archiefvorig nr.lopend nr.

Bezigheden > In de tuin delen printen terug
In de Italiaanse zon Theo Capel

0102 In de Italiaanse zonDie vreemde scheve toren van Pisa blijft imponeren, van welke kant je hem ook bekijkt. Het leukste is eigenlijk om hem vanuit de verte tegen de hemel te zien afsteken of te zien oprijzen achter de huizen van de stad. Vlak ervoor, op het Campo dei Miracoli, is hij even indrukwekkend. Je staat dan wel midden in de krioelende massa toeristen die de toren dag in dag uit aantrekt. Vanuit de Orto Botanico is hij in alle rust te zien achter de uitgegroeide bomen in deze hortus.

Ik had mezelf tijdens de zomervakantie aan het Italiaanse strand een bezoek aan de tuin beloofd, waar ik vroeger al eens op een hete zomerdag doorheen was gewandeld. De tuin ligt dichtbij de toren in een straat die naar Luca Ghini is genoemd, een botanist die aan de uitbouw ervan heeft gewerkt. Pisa beroemt zich erop dat ze bijna de oudste hortus van Italië hebben, gesticht in de 16e eeuw door graaf Cosimo de Eerste. Leuk om te weten, maar wat heb je eraan als je in de volle zon langs de hoge muur van de tuin de straat door bent gewandeld en bij de entree een groot bord ziet staan met de mededeling dat de hortus voor een klein jaar dicht is in verband met restauratie van de gebouwen. Per 1 juli was het ingegaan en vermoedelijk was daarna onmiddellijk een lange bouwvakvakantie begonnen, want van werklui was weinig te zien. De student die achter de portiersbalie zat, bleef streng. Het was fantastisch dat ik helemaal uit Nederland was gekomen voor hun tuin, maar hoe raar het ook klonk: ook in Italië zijn regels soms regels. Ook voor mij bleef de tuin dicht. Jammer. De voorstellingen van Metasequoia Glyptostroboides kon ik zo ook niet meer bijwonen.

Ik had het spel dat speciaal voor schoolkinderen was bedacht, graag mee willen meemaken. Als ik het goed begreep waren het korte schetsen op basis van het werk van klassieke auteurs als Ovidius, Shakespeare en Jack London, waarin de boom een rol was gegeven. Pas in 1947 werd de metasequoia in China herontdekt, nadat men altijd had gedacht op basis van fossielen dat hij in de oertijd al was uitgestorven. Watercipres is de Nederlandse naam en boomkwekers hebben ervoor gezorgd dat je hem nu gewoon in een tuincentrum kunt kopen. Het is een van de weinige naaldbomen die in het najaar kaal wordt.
De deelnemers aan het spel in Pisa mochten na afloop een lint aan de boom in deze hortus binden met een wens erop. Graag had ik gelezen wat de kinderen hadden geschreven. Misschien wel 'als alle kinderen op aarde hand in hand tesamen gaan, dan krijgt het leven veel meer waarde'. 'Tie a yellow ribbon to the old oaktree', zingen ze in de V.S. Het helpt vermoedelijk niets, maar het geeft wel goede moed.

Zelf liet ik me mijn wens ook niet echt ontnemen. Lucca ligt niet zo ver van Pisa af en ook daar is een Orto Botanico. Helaas meldden drie afzonderlijke reisgidsen verschillende openingstijden en gaven ze bij de VVV weer andere informatie. Met enige twijfel liep ik in de hete middagzon de Via Orto Botanico uit en zag toen tot mijn opluchting dat het ijzeren hek open stond. Deze hortus is een veel kleinere tuin dan die van Pisa. Hij is gelegen in een driehoek onder de hoge stadswal van Lucca. Het is meer een bomentuin dan een bloemen- of plantentuin, maar voor de liefhebber is er ook een ruime kas vol met cacteeën en succulenten. Ik koos ervoor om op een bankje te zitten onder de kolossale Libanese ceder die niet lang na oprichting van de hortus, vlak na de Napoleontische tijd, was geplant. Premier Den Uyl citeerde in zijn tijd graag een gedicht, waarin een ceder werd geplant. Hij kwam uit een bijbelvast gezin en zal vast hebben geweten dat de ceders van Libanon zo gigantisch uitgroeien, wat hem als man met ongebreidelde expansielust wel zal hebben aangesproken. Andere leden van de cederfamilie zijn overigens ook flinke groeiers, zoals je in oude villawijken kan constateren waar ze in de voortuin gloriëren en alle licht in huis wegnemen.

Het fraaie van de Libanese ceder is dat de stam zich al vrij dicht boven de grond vertakt en die takken op zich weer de dikte van een gewone boomstam hebben. Als je eronder zit, raak je je bewust van de nietigheid van de mens, maar tegelijkertijd zette het me aan het denken hoe je zo'n boom in je eigen tuin zou kunnen plaatsen. In Lucca kijk je vanaf de boom uit op een grasperk waarin een dichte, grote Kornoeljestruik staat die als een menhir uit het gras oprijst. Iets ervoor had men aan weerszijden twee reuzengrote terracotta potten geplaatst met een bloeiende hibiscus erin of een struik die er veel van weg had. De ene had citroengele bloemen, de andere karmijnrode.

Terug aan het strand zat ik te dromen hoe ik die situatie in mijn eigen tuin zou kunnen scheppen. We beschikken over een esdoorn die qua omvang heel goed voor een kleinere broer van de ceder van Libanon kan doorgaan. Hij staat weliswaar net in de tuin van de buren, maar wel precies op de punt van de driehoek die onze tuin vormt. Als ik mijn schuurtje sloop dat in die punt staat en de rest van de tuin kaal sla, dan zou er voor de achtergevel ruimte zijn voor die kolossale terracotta potten. Het zou dan wel moeten lukken om ze op de imperiaal vanuit Italië naar Nederland te vervoeren en zouden wel tegen vorst kunnen? Mooier zou nog zijn als we ons huis zouden slopen, want dan zouden we achter de potten een ongehinderde blik op het plantsoen voor ons huis kunnen werpen. Niets is mooier in een tuin dan een weids blikveld. Maar ja, dan zouden we in een tent onder de esdoorn moeten gaan wonen. Misschien is het toch beter tevreden te zijn met een kleine boom in een kleine tuin. En misschien kan het geen kwaad die boodschap op een lint te schrijven en dat aan blauwe Atlasceders binden, die in diverse voortuinen in de buurt te vinden zijn. Wacht u voor de ceder. Hij groeit u boven het hoofd. Ga liever naar Lucca om u daar te laten imponeren.

© 2004 Theo Capel meer Theo Capel - meer "In de tuin"
Bezigheden > In de tuin
In de Italiaanse zon Theo Capel
0102 In de Italiaanse zonDie vreemde scheve toren van Pisa blijft imponeren, van welke kant je hem ook bekijkt. Het leukste is eigenlijk om hem vanuit de verte tegen de hemel te zien afsteken of te zien oprijzen achter de huizen van de stad. Vlak ervoor, op het Campo dei Miracoli, is hij even indrukwekkend. Je staat dan wel midden in de krioelende massa toeristen die de toren dag in dag uit aantrekt. Vanuit de Orto Botanico is hij in alle rust te zien achter de uitgegroeide bomen in deze hortus.

Ik had mezelf tijdens de zomervakantie aan het Italiaanse strand een bezoek aan de tuin beloofd, waar ik vroeger al eens op een hete zomerdag doorheen was gewandeld. De tuin ligt dichtbij de toren in een straat die naar Luca Ghini is genoemd, een botanist die aan de uitbouw ervan heeft gewerkt. Pisa beroemt zich erop dat ze bijna de oudste hortus van Italië hebben, gesticht in de 16e eeuw door graaf Cosimo de Eerste. Leuk om te weten, maar wat heb je eraan als je in de volle zon langs de hoge muur van de tuin de straat door bent gewandeld en bij de entree een groot bord ziet staan met de mededeling dat de hortus voor een klein jaar dicht is in verband met restauratie van de gebouwen. Per 1 juli was het ingegaan en vermoedelijk was daarna onmiddellijk een lange bouwvakvakantie begonnen, want van werklui was weinig te zien. De student die achter de portiersbalie zat, bleef streng. Het was fantastisch dat ik helemaal uit Nederland was gekomen voor hun tuin, maar hoe raar het ook klonk: ook in Italië zijn regels soms regels. Ook voor mij bleef de tuin dicht. Jammer. De voorstellingen van Metasequoia Glyptostroboides kon ik zo ook niet meer bijwonen.

Ik had het spel dat speciaal voor schoolkinderen was bedacht, graag mee willen meemaken. Als ik het goed begreep waren het korte schetsen op basis van het werk van klassieke auteurs als Ovidius, Shakespeare en Jack London, waarin de boom een rol was gegeven. Pas in 1947 werd de metasequoia in China herontdekt, nadat men altijd had gedacht op basis van fossielen dat hij in de oertijd al was uitgestorven. Watercipres is de Nederlandse naam en boomkwekers hebben ervoor gezorgd dat je hem nu gewoon in een tuincentrum kunt kopen. Het is een van de weinige naaldbomen die in het najaar kaal wordt.
De deelnemers aan het spel in Pisa mochten na afloop een lint aan de boom in deze hortus binden met een wens erop. Graag had ik gelezen wat de kinderen hadden geschreven. Misschien wel 'als alle kinderen op aarde hand in hand tesamen gaan, dan krijgt het leven veel meer waarde'. 'Tie a yellow ribbon to the old oaktree', zingen ze in de V.S. Het helpt vermoedelijk niets, maar het geeft wel goede moed.

Zelf liet ik me mijn wens ook niet echt ontnemen. Lucca ligt niet zo ver van Pisa af en ook daar is een Orto Botanico. Helaas meldden drie afzonderlijke reisgidsen verschillende openingstijden en gaven ze bij de VVV weer andere informatie. Met enige twijfel liep ik in de hete middagzon de Via Orto Botanico uit en zag toen tot mijn opluchting dat het ijzeren hek open stond. Deze hortus is een veel kleinere tuin dan die van Pisa. Hij is gelegen in een driehoek onder de hoge stadswal van Lucca. Het is meer een bomentuin dan een bloemen- of plantentuin, maar voor de liefhebber is er ook een ruime kas vol met cacteeën en succulenten. Ik koos ervoor om op een bankje te zitten onder de kolossale Libanese ceder die niet lang na oprichting van de hortus, vlak na de Napoleontische tijd, was geplant. Premier Den Uyl citeerde in zijn tijd graag een gedicht, waarin een ceder werd geplant. Hij kwam uit een bijbelvast gezin en zal vast hebben geweten dat de ceders van Libanon zo gigantisch uitgroeien, wat hem als man met ongebreidelde expansielust wel zal hebben aangesproken. Andere leden van de cederfamilie zijn overigens ook flinke groeiers, zoals je in oude villawijken kan constateren waar ze in de voortuin gloriëren en alle licht in huis wegnemen.

Het fraaie van de Libanese ceder is dat de stam zich al vrij dicht boven de grond vertakt en die takken op zich weer de dikte van een gewone boomstam hebben. Als je eronder zit, raak je je bewust van de nietigheid van de mens, maar tegelijkertijd zette het me aan het denken hoe je zo'n boom in je eigen tuin zou kunnen plaatsen. In Lucca kijk je vanaf de boom uit op een grasperk waarin een dichte, grote Kornoeljestruik staat die als een menhir uit het gras oprijst. Iets ervoor had men aan weerszijden twee reuzengrote terracotta potten geplaatst met een bloeiende hibiscus erin of een struik die er veel van weg had. De ene had citroengele bloemen, de andere karmijnrode.

Terug aan het strand zat ik te dromen hoe ik die situatie in mijn eigen tuin zou kunnen scheppen. We beschikken over een esdoorn die qua omvang heel goed voor een kleinere broer van de ceder van Libanon kan doorgaan. Hij staat weliswaar net in de tuin van de buren, maar wel precies op de punt van de driehoek die onze tuin vormt. Als ik mijn schuurtje sloop dat in die punt staat en de rest van de tuin kaal sla, dan zou er voor de achtergevel ruimte zijn voor die kolossale terracotta potten. Het zou dan wel moeten lukken om ze op de imperiaal vanuit Italië naar Nederland te vervoeren en zouden wel tegen vorst kunnen? Mooier zou nog zijn als we ons huis zouden slopen, want dan zouden we achter de potten een ongehinderde blik op het plantsoen voor ons huis kunnen werpen. Niets is mooier in een tuin dan een weids blikveld. Maar ja, dan zouden we in een tent onder de esdoorn moeten gaan wonen. Misschien is het toch beter tevreden te zijn met een kleine boom in een kleine tuin. En misschien kan het geen kwaad die boodschap op een lint te schrijven en dat aan blauwe Atlasceders binden, die in diverse voortuinen in de buurt te vinden zijn. Wacht u voor de ceder. Hij groeit u boven het hoofd. Ga liever naar Lucca om u daar te laten imponeren.
© 2004 Theo Capel
powered by CJ2