archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 12
Jaargang 21
21 maart 2024
Nummer 13 verschijnt op
4 april 2024
Vermaak en Genot > Was er nog wat op de tv? delen printen terug
Hoog water, Land unter Dik Kruithof

1806VG LandDrie dagen voor het vorige nummer van de Leunstoel verscheen, met mijn verhaal over de Noordfriese waddeneilanden, zond de NDR (Nord Deutsche Rundfunk) in haar dagelijkse serie Nordstory een aflevering uit over de Hallig Hooge, de grootste van de eilandjes die bij hoog water onderlopen. Op Hallig Hooge wonen 92 mensen op 10 warften (terpen). Per jaar lopen de Halligen een paar keer onder water, maar eind 2013 was het anders: het weerbericht kondigde megastorm Xaver aan die de Hallig met orkaansterkte zou treffen, waarbij waterstanden tot vier meter boven normaal werden voorspeld. Dat maakte het wel spannend voor de eilandbewoners.

Van het hele, bijna zeshonderd hectare grote, eiland blijven dan echt alleen de warften boven het water uitsteken. Alle vee moet dus hoog op de warft in veiligheid gebracht worden en alles moet op veiligheid worden gecontroleerd. Drie echtparen worden gevolgd bij hun voorbereidingen, in de stormnacht en als het de volgende dag weer opklaart, en de storm redelijk snel weer gaat liggen. De vrouw die er het langst woont vertelt dat ze heeft meegemaakt dat het tien dagen achter elkaar ‘Land unter’ was. Een ander stel op het Ferienhof Volkertswarft legt de laatste hand aan hun ‘Schutzraum’: iedere terp heeft zo’n kamer die extra verankerd is in de waddenbodem, de laatste toevlucht als alles onderloopt.

Van de website Waddenbieb: De Hallig Hooge is 600 hectare groot en ligt ten noorden van Pellworm. Het terpeneiland wordt door een zomerdijk tegen overstromingen beschermd. Rond 1600 telde Hooge 22 terpen. Nu zijn daarvan nog tien over, waarop in totaal zo'n 90 mensen wonen. De grootste terp is de Hanswarft met 15 huizen en 50 bewoners, bekend als de grootste terp ter wereld. Voorzieningen: de steiger ligt op de Backenswarft, de school is op de Ockelützwarft gebouwd en het postkantoortje staat op de Ockenwarft. De kerk, op de Kirchwarft, is de oudste op de Halligen. Hij werd in 1637 gebouwd uit het materiaal van de kerken die in 1634 bij de grote watersnood op Alt-Nordstrand werden1806VG Water verwoest. Verder is er op Hooge nog een museum en de Sturmflutkino met opnames van grote overstromingen. Hooge is met de veerboot vanuit Schlüttsiel te bereiken. Tijdens laag water kun je onder deskundige leiding vanaf Hallig Hooge naar het noordelijke deel van het Japsand en de Hallig Norderoog lopen. Vanaf september kan je door het Rummelloch naar het eiland Pellworm lopen. Delen van het wad rond de Hallig Hooge horen bij het Nationale Park Schleswig-Holsteinisches Wattenmeer en mogen niet betreden worden.

Er zijn veel aanwijzingen dat het hele gebied (van de vaste wal over het grote eiland Pellworm, tot aan de duineilanden Japsand, Norderoogsand en Suderoogsand die de wadden afsluiten) zo’n 2000 jaar voor het begin van onze jaartelling bewoond en in gebruik was. In het gehele gebied zijn vondsten gedaan uit die periodes, vooral resten van warften, wegen, graven en bronnen. Wadlopers vonden ook op uiteenlopende plaatsen resten van aardewerk en gereedschap. Het in gebruik nemen als landbouwgrond, het bedijken en bebouwen heeft ertoe geleid dat de natuurlijke afwatering verstoord werd, waardoor de grote stormvloeden van 1362 en 1634 voor de bewoners noodlottige invloed gehad hebben. En dat gaat nog steeds door: na de vloed van 1634 was er nog 10.000 ha Halligenland over, nu nog maar 2200 ha.

Pellworm, het eiland dat middenin het Halligengebied ligt is, met 37 vierkante kilometer, het op drie na grootste van de Noordfriese eilanden. Er is een hoofdplaats, Tammensiel met een Eilandmuseum en een nieuwe kerk van 400 jaar oud en een Oude kerk die 800 jaar oud is, maar waarvan de toren in 1611 is ingestort, de zachte ondergrond kon het gewicht niet meer dragen. In het kerkgebouw staat een beroemd orgel van Arp Schnittger, de bekendste orgelbouwer uit de achttiende eeuw. In de zuidwesthoek van het eiland staat het privémuseum van de Rungholt-onderzoeker Hellmut Bahnsen, de man die de legende van de verdronken stad Rungholt tot waarheid heeft gebracht.

--------
De plaatjes zijn van de schrijver


© 2021 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Was er nog wat op de tv?" -
Vermaak en Genot > Was er nog wat op de tv?
Hoog water, Land unter Dik Kruithof
1806VG LandDrie dagen voor het vorige nummer van de Leunstoel verscheen, met mijn verhaal over de Noordfriese waddeneilanden, zond de NDR (Nord Deutsche Rundfunk) in haar dagelijkse serie Nordstory een aflevering uit over de Hallig Hooge, de grootste van de eilandjes die bij hoog water onderlopen. Op Hallig Hooge wonen 92 mensen op 10 warften (terpen). Per jaar lopen de Halligen een paar keer onder water, maar eind 2013 was het anders: het weerbericht kondigde megastorm Xaver aan die de Hallig met orkaansterkte zou treffen, waarbij waterstanden tot vier meter boven normaal werden voorspeld. Dat maakte het wel spannend voor de eilandbewoners.

Van het hele, bijna zeshonderd hectare grote, eiland blijven dan echt alleen de warften boven het water uitsteken. Alle vee moet dus hoog op de warft in veiligheid gebracht worden en alles moet op veiligheid worden gecontroleerd. Drie echtparen worden gevolgd bij hun voorbereidingen, in de stormnacht en als het de volgende dag weer opklaart, en de storm redelijk snel weer gaat liggen. De vrouw die er het langst woont vertelt dat ze heeft meegemaakt dat het tien dagen achter elkaar ‘Land unter’ was. Een ander stel op het Ferienhof Volkertswarft legt de laatste hand aan hun ‘Schutzraum’: iedere terp heeft zo’n kamer die extra verankerd is in de waddenbodem, de laatste toevlucht als alles onderloopt.

Van de website Waddenbieb: De Hallig Hooge is 600 hectare groot en ligt ten noorden van Pellworm. Het terpeneiland wordt door een zomerdijk tegen overstromingen beschermd. Rond 1600 telde Hooge 22 terpen. Nu zijn daarvan nog tien over, waarop in totaal zo'n 90 mensen wonen. De grootste terp is de Hanswarft met 15 huizen en 50 bewoners, bekend als de grootste terp ter wereld. Voorzieningen: de steiger ligt op de Backenswarft, de school is op de Ockelützwarft gebouwd en het postkantoortje staat op de Ockenwarft. De kerk, op de Kirchwarft, is de oudste op de Halligen. Hij werd in 1637 gebouwd uit het materiaal van de kerken die in 1634 bij de grote watersnood op Alt-Nordstrand werden1806VG Water verwoest. Verder is er op Hooge nog een museum en de Sturmflutkino met opnames van grote overstromingen. Hooge is met de veerboot vanuit Schlüttsiel te bereiken. Tijdens laag water kun je onder deskundige leiding vanaf Hallig Hooge naar het noordelijke deel van het Japsand en de Hallig Norderoog lopen. Vanaf september kan je door het Rummelloch naar het eiland Pellworm lopen. Delen van het wad rond de Hallig Hooge horen bij het Nationale Park Schleswig-Holsteinisches Wattenmeer en mogen niet betreden worden.

Er zijn veel aanwijzingen dat het hele gebied (van de vaste wal over het grote eiland Pellworm, tot aan de duineilanden Japsand, Norderoogsand en Suderoogsand die de wadden afsluiten) zo’n 2000 jaar voor het begin van onze jaartelling bewoond en in gebruik was. In het gehele gebied zijn vondsten gedaan uit die periodes, vooral resten van warften, wegen, graven en bronnen. Wadlopers vonden ook op uiteenlopende plaatsen resten van aardewerk en gereedschap. Het in gebruik nemen als landbouwgrond, het bedijken en bebouwen heeft ertoe geleid dat de natuurlijke afwatering verstoord werd, waardoor de grote stormvloeden van 1362 en 1634 voor de bewoners noodlottige invloed gehad hebben. En dat gaat nog steeds door: na de vloed van 1634 was er nog 10.000 ha Halligenland over, nu nog maar 2200 ha.

Pellworm, het eiland dat middenin het Halligengebied ligt is, met 37 vierkante kilometer, het op drie na grootste van de Noordfriese eilanden. Er is een hoofdplaats, Tammensiel met een Eilandmuseum en een nieuwe kerk van 400 jaar oud en een Oude kerk die 800 jaar oud is, maar waarvan de toren in 1611 is ingestort, de zachte ondergrond kon het gewicht niet meer dragen. In het kerkgebouw staat een beroemd orgel van Arp Schnittger, de bekendste orgelbouwer uit de achttiende eeuw. In de zuidwesthoek van het eiland staat het privémuseum van de Rungholt-onderzoeker Hellmut Bahnsen, de man die de legende van de verdronken stad Rungholt tot waarheid heeft gebracht.

--------
De plaatjes zijn van de schrijver
© 2021 Dik Kruithof
powered by CJ2