archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > Naar de film delen printen terug
Een spannende geschiedenisles Hans Knegtmans

0918VG Royal affair1
Een paar maanden geleden draaide Les adieux á la reine (Engelse titel Farewell, My Queen) in onze bioscopen. De film baarde zo weinig opzien dat hij na enkele weken weer geruisloos van het toneel verdween. Zonde. De bezoeker zou iets hebben kunnen opsteken van de sfeer aan het Franse hof in het licht van de naderende revolutie. ‘The movie is the closest we’ll get to experience Versailles alongside the queen,’ meldde een Amerikaanse recensent. En een collega van hem verkondigde iets dergelijks: ‘What’s really magical about Farewell, My Queen is that it gives the audience something to do other than stare at the scenery.’

Beiden hadden het over authenticiteit. Niemand van ons is op dat moment in Versailles geweest. Maar we kunnen ons voorstellen dat het er toen ongeveer zo aan toeging als de film ons wil doen geloven. Dat is geen vanzelfsprekendheid. De film Marie Antoinette (2006) handelt over dezelfde koningin in dezelfde periode. Maar daarvan hadden de critici bepaald niet het idee dat ze naar een gedramatiseerde reconstructie van de werkelijkheid zaten te kijken. Een aantal critici beschuldigen de regisseuse ervan alleen in uiterlijkheden te zijn geïnteresseerd: ‘The result is a silly piece of costume jewelry.’ Dit kan een gevolg zijn van politiek en/of historisch onbenul: ‘This is a movie that never gets to the point, because it doesn’t recognize what the point is.’

Deze verschillen in authenticiteit hoeven geen verbazing te wekken, als je beseft wie de makers zijn. Regisseur en scenarist Benoît Jacquot is een filmveteraan, die vooral in vakkringen hogelijk gewaardeerd en bewonderd wordt, getuige bijvoorbeeld het retrospectief dat het festival IFFR in 2005 aan hem wijdde. Zijn jongere collega Sofia Coppola (dochter van de beroemde Francis Ford) brak in 2003 spectaculair door met Lost in Translation, dat een onvoorstelbare hoeveelheid filmprijzen in de wacht sleepte. Toch is niet iedereen even enthousiast over de rest van haar werk. Na Marie Antoinette werd ook Somewhere zuinigjes of zelfs uitgesproken vijandig ontvangen, met kwalificaties als ‘oppervlakkig’, ‘leeg’, ‘wezenloos’ en ‘pretentieus’. Het is zaak vrijblijvende sfeerbeelden te onderscheiden van een serieus te nemen verhaal. (Zelfs in de meest wezenloze film die zich afspeelt in de Griekse oudheid, draagt iedere man een witte jurk en sandalen.)

Ook de Deense productie A Royal Affair (En kongelig affaere, voor wie duur wil doen) neemt een duik in het verleden. In 1766 werd de piepjonge Engelse prinses Caroline Mathilde uitgehuwelijkt aan de zeventienjarige koning van Denemarken, Christian VII. Dat was weliswaar een neef van haar, maar daar deed men in die tijd niet moeilijk over. Al snel ontdekt ze dat bij hem een steekje los zit. Het geeft al te denken dat hij zich bij hun eerste kennismaking bij wijze van grap achter een boom verstopt. Andere incidenten zijn minder onschuldig. Bijvoorbeeld hoe hij een pianorecital van haar in de aanwezigheid van vele voorname gasten bot onderbreekt, omdat de herrie hem niet aanstaat.

Caroline weet niet hoe snel ze zich moet laten bezwangeren. Daarna kan ze haar man met goed fatsoen de toegang tot het echtelijk bed ontzeggen. Zelf zit hij daar niet mee: hij voelt zich seksueel nauwelijks tot haar0918VG Royal affair2 aangetrokken, en spreekt haar in de regel met ‘moeder’ aan. Liever zoekt hij zijn heil bij de hoeren van Kopenhagen.

Op een rondreis door Europa ontmoet Christian in Duitsland de dorpsarts Johann Struensee. Op advies van zijn vrienden solliciteert deze naar de positie van koninklijk lijfarts, en wordt inderdaad aangenomen. Terug in Kopenhagen ontstaat een hechte vertrouwensband tussen de twee. Zo leert Struensee de jonge koning – die er tot dan toe tijdens de kabinetsvergaderingen ten paleize bijzat voor Piet Snot – de juiste bewoordingen om zijn wensen naar voren te brengen.

Prinses Caroline valt als een blok voor de intelligente, aantrekkelijke arts. De merkwaardige driehoeksverhouding die ontstaat, is minder ontvlambaar dan je zou verwachten. Alle betrokkenen lijken het eens te zijn over de onderlinge betrekkingen. Struensee is de oudere vriend van Christian en de romantische partner van Caroline. En de echtelieden onderhouden een platonische maar vriendelijke relatie. Het zou niets dan pais en vree zijn, als Christian het niet zo leuk vond, mee te regeren met de professionals. En als Johann niet met hart en ziel het gedachtegoed van de Verlichting was toegedaan.

Het lot heeft de arts in een onverwachte machtspositie gebracht, waarin hij zijn politieke denkbeelden rechtsgeldigheid kan geven. Aanvankelijk ‘slechts’ door Richard te souffleren. Maar als de ministers dwarsliggen, schroomt hij niet om, met steun van de koning, de raad te ontbinden en samen het land te regeren. Nieuwe wetten en maatregelen schieten als paddenstoelen uit de grond. Over inkomensverdeling, gezondheidszorg, censuur, verbod op lijfstraffen, vrijwaring van slavernij, het kan niet op. De staatsdrukkerij maakt overuren, blijkens de tientallen decreten die elkaar letterlijk verdringen op de muurkranten.

Maar we weten dat dit soort geweldloze omwentelingen in de regel geen lang leven is beschoren. De leden van de minsterraad en de clerus vormen een machtig verbond. En Christians stiefmoeder heeft haar informanten, die een boekje kunnen opendoen over de zedeloze alliantie van de koningin en de arts van dubieuze komaf. Nee, het verhaal heeft geen happy end, hoe graag we dit de personages ook zouden toewensen.

A Royal Affair is een film die je wilt koesteren. Regisseur/scenarist Nikolaj Arcel bewerkte met zichtbaar vakmanschap de op historische feiten gebaseerde roman van Bodil Steen-Leth. Terecht won de film op het festival van Berlijn de Zilveren Beer voor beste scenario. Ook de cast is om door een ringetje te halen. Steracteur Mads Mikkelsen – ook al goed voor een Zilveren Beer – speelt als arts een van de meest charismatische personages uit zijn rijke carrière. Verrassender is het volwassen tegenspel van de mooie Alicia Vikander (pas 23, maar reeds ontdekt door Hollywood) en Mikkel Boe Følsgaard als maffe koning tegen wil en dank.

De filmliefhebber die beducht is voor ‘enkel mooie plaatjes’ hoeft zich over A Royal Affair geen enkele zorg te maken. Gaat dit zien!
 
********************
Doe iets leuks met je geld:
Word donateur van De Leunstoel.


© 2012 Hans Knegtmans meer Hans Knegtmans - meer "Naar de film" -
Vermaak en Genot > Naar de film
Een spannende geschiedenisles Hans Knegtmans
0918VG Royal affair1
Een paar maanden geleden draaide Les adieux á la reine (Engelse titel Farewell, My Queen) in onze bioscopen. De film baarde zo weinig opzien dat hij na enkele weken weer geruisloos van het toneel verdween. Zonde. De bezoeker zou iets hebben kunnen opsteken van de sfeer aan het Franse hof in het licht van de naderende revolutie. ‘The movie is the closest we’ll get to experience Versailles alongside the queen,’ meldde een Amerikaanse recensent. En een collega van hem verkondigde iets dergelijks: ‘What’s really magical about Farewell, My Queen is that it gives the audience something to do other than stare at the scenery.’

Beiden hadden het over authenticiteit. Niemand van ons is op dat moment in Versailles geweest. Maar we kunnen ons voorstellen dat het er toen ongeveer zo aan toeging als de film ons wil doen geloven. Dat is geen vanzelfsprekendheid. De film Marie Antoinette (2006) handelt over dezelfde koningin in dezelfde periode. Maar daarvan hadden de critici bepaald niet het idee dat ze naar een gedramatiseerde reconstructie van de werkelijkheid zaten te kijken. Een aantal critici beschuldigen de regisseuse ervan alleen in uiterlijkheden te zijn geïnteresseerd: ‘The result is a silly piece of costume jewelry.’ Dit kan een gevolg zijn van politiek en/of historisch onbenul: ‘This is a movie that never gets to the point, because it doesn’t recognize what the point is.’

Deze verschillen in authenticiteit hoeven geen verbazing te wekken, als je beseft wie de makers zijn. Regisseur en scenarist Benoît Jacquot is een filmveteraan, die vooral in vakkringen hogelijk gewaardeerd en bewonderd wordt, getuige bijvoorbeeld het retrospectief dat het festival IFFR in 2005 aan hem wijdde. Zijn jongere collega Sofia Coppola (dochter van de beroemde Francis Ford) brak in 2003 spectaculair door met Lost in Translation, dat een onvoorstelbare hoeveelheid filmprijzen in de wacht sleepte. Toch is niet iedereen even enthousiast over de rest van haar werk. Na Marie Antoinette werd ook Somewhere zuinigjes of zelfs uitgesproken vijandig ontvangen, met kwalificaties als ‘oppervlakkig’, ‘leeg’, ‘wezenloos’ en ‘pretentieus’. Het is zaak vrijblijvende sfeerbeelden te onderscheiden van een serieus te nemen verhaal. (Zelfs in de meest wezenloze film die zich afspeelt in de Griekse oudheid, draagt iedere man een witte jurk en sandalen.)

Ook de Deense productie A Royal Affair (En kongelig affaere, voor wie duur wil doen) neemt een duik in het verleden. In 1766 werd de piepjonge Engelse prinses Caroline Mathilde uitgehuwelijkt aan de zeventienjarige koning van Denemarken, Christian VII. Dat was weliswaar een neef van haar, maar daar deed men in die tijd niet moeilijk over. Al snel ontdekt ze dat bij hem een steekje los zit. Het geeft al te denken dat hij zich bij hun eerste kennismaking bij wijze van grap achter een boom verstopt. Andere incidenten zijn minder onschuldig. Bijvoorbeeld hoe hij een pianorecital van haar in de aanwezigheid van vele voorname gasten bot onderbreekt, omdat de herrie hem niet aanstaat.

Caroline weet niet hoe snel ze zich moet laten bezwangeren. Daarna kan ze haar man met goed fatsoen de toegang tot het echtelijk bed ontzeggen. Zelf zit hij daar niet mee: hij voelt zich seksueel nauwelijks tot haar0918VG Royal affair2 aangetrokken, en spreekt haar in de regel met ‘moeder’ aan. Liever zoekt hij zijn heil bij de hoeren van Kopenhagen.

Op een rondreis door Europa ontmoet Christian in Duitsland de dorpsarts Johann Struensee. Op advies van zijn vrienden solliciteert deze naar de positie van koninklijk lijfarts, en wordt inderdaad aangenomen. Terug in Kopenhagen ontstaat een hechte vertrouwensband tussen de twee. Zo leert Struensee de jonge koning – die er tot dan toe tijdens de kabinetsvergaderingen ten paleize bijzat voor Piet Snot – de juiste bewoordingen om zijn wensen naar voren te brengen.

Prinses Caroline valt als een blok voor de intelligente, aantrekkelijke arts. De merkwaardige driehoeksverhouding die ontstaat, is minder ontvlambaar dan je zou verwachten. Alle betrokkenen lijken het eens te zijn over de onderlinge betrekkingen. Struensee is de oudere vriend van Christian en de romantische partner van Caroline. En de echtelieden onderhouden een platonische maar vriendelijke relatie. Het zou niets dan pais en vree zijn, als Christian het niet zo leuk vond, mee te regeren met de professionals. En als Johann niet met hart en ziel het gedachtegoed van de Verlichting was toegedaan.

Het lot heeft de arts in een onverwachte machtspositie gebracht, waarin hij zijn politieke denkbeelden rechtsgeldigheid kan geven. Aanvankelijk ‘slechts’ door Richard te souffleren. Maar als de ministers dwarsliggen, schroomt hij niet om, met steun van de koning, de raad te ontbinden en samen het land te regeren. Nieuwe wetten en maatregelen schieten als paddenstoelen uit de grond. Over inkomensverdeling, gezondheidszorg, censuur, verbod op lijfstraffen, vrijwaring van slavernij, het kan niet op. De staatsdrukkerij maakt overuren, blijkens de tientallen decreten die elkaar letterlijk verdringen op de muurkranten.

Maar we weten dat dit soort geweldloze omwentelingen in de regel geen lang leven is beschoren. De leden van de minsterraad en de clerus vormen een machtig verbond. En Christians stiefmoeder heeft haar informanten, die een boekje kunnen opendoen over de zedeloze alliantie van de koningin en de arts van dubieuze komaf. Nee, het verhaal heeft geen happy end, hoe graag we dit de personages ook zouden toewensen.

A Royal Affair is een film die je wilt koesteren. Regisseur/scenarist Nikolaj Arcel bewerkte met zichtbaar vakmanschap de op historische feiten gebaseerde roman van Bodil Steen-Leth. Terecht won de film op het festival van Berlijn de Zilveren Beer voor beste scenario. Ook de cast is om door een ringetje te halen. Steracteur Mads Mikkelsen – ook al goed voor een Zilveren Beer – speelt als arts een van de meest charismatische personages uit zijn rijke carrière. Verrassender is het volwassen tegenspel van de mooie Alicia Vikander (pas 23, maar reeds ontdekt door Hollywood) en Mikkel Boe Følsgaard als maffe koning tegen wil en dank.

De filmliefhebber die beducht is voor ‘enkel mooie plaatjes’ hoeft zich over A Royal Affair geen enkele zorg te maken. Gaat dit zien!
 
********************
Doe iets leuks met je geld:
Word donateur van De Leunstoel.
© 2012 Hans Knegtmans
powered by CJ2