archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 12
Jaargang 21
21 maart 2024
Nummer 13 verschijnt op
4 april 2024
Vermaak en Genot > Een omweg waard delen printen terug
Noordelijke Romantiek in Groningen Dik Kruithof

1506VG Romantieknoord1In het Groninger museum is een tentoonstelling te zien over de Romantiek in de schilderkunst, met de nadruk op schilders uit Scandinavië, Duitsland en Engeland in vergelijking met  Nederlanders. De ondertitel is ‘Van Friedrich tot Turner’ en daarmee zijn dus de grootste vertegenwoordigers uit Engeland en Duitsland genoemd. Bij Romantiek gaat het vaak, en hier heel vaak, om geïdealiseerde landschappen: mysterieus licht en grootse natuur waarin de mens teruggebracht is tot een vaak eenzame toeschouwer. De bedoeling van die romantici is om hun innerlijk te laten spreken in hun landschappen.

Gevoelens van eenzaamheid, onzekerheid en angst mochten  een rol spelen. Want ja, het was een reactie op het rationalisme en er moest dus iets in dat je kunt voelen. Op de beste momenten, bij Caspar David Friedrich bijvoorbeeld, maar ook bij een Noorse schilder als Baade, druipt de eenzaamheid  en machteloosheid tegenover de elementen bijna van het doek. Maar daar blijft het niet bij, zo slaat Turner al een brug naar het Impressionisme in Wolken en Water.

Wat ook goed duidelijk wordt is de internationale uitwisseling in die tijd. Schilders zagen van elkaar wat er gaande was. Van Barend Cornelis Koekkoek, onze beste landschapsschilder in die tijd, is bekend dat hij zich liet inspireren door tijdgenoten. Hij bezocht grote tentoonstellingen, maar ook Noorse en Duitse schilders deden dat. Terwijl Jacob van Ruisdael, de grootste landschapsschilder uit de Nederlandse gouden eeuw, veel invloed gehad heeft op romantici als de Engelsman Constable, de Duitser Carus1506VG Romantieknoord2 en de Noor Dahl.   

Wat van de tentoonstelling vooral bijblijft is de afwisseling in landschappen, de grote rol van het licht en de kleine rol van de nietige mens. De thema’s die gekozen zijn voor de verschillende zalen zijn veelzeggend: Wat is romantiek?, Noordse Natuur, Innerlijke Blik, Tekens in het landschap, Het Hemelse Licht en Het Sublieme. Je proeft er al uit dat in de reactie op het rationalisme ook kerk en hemelse invloeden niet worden geschuwd. Het duidelijkst is dit bij Tekens in het landschap: een alleenstaande  Deense kerk staat er eenzaam in het landschap. Overigens is het in Denemarken zeer gebruikelijk dat de kerk niet in het dorp staat. Ik zag trouwens nog meer vakantieherinneringen terug, bij voorbeeld de schilderijen van Gurlitt en Skovgaard van Mons Klint en prachtige witte rotsen in de Oostzee.

Het Princessehof in Leeuwarden, ons nationale keramiekmuseum is na een verbouwing weer opnieuw geopend. Het heeft op het moment een prachtige tentoonstelling die In Motion, Ceramic Reflections in Contemporary Art heet en een aantal opstellingen heeft. De meest indrukwekkende is wel een muziekzaal waarin de muziek ‘verzorgd’ wordt door het op elkaar botsen van prachtige schaaltjes die in een grote binnenvijver drijven. Iedere botsing geeft een heldere klank die versterkt wordt weergegeven. De drijvende schalen zijn van Céleste Boursier-Mougenot.

Groninger Museum, De Romantiek in het Noorden, en Princesssehof Leeuwarden, In Motion, allebei tot 6 mei 2018.

------
De plaatjes zijn van de schrijver


© 2018 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Een omweg waard" -
Vermaak en Genot > Een omweg waard
Noordelijke Romantiek in Groningen Dik Kruithof
1506VG Romantieknoord1In het Groninger museum is een tentoonstelling te zien over de Romantiek in de schilderkunst, met de nadruk op schilders uit Scandinavië, Duitsland en Engeland in vergelijking met  Nederlanders. De ondertitel is ‘Van Friedrich tot Turner’ en daarmee zijn dus de grootste vertegenwoordigers uit Engeland en Duitsland genoemd. Bij Romantiek gaat het vaak, en hier heel vaak, om geïdealiseerde landschappen: mysterieus licht en grootse natuur waarin de mens teruggebracht is tot een vaak eenzame toeschouwer. De bedoeling van die romantici is om hun innerlijk te laten spreken in hun landschappen.

Gevoelens van eenzaamheid, onzekerheid en angst mochten  een rol spelen. Want ja, het was een reactie op het rationalisme en er moest dus iets in dat je kunt voelen. Op de beste momenten, bij Caspar David Friedrich bijvoorbeeld, maar ook bij een Noorse schilder als Baade, druipt de eenzaamheid  en machteloosheid tegenover de elementen bijna van het doek. Maar daar blijft het niet bij, zo slaat Turner al een brug naar het Impressionisme in Wolken en Water.

Wat ook goed duidelijk wordt is de internationale uitwisseling in die tijd. Schilders zagen van elkaar wat er gaande was. Van Barend Cornelis Koekkoek, onze beste landschapsschilder in die tijd, is bekend dat hij zich liet inspireren door tijdgenoten. Hij bezocht grote tentoonstellingen, maar ook Noorse en Duitse schilders deden dat. Terwijl Jacob van Ruisdael, de grootste landschapsschilder uit de Nederlandse gouden eeuw, veel invloed gehad heeft op romantici als de Engelsman Constable, de Duitser Carus1506VG Romantieknoord2 en de Noor Dahl.   

Wat van de tentoonstelling vooral bijblijft is de afwisseling in landschappen, de grote rol van het licht en de kleine rol van de nietige mens. De thema’s die gekozen zijn voor de verschillende zalen zijn veelzeggend: Wat is romantiek?, Noordse Natuur, Innerlijke Blik, Tekens in het landschap, Het Hemelse Licht en Het Sublieme. Je proeft er al uit dat in de reactie op het rationalisme ook kerk en hemelse invloeden niet worden geschuwd. Het duidelijkst is dit bij Tekens in het landschap: een alleenstaande  Deense kerk staat er eenzaam in het landschap. Overigens is het in Denemarken zeer gebruikelijk dat de kerk niet in het dorp staat. Ik zag trouwens nog meer vakantieherinneringen terug, bij voorbeeld de schilderijen van Gurlitt en Skovgaard van Mons Klint en prachtige witte rotsen in de Oostzee.

Het Princessehof in Leeuwarden, ons nationale keramiekmuseum is na een verbouwing weer opnieuw geopend. Het heeft op het moment een prachtige tentoonstelling die In Motion, Ceramic Reflections in Contemporary Art heet en een aantal opstellingen heeft. De meest indrukwekkende is wel een muziekzaal waarin de muziek ‘verzorgd’ wordt door het op elkaar botsen van prachtige schaaltjes die in een grote binnenvijver drijven. Iedere botsing geeft een heldere klank die versterkt wordt weergegeven. De drijvende schalen zijn van Céleste Boursier-Mougenot.

Groninger Museum, De Romantiek in het Noorden, en Princesssehof Leeuwarden, In Motion, allebei tot 6 mei 2018.

------
De plaatjes zijn van de schrijver
© 2018 Dik Kruithof
powered by CJ2