 |
|
|
|
|
 |
 |
archiefvorig nr.lopend nr. |
 |
 |
 |
Nummer 15
Jaargang 21
9 mei 2024
Nummer 16 verschijnt op
30 mei 2024 |  |
|
| Beschouwingen > In de polder |
delen printen 
terug 
|
|
|
|
|
|
|
Regeren voor de conceptie |
Arie de Jong |
|
|
 Een cliché in de dieventaal rond de Nederlandse politiek is dat je niet moet regeren over je graf.
Dat betekent zoveel als dat je geen (ingrijpende) beslissingen moet nemen waarover je zelf geen verantwoording kunt afleggen. Een vaag begrip, dat is het zeker. Want er zijn beslissingen die je moeilijk kunt uitstellen. Soms omdat ze in de tijd vastliggen, soms omdat de urgentie duidelijk is. Discussie is er vooral als de steun voor een kabinet dat nog aan het roer zit is weggevallen bij de verkiezingen of dat het lijkt dat het niet lukt om een kabinet te vormen van (ongeveer) dezelfde samenstelling. Zoals we dat sinds 22 november 2023 kennen.
Tot zo ver het over je graf regeren. Hoe zit het echter met het tegenovergestelde? Alvast willen regeren voordat je echt op het pluche zit.
Ik kan me niet heugen dat bij eerdere kabinetsformaties partijen die bezig waren een nieuw kabinet te formeren alvast een voorschot wilden nemen op de toekomst en wilden bepalen wat een zittend kabinet moet vinden, ook niet met een demissionaire status.
Dat begon al met de vreemde motie van de onnavolgbare Dilan Yesilgöz om het kabinet en de Eerste Kamer op te roepen de ontwerp-spreidingswet (voor de lezers die deze term niet kunnen plaatsen: een wet die moet regelen dat gemeenten die weigeren om asielzoekers op te vangen daar toch toe verplicht worden) die al in een vergevorderd stadium van behandeling in de Eerste Kamer was op te schorten. De motie werd ondertekend door de fractieleiders van vier partijen die nog in een verkennend stadium van de kabinetsformatie met elkaar spraken: PVV, VVD, NSC en BBB. Op het nippertje kon de motie nog twee dagen worden opgehouden. De volgende dag echter liet premier Mark Rutte al weten dat de motie, laat ik het huiselijk formuleren, ernstige flauwekul was. De tekst werd, om het gezicht van de blunderaars te redden, nog wat aangepast, aangenomen en verder genegeerd. Hoogtepunt was overigens dat de Eerste Kamerfractie van de VVD, de partijgenoten van de onnavolgbare Dilan Yesilgöz, unaniem de wet aanvaardden en weinig woorden vuil maakten aan de misstap van de fractievoorzitters.
Nog zo’n vreemd incident was er begin april, toen het kabinet besloot miljarden extra wapenhulp te geven aan Oekraïne. Een urgente beslissing, maar terstond reageerde Geert Wilders, fractievoorzitter van de grootste partij en aan de onderhandelingstafel in de zoveelste fase van de moeizame formatie, dat dit geen pas gaf. Niet beseffend dat er zelfs een ruime meerderheid in de nieuw verkozen Tweede Kamer voor was.
Amateurs
Wat kunnen we hier uit leren, behalve dat fractievoorzitters in een verantwoordelijke positie zich als amateurs gedragen? Vooral, lijkt mij, dat het telkens weer een streepje erger kan met het rond toeteren van dikdoenerij in de hoop daarmee de kiezers te behagen. Dat stelt me niet gerust over het vermogen van deze vier onderhandelende mensen om een kabinet te dragen dat het aankan Nederland te besturen.
En dat brengt ons bij de vraag: waarop berust de bewering dat er geen alternatief is voor het vormen van een ‘rechts’ kabinet van en gedragen door PVV, VVD, NSC en BBB? De enige reden hiervoor ligt er in dat deze vier partijen dat zelf aan opeenvolgende informateurs hebben verteld. Als bijvoorbeeld VVD en NSC, die elk niet nalaten te verklaren dat het belangrijk is dat Nederland bestuurd wordt, laten weten dat het belangrijker is een vakbekwaam kabinet te vormen dat inderdaad Nederland goed kan besturen, dan dat het gaat om de vreemde combinatie van ‘rechtse’ partijen, dan liggen de kaarten geheel anders. Dan kun je kijken of een gesprek van GroenLinks/PvdA, VVD, NSC en D66 een aardig resultaat oplevert. Die partijen hebben met elkaar ook een meerderheid in de Tweede Kamer. Niet in de Eerste Kamer overigens.
Bij het schrijven van dit stuk was de uitkomst van de formatiestap van het duo Van Zwol/Dijkgraaf nog onbekend. Die waren volgens de laatste berichten al blij als ze kans zouden zien net voor Pinksteren een rapport uit te brengen. Dan zijn de besprekingen al zo lang bezig dat ze met dat stuk komen als er al een half jaar verstreken is sinds de Tweede Kamerverkiezingen. Zelf ga ik er van uit, dat ze een en ander zelfs net over de verkiezingen voor het Europees Parlement op 6 juni kunnen tillen. Om een extra peiling te forceren om te zien wat de kiezers willen.
Mogelijk dat het uitbrengen van een bevredigend rapport mislukt en dat de Tweede Kamer zich weer moet beraden op de volgende stap. Als dat laatste gebeurt, is het te hopen dat het niet meer Geert Wilders is die de agenda mag trekken. Mocht het echter lukken om verder te gaan met de formatie van het een of andere kabinet dat rust op de zegen van PVV, VVD, NSC en BBB, dan zijn we er nog lang niet. Kijkend naar het procedureschema van Kim Putters is er dan nog een lange en lastige weg te gaan.
Wordt vervolgd.
-----------
De tekening is van Marcia Meerum Terwogt.
|
|
|
|
|
 |
|
 |
| Beschouwingen > In de polder |
| Regeren voor de conceptie |
Arie de Jong |
Een cliché in de dieventaal rond de Nederlandse politiek is dat je niet moet regeren over je graf.
Dat betekent zoveel als dat je geen (ingrijpende) beslissingen moet nemen waarover je zelf geen verantwoording kunt afleggen. Een vaag begrip, dat is het zeker. Want er zijn beslissingen die je moeilijk kunt uitstellen. Soms omdat ze in de tijd vastliggen, soms omdat de urgentie duidelijk is. Discussie is er vooral als de steun voor een kabinet dat nog aan het roer zit is weggevallen bij de verkiezingen of dat het lijkt dat het niet lukt om een kabinet te vormen van (ongeveer) dezelfde samenstelling. Zoals we dat sinds 22 november 2023 kennen.
Tot zo ver het over je graf regeren. Hoe zit het echter met het tegenovergestelde? Alvast willen regeren voordat je echt op het pluche zit.
Ik kan me niet heugen dat bij eerdere kabinetsformaties partijen die bezig waren een nieuw kabinet te formeren alvast een voorschot wilden nemen op de toekomst en wilden bepalen wat een zittend kabinet moet vinden, ook niet met een demissionaire status.
Dat begon al met de vreemde motie van de onnavolgbare Dilan Yesilgöz om het kabinet en de Eerste Kamer op te roepen de ontwerp-spreidingswet (voor de lezers die deze term niet kunnen plaatsen: een wet die moet regelen dat gemeenten die weigeren om asielzoekers op te vangen daar toch toe verplicht worden) die al in een vergevorderd stadium van behandeling in de Eerste Kamer was op te schorten. De motie werd ondertekend door de fractieleiders van vier partijen die nog in een verkennend stadium van de kabinetsformatie met elkaar spraken: PVV, VVD, NSC en BBB. Op het nippertje kon de motie nog twee dagen worden opgehouden. De volgende dag echter liet premier Mark Rutte al weten dat de motie, laat ik het huiselijk formuleren, ernstige flauwekul was. De tekst werd, om het gezicht van de blunderaars te redden, nog wat aangepast, aangenomen en verder genegeerd. Hoogtepunt was overigens dat de Eerste Kamerfractie van de VVD, de partijgenoten van de onnavolgbare Dilan Yesilgöz, unaniem de wet aanvaardden en weinig woorden vuil maakten aan de misstap van de fractievoorzitters.
Nog zo’n vreemd incident was er begin april, toen het kabinet besloot miljarden extra wapenhulp te geven aan Oekraïne. Een urgente beslissing, maar terstond reageerde Geert Wilders, fractievoorzitter van de grootste partij en aan de onderhandelingstafel in de zoveelste fase van de moeizame formatie, dat dit geen pas gaf. Niet beseffend dat er zelfs een ruime meerderheid in de nieuw verkozen Tweede Kamer voor was.
Amateurs
Wat kunnen we hier uit leren, behalve dat fractievoorzitters in een verantwoordelijke positie zich als amateurs gedragen? Vooral, lijkt mij, dat het telkens weer een streepje erger kan met het rond toeteren van dikdoenerij in de hoop daarmee de kiezers te behagen. Dat stelt me niet gerust over het vermogen van deze vier onderhandelende mensen om een kabinet te dragen dat het aankan Nederland te besturen.
En dat brengt ons bij de vraag: waarop berust de bewering dat er geen alternatief is voor het vormen van een ‘rechts’ kabinet van en gedragen door PVV, VVD, NSC en BBB? De enige reden hiervoor ligt er in dat deze vier partijen dat zelf aan opeenvolgende informateurs hebben verteld. Als bijvoorbeeld VVD en NSC, die elk niet nalaten te verklaren dat het belangrijk is dat Nederland bestuurd wordt, laten weten dat het belangrijker is een vakbekwaam kabinet te vormen dat inderdaad Nederland goed kan besturen, dan dat het gaat om de vreemde combinatie van ‘rechtse’ partijen, dan liggen de kaarten geheel anders. Dan kun je kijken of een gesprek van GroenLinks/PvdA, VVD, NSC en D66 een aardig resultaat oplevert. Die partijen hebben met elkaar ook een meerderheid in de Tweede Kamer. Niet in de Eerste Kamer overigens.
Bij het schrijven van dit stuk was de uitkomst van de formatiestap van het duo Van Zwol/Dijkgraaf nog onbekend. Die waren volgens de laatste berichten al blij als ze kans zouden zien net voor Pinksteren een rapport uit te brengen. Dan zijn de besprekingen al zo lang bezig dat ze met dat stuk komen als er al een half jaar verstreken is sinds de Tweede Kamerverkiezingen. Zelf ga ik er van uit, dat ze een en ander zelfs net over de verkiezingen voor het Europees Parlement op 6 juni kunnen tillen. Om een extra peiling te forceren om te zien wat de kiezers willen.
Mogelijk dat het uitbrengen van een bevredigend rapport mislukt en dat de Tweede Kamer zich weer moet beraden op de volgende stap. Als dat laatste gebeurt, is het te hopen dat het niet meer Geert Wilders is die de agenda mag trekken. Mocht het echter lukken om verder te gaan met de formatie van het een of andere kabinet dat rust op de zegen van PVV, VVD, NSC en BBB, dan zijn we er nog lang niet. Kijkend naar het procedureschema van Kim Putters is er dan nog een lange en lastige weg te gaan.
Wordt vervolgd.
-----------
De tekening is van Marcia Meerum Terwogt.
|
| © 2024 Arie de Jong |
|
|
|
|
powered by CJ2 |
|