Gebeurt in België alles eerder? Lang voordat bij ons de LPF het politieke toneel kwam opfleuren had men daar al het Vlaams Blok (VB), dat inmiddels is omgedoopt tot Vlaams Belang, een partij die frank en vrij de ‘immigranten’ als oorzaak van problemen aanmerkte. Zo ongegeneerd dat het voor andere partijen eerst aanleiding was zich af te vragen of hier wellicht van rassenwaan sprake was, om vervolgens snel een aantal programmapunten over te nemen. De partij worstelt inmiddels niet alleen met schandalen maar ook met interne conflicten. Waar hoor je dat meer?

Het VB maakte aanvankelijk opgang in Antwerpen, de stad waar veel ‘gastarbeiders’ en politieke vluchtelingen waren neergestreken. Vooral de wijk Borgerhout werd als probleemgebied gezien. Rudi Rotthier ging er tien jaar geleden vier maanden wonen, schreef er columns over voor het dagblad De Morgen en bewerkte die vervolgens tot een boek. Hij noemde het ‘Hotel Fabiola’ 1), naar het merkwaardige hotel waar hij onderdak had gevonden. Vanwege het thema minderheden herlas ik het boek en besloot vervolgens ter plekke poolshoogte te gaan nemen.

Om er te komen moet je vanuit het station precies de andere kant opgaan als de meeste dagjesmensen doen. Rechtsaf om de dierentuin heen, de Carnotstraat af, linksaf de Helmstraat in en aan het eind daarvan rechtsaf, even een stukje Borsbeekstraat en dan heb je links de Terloostraat al, waar Hotel Fabiola nog steeds gevestigd is. Sterker nog, het lijkt wel of het er beter gaat dan toen. Op de miniparkeerplaats terzijde van de voordeur staan wel drie auto’s, twee ervan met een Duits nummerbord en gesierd met het logo van een onderhoudsbedrijf.

Na herlezing van het boek wekt dat wel enige verbazing, want het hotel wordt daarin neergezet als een zeldzaam amateuristisch bedrijfje, waar nauwelijks klandizie is. Het zou mij niet verbaasd hebben als het ter ziele was geweest. De buurt ziet er nog steeds niet uit als de ideale vestigingsplaats voor een toeristisch hotel, maar bedrijven die een goedkoop onderkomen voor hun personeel zoeken weten het blijkbaar te vinden. Er tegenover staat nog steeds dezelfde verlaten fabriek, waar overigens nu wel een plakkaat op hangt met de Bekendmaking van Aanvraag van een Stedenbouwkundige Vergunning. Ik neem aan dat er iets opwindends mee gaat gebeuren, misschien wordt het wel afgebroken. De tekst is niet te lezen, omdat het plakkaat minstens drie meter hoog hangt. Verderop in de wijk zie ik nog meer van die plakkaten hangen, allemaal op dezelfde krankzinnige hoogte.

Ik dwaal wat door de buurt en stel vast dat Borgerhout er inderdaad niet al te welvarend uitziet. Er staan nogal wat huizen die aan een opknapbeurt toe zijn en sommige ervan zijn dat stadium misschien al gepasseerd. Op de winkels prijken meest uitheemse namen en er wordt zowel brood en groenten als vlees verkocht. Bij iets dat op een groothandel lijkt, lopen mannen met balen van het een of ander naar buiten. Het contrast met de grote winkelstraat van Antwerpen, de Meir, en meer nog met de daaraan parallel lopende Schuttershofstraat, aan de andere, westelijke, kant van het station, kon niet groter zijn.

Maar toch, het ziet er niet veel anders uit dan de Afrikaanderbuurt in Rotterdam of Transvaal in Den Haag. En, wat mij erg opviel, de mensen die er wonen bejegenen de wandelaar vriendelijk. Ze kijken je frank en vrij aan, groeten vaak en als duidelijk is dat je aan het zoeken bent, vragen ze of je hulp nodig hebt. Zowel allochtonen als autochtonen (als ik even op uiterlijke kenmerken mag afgaan) doen dat. Kom daar eens om bij ons! Ook over en weer was men zo te zien uiterst voorkomend. Dat verraste mij omdat Rotthier juist daarover zo pessimistisch schreef. De groepen zouden langs elkaar heen leven en geen enkele moeite doen elkaar te begrijpen.

Is de situatie verbeterd? Voor mij is dat moeilijk te beoordelen. Wel constateer ik dat er vrijwel geen zwerfvuil meer op straat ligt, in de tijd van Rotthier blijkbaar een aanhoudend probleem. Het belang daarvan kan moeilijk overschat worden. Via het net kwam ik een pas uitgegeven boek op het spoor van de hand van ene Walter Lotens 2), die nogal positief gestemd is, hoewel er toch ‘nog veel moet gebeuren’. De schrijver lijkt mij een beetje het type opbouwwerker en die leveren meestal geen literaire hoogstandjes af, zoals Rotthier duidelijk wel doet. Goede bedoelingen zijn nu eenmaal moeilijker te verwoorden dan koele observaties.

Denk overigens niet dat het boek van Rotthier alleen maar zwartgallig is. Op bladzijde 37 doet hij verslag van een gesprek met Eddy, de beheerder (of zoiets dergelijks) van Hotel Fabiola in de eerste dagen dat hij er verblijft. Bij gebrek aan hotelgasten was Eddy vooral bezig met z’n hogedrukspuit om duivenstront van de gevel te spuiten. ‘Ze zeuren hier veel over Marokkanen en buitenlanders,’ zei deze (‘voor hij zijn hogedrukspuit op de brandtrap losliet’) ‘maar dit is het echte gevecht: wij tegen de duiven. En zoals ik het zie, winnen de duiven.’

Kijk, dat beurt mij eerlijk gezegd meer op dan de goede bedoelingen van Walter Lotens.

1) Rudi Rotthier, ‘Hotel Fabiola, een verslag uit Borgerhout’, Atlas 2001

2) Walter Lootens, ‘Groeten uit Borgerhout, Dagboek van een buurtbewoner’, Lannoo 2010

Ik baseer mij op een uittreksel in Uitpers: Webzine voor Internationale Politiek

http://www.uitpers.be/artikel_view.php?id=2766

 

***************************