Nummer 4
Jaargang 15
30 november 2017
Beschouwingen > Het leven zelf print dit artikel sluit venster
Op zoek naar de kerstster (1) Jan Willem Minderhout

1504BS KerststerNu de kersttijd nadert komt onwillekeurig het kerstverhaal weer in onze gedachten. Hierin speelt de kerstster de rol van de grote onbekende. Indien we wisten wat hiermee bedoeld wordt dan konden we de juiste datum van Christus’ geboorte bepalen.

Zou die wel te bepalen zijn? Zou misschien de ster Sirius, die elk jaar op 25 december om nul uur in Bethlehem aan de zuidelijke hemel staat, oprijzende vanuit het oosten, bedoeld worden in de kerstverhalen?
Kijkend naar het oude schilderij van de drie wijzen kwam ik op de gedachte dat dit de kerstster zou kunnen zijn. De schilder (afb.1) had waarschijnlijk hetzelfde idee. Hij plaatste de kerstster ongeveer op de hoogte van Sirius. Zie afb. 2.

Iets bepalen, de geboortedag van Christus, wat zo ver in het verleden ligt, is onmogelijk. Het is echter wel mogelijk om een beetje rond te snuffelen in de overleveringen vastgelegd in verhalen uit die tijd. Dit snuffelen valt dan weer te koppelen met het sterrenkundig archief dat zich meer en meer vult met gegevens uit het verleden. We kunnen steeds meer terugrekenen, zodat we kennis kunnen verzamelen van de sterrenkundige verschijnselen die al lang achter ons liggen. We komen dan vanzelf bij de helderste ster aan de hemelkoepel; de ster Sirius, de hoofdster van het sterrenbeeld Canus Mayor, de Grote Hond.

De blauwe ster, twee maal zo groot als onze zon, heter en met meer lichtkracht dan de zon staat op 8,3 lichtjaar bij ons vandaan. Deze ster heeft, vanwege zijn duidelijke aanwezigheid door de eeuwen heen, een bijzondere rol gespeeld in de bron van alle wetenschappen: de sterrenkunde. Men zag in de lichtkracht van Sirius de oorsprong waaraan onze zon zijn energie ontleent en zo leven op aarde mogelijk maakt. Voldoende om omarmd te worden door een opeenvolging van culturen en de daarmee verweven religies. Dit samenspel liet, in de loop der eeuwen, zijn voetafdruk na in de vorm van verhalen.

Denk aan de aanvang van het nieuwe jaar in Egypte, eind juli, als Sirius zichtbaar wordt (tegelijk met de zon opkomt) en de overstromingen van de Nijl beginnen. Overstromingen die aangedreven worden door de zonnekracht en die noodzakelijk zijn voor de vruchtbaarheid van het land.
Bij de Grieken ging het anders. Artemis doodde per ongeluk haar geliefde Orion. Om het goed te maken werd Orion vereeuwigd door hem aan de hemelkoepel als sterrenbeeld te plaatsen. Hierbij kreeg haar lievelingshond als sterrenbeeld een plaats aan zijn voeten met de ster Sirius als belangrijkste ster. Een beeltenis van stabiliteit en trouw die zich verplaatst van oost naar west aan de winterhemel. Het spoor dat de wijzen (volgens de verhalen 3 tot 12) volgden? Een spoor dat geplaveid was met hemelverschijnselen, waardoor deze mannen besloten om op pad te gaan?

-----------
Het plaatje is door Henk Klaren bijeengebracht onder gebruikmaking van 'publieke bronnen.


© 2017 Jan Willem Minderhout meer Jan Willem Minderhout - meer "Het leven zelf" - reageer
Beschouwingen > Het leven zelf
Op zoek naar de kerstster (1) Jan Willem Minderhout
1504BS KerststerNu de kersttijd nadert komt onwillekeurig het kerstverhaal weer in onze gedachten. Hierin speelt de kerstster de rol van de grote onbekende. Indien we wisten wat hiermee bedoeld wordt dan konden we de juiste datum van Christus’ geboorte bepalen.

Zou die wel te bepalen zijn? Zou misschien de ster Sirius, die elk jaar op 25 december om nul uur in Bethlehem aan de zuidelijke hemel staat, oprijzende vanuit het oosten, bedoeld worden in de kerstverhalen?
Kijkend naar het oude schilderij van de drie wijzen kwam ik op de gedachte dat dit de kerstster zou kunnen zijn. De schilder (afb.1) had waarschijnlijk hetzelfde idee. Hij plaatste de kerstster ongeveer op de hoogte van Sirius. Zie afb. 2.

Iets bepalen, de geboortedag van Christus, wat zo ver in het verleden ligt, is onmogelijk. Het is echter wel mogelijk om een beetje rond te snuffelen in de overleveringen vastgelegd in verhalen uit die tijd. Dit snuffelen valt dan weer te koppelen met het sterrenkundig archief dat zich meer en meer vult met gegevens uit het verleden. We kunnen steeds meer terugrekenen, zodat we kennis kunnen verzamelen van de sterrenkundige verschijnselen die al lang achter ons liggen. We komen dan vanzelf bij de helderste ster aan de hemelkoepel; de ster Sirius, de hoofdster van het sterrenbeeld Canus Mayor, de Grote Hond.

De blauwe ster, twee maal zo groot als onze zon, heter en met meer lichtkracht dan de zon staat op 8,3 lichtjaar bij ons vandaan. Deze ster heeft, vanwege zijn duidelijke aanwezigheid door de eeuwen heen, een bijzondere rol gespeeld in de bron van alle wetenschappen: de sterrenkunde. Men zag in de lichtkracht van Sirius de oorsprong waaraan onze zon zijn energie ontleent en zo leven op aarde mogelijk maakt. Voldoende om omarmd te worden door een opeenvolging van culturen en de daarmee verweven religies. Dit samenspel liet, in de loop der eeuwen, zijn voetafdruk na in de vorm van verhalen.

Denk aan de aanvang van het nieuwe jaar in Egypte, eind juli, als Sirius zichtbaar wordt (tegelijk met de zon opkomt) en de overstromingen van de Nijl beginnen. Overstromingen die aangedreven worden door de zonnekracht en die noodzakelijk zijn voor de vruchtbaarheid van het land.
Bij de Grieken ging het anders. Artemis doodde per ongeluk haar geliefde Orion. Om het goed te maken werd Orion vereeuwigd door hem aan de hemelkoepel als sterrenbeeld te plaatsen. Hierbij kreeg haar lievelingshond als sterrenbeeld een plaats aan zijn voeten met de ster Sirius als belangrijkste ster. Een beeltenis van stabiliteit en trouw die zich verplaatst van oost naar west aan de winterhemel. Het spoor dat de wijzen (volgens de verhalen 3 tot 12) volgden? Een spoor dat geplaveid was met hemelverschijnselen, waardoor deze mannen besloten om op pad te gaan?

-----------
Het plaatje is door Henk Klaren bijeengebracht onder gebruikmaking van 'publieke bronnen.
© 2017 Jan Willem Minderhout