor dat die film een wat onderkoelde en ingehouden toon had, zoals hij dat al jaren doet. Maar nu Haggis zelf het scenario (van hem en medescenarist Bobby Moresco) verfilmt, gaan alle remmen los.

De formule van de mozaïekfilm – de camera holderdeboldert van de ene vertellijn naar de andere, en de toeschouwer kan vaker niet dan wel voorspellen welke personages elkaar later nog tegen het lijf zullen lopen, laat staan in welke omstandigheden – is vooral bekend geworden door Robert Altman (Short Cuts, The Player, Nashville). In een recenter verleden maakte Paul Thomas Anderson volgens dit procédé het veelgeprezen Magnolia. En nu beent Haggis de stijlfiguur verder uit. Agressiever dan Altman, minder pretentieus dan Anderson.

Crash gaat over racisme in al zijn verschijningen. Van stereotypering tot vooroordeel, van vooroordeel tot discriminatie en blinde agressie. Juist die diversiteit aan uitingsvormen maakt dat de toeschouwer de van-dik-hout-zaagt-men-planken aanpak niet ervaart als meer van hetzelfde, waarbij hij met een gerust hart wel even kan wegdommelen.

In een van de heftigste scènes in de film laat een zwarte televisieregisseur (Terrence Dashon Howard) zich in een Lincoln Navigator pijpen door zijn aangeschoten echtgenote (Thandie Newton). Gevaarlijk, zo in het stadsverkeer van Los Angeles. Politieman Ryan (een glansrol van Matt Dillon) houdt de auto aan. Het is duidelijk dat hij zich kapot ergert aan de twee giechelende zwarten – van wie minstens één een glaasje teveel opheeft – in hun protserige auto. Hij fouilleert de vrouw op een manier die nauwelijks van aanranding is te onderscheiden. Zijn juniorpartner kijkt machteloos toe, met stijgend afgrijzen. Uiteindelijk volstaat Ryan, in een briljant staaltje van amateurtoneel, met een ‘waarschuwing’. Het dilemma van de regisseur is duidelijk. Hij kan de agent suf schelden met alle gevolgen van dien, of hij kan lafhartig de waarschuwing accepteren.

Ryan is een klootzak, dat is wel duidelijk. Maar Haggis voert subtiel een aantal verzachtende omstandigheden aan. De politieman zorgt voor zijn zieke vader en probeert bij de verzekeringsmaatschappij aannemelijk te maken dat er bij hem een verkeerde diagnose is gesteld, waardoor een second opinion op zijn plaats zou zijn. De zwarte employee echter – een etterbak, die zichtbaar genoegen beleeft aan haar machtspositie – weigert ook maar een millimeter van de reglementen af te wijken. En dat terwijl Ryans vader vroeger een bedrijfje leidde met louter gekleurde werknemers. Een bedrijf dat hij moest opgeven na een politiek overheidsbesluit in het kader van positieve discriminatie. Plotseling hebben we wat meer begrip voor dit racistische zwijn.

Niet alleen de zwarte televisieregisseur komt voor een moreel dilemma te staan. Rechercheur Graham Waters (Don Cheadle) bevindt zich in hetzelfde schuitje. Officier van justitie Richard Cabot (Brendan Fraser) is toe aan zijn volgende ambtstermijn. Hij kan zich verzekeren van de gunst van de gekleurde stemmers, door een niet-blanke te benoemen als nieuwe corpschef. Waters is de ideale kandidaat: keurig in het pak, een uitstekende staat van dienst. Aan de andere kant is hij akelig oprecht, en het idee, omgekocht te worden voor politiek gewin, stuit hem tegen de borst. Hij zou het aanbod zeker afwimpelen, ware het niet dat Cabots adviseur een smet op Waters’ blazoen heeft ontdekt die zijn carrière lelijk kan dwarsbomen, promotie of niet. Wat moet je dan?

De thematiek van Crash is zo treurig, dat de handvol geslaagde grappen niet volstaat om de kijker in een wat zonniger stemming te brengen. Waarschijnlijk met het oog op de recette en de financiering van zijn volgende projecten, heeft Haggis de film dan ook een redelijk hoopgevend slot gegeven. Negen van de zestien personages die zich aanvankelijk de valkuilen van de multiraciale samenleving te weinig realiseerden, leren in de loop van het verhaal iets bij. Met name over de consequenties van hun vooroordelen op hun gedrag tegenover de medemens. 56%. Het lijkt niet veel, maar ik vrees dat in het dagelijks leven het leerproces nog een stuk moeizamer verloopt. Crash is de beste Hollywoodproduktie van dit jaar. En, daarenboven, een film om op school of universiteit over te discussiëren.
 
*********************************************
De betere videotheken vindt u op: www.FILMstation.com .


© 2005 Hans Knegtmans meer Hans Knegtmans - meer "Naar de film" -
Vermaak en Genot > Naar de film
Een gewelddadige cursus toegepaste psychologie Hans Knegtmans
0302 VG Film Crash
Crash doet precies wat de titel belooft: de film heeft de impact van een autobotsing. Paul Haggis ontving eerder dit jaar al een Oscar voor het beste scenario (Million Dollar Baby). Regisseur Clint Eastwood zorgde ervoor dat die film een wat onderkoelde en ingehouden toon had, zoals hij dat al jaren doet. Maar nu Haggis zelf het scenario (van hem en medescenarist Bobby Moresco) verfilmt, gaan alle remmen los.

De formule van de mozaïekfilm – de camera holderdeboldert van de ene vertellijn naar de andere, en de toeschouwer kan vaker niet dan wel voorspellen welke personages elkaar later nog tegen het lijf zullen lopen, laat staan in welke omstandigheden – is vooral bekend geworden door Robert Altman (Short Cuts, The Player, Nashville). In een recenter verleden maakte Paul Thomas Anderson volgens dit procédé het veelgeprezen Magnolia. En nu beent Haggis de stijlfiguur verder uit. Agressiever dan Altman, minder pretentieus dan Anderson.

Crash gaat over racisme in al zijn verschijningen. Van stereotypering tot vooroordeel, van vooroordeel tot discriminatie en blinde agressie. Juist die diversiteit aan uitingsvormen maakt dat de toeschouwer de van-dik-hout-zaagt-men-planken aanpak niet ervaart als meer van hetzelfde, waarbij hij met een gerust hart wel even kan wegdommelen.

In een van de heftigste scènes in de film laat een zwarte televisieregisseur (Terrence Dashon Howard) zich in een Lincoln Navigator pijpen door zijn aangeschoten echtgenote (Thandie Newton). Gevaarlijk, zo in het stadsverkeer van Los Angeles. Politieman Ryan (een glansrol van Matt Dillon) houdt de auto aan. Het is duidelijk dat hij zich kapot ergert aan de twee giechelende zwarten – van wie minstens één een glaasje teveel opheeft – in hun protserige auto. Hij fouilleert de vrouw op een manier die nauwelijks van aanranding is te onderscheiden. Zijn juniorpartner kijkt machteloos toe, met stijgend afgrijzen. Uiteindelijk volstaat Ryan, in een briljant staaltje van amateurtoneel, met een ‘waarschuwing’. Het dilemma van de regisseur is duidelijk. Hij kan de agent suf schelden met alle gevolgen van dien, of hij kan lafhartig de waarschuwing accepteren.

Ryan is een klootzak, dat is wel duidelijk. Maar Haggis voert subtiel een aantal verzachtende omstandigheden aan. De politieman zorgt voor zijn zieke vader en probeert bij de verzekeringsmaatschappij aannemelijk te maken dat er bij hem een verkeerde diagnose is gesteld, waardoor een second opinion op zijn plaats zou zijn. De zwarte employee echter – een etterbak, die zichtbaar genoegen beleeft aan haar machtspositie – weigert ook maar een millimeter van de reglementen af te wijken. En dat terwijl Ryans vader vroeger een bedrijfje leidde met louter gekleurde werknemers. Een bedrijf dat hij moest opgeven na een politiek overheidsbesluit in het kader van positieve discriminatie. Plotseling hebben we wat meer begrip voor dit racistische zwijn.

Niet alleen de zwarte televisieregisseur komt voor een moreel dilemma te staan. Rechercheur Graham Waters (Don Cheadle) bevindt zich in hetzelfde schuitje. Officier van justitie Richard Cabot (Brendan Fraser) is toe aan zijn volgende ambtstermijn. Hij kan zich verzekeren van de gunst van de gekleurde stemmers, door een niet-blanke te benoemen als nieuwe corpschef. Waters is de ideale kandidaat: keurig in het pak, een uitstekende staat van dienst. Aan de andere kant is hij akelig oprecht, en het idee, omgekocht te worden voor politiek gewin, stuit hem tegen de borst. Hij zou het aanbod zeker afwimpelen, ware het niet dat Cabots adviseur een smet op Waters’ blazoen heeft ontdekt die zijn carrière lelijk kan dwarsbomen, promotie of niet. Wat moet je dan?

De thematiek van Crash is zo treurig, dat de handvol geslaagde grappen niet volstaat om de kijker in een wat zonniger stemming te brengen. Waarschijnlijk met het oog op de recette en de financiering van zijn volgende projecten, heeft Haggis de film dan ook een redelijk hoopgevend slot gegeven. Negen van de zestien personages die zich aanvankelijk de valkuilen van de multiraciale samenleving te weinig realiseerden, leren in de loop van het verhaal iets bij. Met name over de consequenties van hun vooroordelen op hun gedrag tegenover de medemens. 56%. Het lijkt niet veel, maar ik vrees dat in het dagelijks leven het leerproces nog een stuk moeizamer verloopt. Crash is de beste Hollywoodproduktie van dit jaar. En, daarenboven, een film om op school of universiteit over te discussiëren.
 
*********************************************
De betere videotheken vindt u op: www.FILMstation.com .
© 2005 Hans Knegtmans
powered by CJ2