De jaarlijkse Chelsea Flower Show is weer voorbij, hét evenement voor de Engelsen in de tuinkalender. Een week lang gaf de BBC het op de tv elke avond uitgebreid aandacht, voor al die mensen die geen kaartje konden bemachtigen of betalen. Showtuinen vormen een vast onderdeel van de uitstalling en uiteraard, want het is Engeland, kon iedereen een wedje maken op wie er dit keer de gouden medailles ging krijgen. Op het internet keek ik ook nog eens naar de diverse tuinen die in rubrieken zijn ingedeeld. Je hebt de showtuinen, de chique tuinen, het stadstuintje, patiotuinen en ook nog daktuinen.

Het spreekt bijna vanzelf dat ik als eerste naar het stadstuintje zocht dat door Capel Manor College was ontworpen. Helaas ben ik niet de naamgever van deze tuinbouwschool, waar je ook landschaparchitectuur kunt studeren. Hun tuin heette ‘a garden to take tea in’. De opdrachtgever was een stichting voor bejaardenwelzijn. Meer dan een kopje thee drinken viel er niet te doen in de tuin. Het was meer een verplaatsing van de huiskamer naar buiten, met enkele in model geknipte buxusstruiken en verder vooral akelige bamboe, een saaie ruimtevuller die in veel gevallen nog graag woekert ook. Bouw gewoon een serre zou mijn advies zijn.

Bij de showtuinen kregen de Engelsen een lesje van Gabriella Pape and Isabelle Van Groeningen, een Duitse en een Belgische tuinontwerpster, die vinden dat het geen pas geeft om zo maar overal planten neer te zetten die je bevallen zonder ergens op te letten (en gebrek aan voedsel en licht door kunstmatige ingrepen trachten op te heffen). De Engelsen zouden een voorbeeld moeten nemen aan de verstandige Duitsers die tenminste erover nadenken waar een plant thuishoort. Tuinieren vanuit je hart is leuk maar met verstand is beter. Maar vermoedelijk ook saaier.

De dames ontwierpen voor het dagblad The Daily Telegraph een soort kopie van een verzonken tuin die door Karl Foerster in Potsdam is aangelegd en nu de status van monument heeft. In het midden is een vijver en rondom staan veel ouderwetse vaste planten als riddersporen. Op een bankje kun je genieten van kleur, vorm en de rimpeling van het water en een beetje nadenken of gewoon suffen. Niet slecht allemaal.

De tuin van de dames viel bij het grote publiek in de smaak, evenals enkele andere traditioneel ingerichte tuinen met een border die een gazon omzoomt of een vijver. Bij de chique tuinen kwam je die ontwerpen niet tegen. Daar heerste vooral een gedachte. Zo was er ‘Lust for life,’ ontworpen voor een stichting die het beste met kinderen voor heeft. Volgens de ontwerper Angus Thompson straalde zijn tuin het energieke en levenslustige van het kind uit. De naam ontleende hij aan de gelijknamige popsong van Iggy Pop, meer iemand die de zelfkant van het leven opzoekt en die niet model staat voor optimisme en toekomstgerichtheid.

Uit een muurtje klaterde een pisboogje dat meedeint op de tonen van ‘Lust voor Life’. Het water kwam terecht tussen diverse bollen van onduidelijk groen, omgeven door sierui en salvia. De bollen zouden een verwijzing vormen naar de Grote vriendelijke reus van Roald Dahl en het water symboliseert de kracht en triomf van de menselijke natuur. Het is goed dat het er allemaal bijstaat want spontaan kom je er niet op. En de waterstraal een ‘pisboogje’ noemen zal de ontwerper vermoedelijk tot diep in zijn ziel krenken.

Omdat niet alles vrolijkheid in het leven is stond er ook hier en daar een stevige distel (eryngium), die aangeeft dat er ook wel eens donkere gedachten in ons brein rondspoken

Op de plaatjes zag de tuin er op zich aardig uit. Een leuk detail is een mispelboompje dat boven de bollen uitsteekt. Hij zou vooral goed passen bij een kantoorgebouw met enige uitstraling, bijvoorbeeld een gebouw waar dure advocaten in en uit lopen. De maker had ook de kantoorslaven in gedachten bij zijn ontwerp. Ze kunnen er in hun pauzes vertreden en weer helemaal bijkomen van de werkstress door het watergeklater en de rustgevende aanblik van het gewas. Aan een bak voor filterpeuken heeft de ontwerper niet gedacht. Dat zou ik als jurylid een minpuntje hebben gevonden. Voor veel kantoormensen is een tuin niet zozeer een prikkel om naar buiten te gaan maar de gelegenheid om een sigaretje te roken.

Wat ontwerpers allemaal in hun hoofd halen is minder belangrijk dan hoe het eindresultaat oogt. Een tuin is toch vooral een visuele ervaring, en als het er ook nog ruikt naar bloemen is dat helemaal meegenomen. Kleur en vorm, daar gaat het om en een plekje om rustig een kopje thee te drinken. Een simpel tuintje kan wat dat betreft even goed werken als een waar diepe gedachten achter schuil gaan. ‘The Transit of Venus,' ontworpen door studentes van een uitsluitend voor vrouwen toegankelijk College uit Cambridge was ook zo’n voorbeeld van een conceptuele aanpak. Ondanks alle frutsels die ergens voor stonden oogde de tuin, waarin diverse spiegels hingen, niet onaardig. De Venus die voorbij komt is overigens niet een van de studentes maar de gelijknamige planeet. Het nadeel van overbedachte tuinen is wel dat je er als in een parkje of plantsoentje kunt rondhangen maar dat van echt tuinieren geen sprake is. Zou ik bijvoorbeeld echt plezier hebben van mijn tuin als ik het gras zou vervangen door groen uitgeslagen koperen platen? Voor even in de pauze verblijven misschien wel maar de echte tuinier wil toch gewoon met hark, schoffel en spade bezig zijn en gewoon doen wat zijn hart hem ingeeft. Gewoon een plant neerzetten en dan kijken of hij op die plek wil aarden.

 

 

*****************************************