Nummer 6
Jaargang 11
16 januari 2014
Vermaak en Genot > Een omweg waard print dit artikel sluit venster
Utopie in Leiden, Trier en op tv Dik Kruithof

1106VG LakenhalIk had de aankondiging gemist, tussendoor wel eens de titel gezien maar pas een artikel in de Volkskrant waarin het een van de mooiste tentoonstellingen van het jaar werd genoemd bracht mij ertoe om in het laatste weekend toch nog naar Leiden te reizen voor de tentoonstelling Utopie in De Lakenhal. En ja, het was een uitstekende tentoonstelling en nee, ik zou hem niet een speciale prijs hebben gegeven voor de beste tentoonstelling. Het opvallende van de tentoonstelling was de combinatie van het Duitse expressionisme, waarin getoond werd dat de Nieuwe Mens was aangetreden, met de nieuwe vormgeving van de omgeving van die mens.

Ik vond het prachtig omdat het kunst is uit de tijd die mij eigenlijk het meeste aanspreekt, de eerste helft van de vorige eeuw en dan met veel aandacht voor het Bauhaus, de Stijl en de Russen en het constructivisme. Ze hadden in Leiden prachtig werk bij elkaar gezet, niet overdreven groots, ook veel subtiel en minder bekend werk. En er was een mooie brede keuze gemaakt, zeker voor een schaker: zo zag ik een schaaktafeltje van Rodschenko dat voor mij nieuw was, hoewel het een reconstructie was die uit het Universiteitsmuseum in Delft kwam. En naast het bekende Bauhaus-schaakspel stond er nog een andere uit die tijd van een even mooi en modern ontwerp.  Er was ook prachtig werk van Bart van der Leck, van Doesburg en Rietveld en de idealistische kant was goed verzorgd met opstandige affiches.

Utopia was ik al eerder tegengekomen in de Kunsthalle in Emden, waar naast de Marc-tentoonstelling waarover ik in december schreef, nog Neuland liep, een mooie tentoonstelling over schilders op zoek naar inhoudelijke vernieuwing, door te reizen (Nolde naar de Zuidzee-gebieden, ook te zien in Leiden), door een eigen wereld te scheppen (het onbetreedbare), maar ook in de zoektocht naar Utopia, hier uitgedrukt in de sciencefiction werelden van Ken Adam en in het fascinerende Nutopian Embassy van John Lennon en Yoko Ono.

Voor de kerst waren we in Trier, omdat ik enige jaren geleden al mijn foto’s van het Karl Marx Haus was kwijtgeraakt. Het geboortehuis1106VG Marx van Marx wordt door de Friedrich Ebert Stiftung, zeg maar het vormingsinstituut van de SPD, als monument in stand gehouden en vertelt zijn levensverhaal en de geschiedenis van het marxisme, en van stromingen die ervan zijn afgeleid. Je kunt het eigenlijk geen museum noemen, omdat ze heel weinig dingen hebben die hijzelf heeft gezien of aangeraakt en niet zoveel originele kunst over of met hem. Maar het is wel een bezoek waard en de verhalen die op grote tekstborden worden verteld geven een mooi beeld van een groot stuk wereldgeschiedenis met de nadruk op Duitsland.

Trier noemt zich de oudste stad van Duitsland, is beroemd door de Romeinse toegangspoort, de Porta Nigra. Maar het heeft ook een heel mooi Rheinisches Landesmuseum, waarin veel aandacht is voor de Romeinse tijd, toen Trier een belangrijke hoofdstad was van het Europa achter de Alpen, vanuit Rome dan. Indrukwekkende beelden, monumenten en mozaïekvloeren, beter dan ik ze ooit buiten Rome heb gezien. De Porta Nigra maakt onderdeel uit van een stadsmuseum met een zeer gevarieerde inhoud. Hier ontdekte ik dat we toch eerder naar Trier hadden moeten gaan, want afgelopen zomer was er een tentoonstelling geweest van toepassingen van het portret van Karl Marx in kunst, propaganda en reclame.

Er was nog een prachtige catalogus van te krijgen die alle kanten van het gebruik van het portret van Karl laat zien, van het respect voor de grote denker en voorman van de beweging tot de halve spot uit latere tijden; zoals in de Apple-advertentie met de Macintosh en daarnaast de opmerking: het wordt tijd dat een kapitalist de wereld eens verandert.

En dan de afgelopen dagen de eerste kennismaking met Utopia in de consumptie-maatschappij. Het contrast is dan wel erg groot, van de visionaire bouwwerken van Wijdeveld in Leiden naar de simpele schuurtjes in een bos bij Hilversum.

De catalogus van de Karl Marx tentoonstelling in Trier heet Ikone Karl Marx, Kultbilder und Bilderkult, uitgave Schnel en Steiner 2013.

*********************************
De foto’s zijn gemaakt door Dik Kruithof


© 2014 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Een omweg waard" - reageer
Vermaak en Genot > Een omweg waard
Utopie in Leiden, Trier en op tv Dik Kruithof
1106VG LakenhalIk had de aankondiging gemist, tussendoor wel eens de titel gezien maar pas een artikel in de Volkskrant waarin het een van de mooiste tentoonstellingen van het jaar werd genoemd bracht mij ertoe om in het laatste weekend toch nog naar Leiden te reizen voor de tentoonstelling Utopie in De Lakenhal. En ja, het was een uitstekende tentoonstelling en nee, ik zou hem niet een speciale prijs hebben gegeven voor de beste tentoonstelling. Het opvallende van de tentoonstelling was de combinatie van het Duitse expressionisme, waarin getoond werd dat de Nieuwe Mens was aangetreden, met de nieuwe vormgeving van de omgeving van die mens.

Ik vond het prachtig omdat het kunst is uit de tijd die mij eigenlijk het meeste aanspreekt, de eerste helft van de vorige eeuw en dan met veel aandacht voor het Bauhaus, de Stijl en de Russen en het constructivisme. Ze hadden in Leiden prachtig werk bij elkaar gezet, niet overdreven groots, ook veel subtiel en minder bekend werk. En er was een mooie brede keuze gemaakt, zeker voor een schaker: zo zag ik een schaaktafeltje van Rodschenko dat voor mij nieuw was, hoewel het een reconstructie was die uit het Universiteitsmuseum in Delft kwam. En naast het bekende Bauhaus-schaakspel stond er nog een andere uit die tijd van een even mooi en modern ontwerp.  Er was ook prachtig werk van Bart van der Leck, van Doesburg en Rietveld en de idealistische kant was goed verzorgd met opstandige affiches.

Utopia was ik al eerder tegengekomen in de Kunsthalle in Emden, waar naast de Marc-tentoonstelling waarover ik in december schreef, nog Neuland liep, een mooie tentoonstelling over schilders op zoek naar inhoudelijke vernieuwing, door te reizen (Nolde naar de Zuidzee-gebieden, ook te zien in Leiden), door een eigen wereld te scheppen (het onbetreedbare), maar ook in de zoektocht naar Utopia, hier uitgedrukt in de sciencefiction werelden van Ken Adam en in het fascinerende Nutopian Embassy van John Lennon en Yoko Ono.

Voor de kerst waren we in Trier, omdat ik enige jaren geleden al mijn foto’s van het Karl Marx Haus was kwijtgeraakt. Het geboortehuis1106VG Marx van Marx wordt door de Friedrich Ebert Stiftung, zeg maar het vormingsinstituut van de SPD, als monument in stand gehouden en vertelt zijn levensverhaal en de geschiedenis van het marxisme, en van stromingen die ervan zijn afgeleid. Je kunt het eigenlijk geen museum noemen, omdat ze heel weinig dingen hebben die hijzelf heeft gezien of aangeraakt en niet zoveel originele kunst over of met hem. Maar het is wel een bezoek waard en de verhalen die op grote tekstborden worden verteld geven een mooi beeld van een groot stuk wereldgeschiedenis met de nadruk op Duitsland.

Trier noemt zich de oudste stad van Duitsland, is beroemd door de Romeinse toegangspoort, de Porta Nigra. Maar het heeft ook een heel mooi Rheinisches Landesmuseum, waarin veel aandacht is voor de Romeinse tijd, toen Trier een belangrijke hoofdstad was van het Europa achter de Alpen, vanuit Rome dan. Indrukwekkende beelden, monumenten en mozaïekvloeren, beter dan ik ze ooit buiten Rome heb gezien. De Porta Nigra maakt onderdeel uit van een stadsmuseum met een zeer gevarieerde inhoud. Hier ontdekte ik dat we toch eerder naar Trier hadden moeten gaan, want afgelopen zomer was er een tentoonstelling geweest van toepassingen van het portret van Karl Marx in kunst, propaganda en reclame.

Er was nog een prachtige catalogus van te krijgen die alle kanten van het gebruik van het portret van Karl laat zien, van het respect voor de grote denker en voorman van de beweging tot de halve spot uit latere tijden; zoals in de Apple-advertentie met de Macintosh en daarnaast de opmerking: het wordt tijd dat een kapitalist de wereld eens verandert.

En dan de afgelopen dagen de eerste kennismaking met Utopia in de consumptie-maatschappij. Het contrast is dan wel erg groot, van de visionaire bouwwerken van Wijdeveld in Leiden naar de simpele schuurtjes in een bos bij Hilversum.

De catalogus van de Karl Marx tentoonstelling in Trier heet Ikone Karl Marx, Kultbilder und Bilderkult, uitgave Schnel en Steiner 2013.

*********************************
De foto’s zijn gemaakt door Dik Kruithof
© 2014 Dik Kruithof