archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > Een omweg waard delen printen terug
De musea van Lissabon Dik Kruithof

1612VG LisboaWij kwamen heel laat aan in Lissabon, eigenlijk heel vroeg want we waren om 1 uur in de nacht van zaterdag op zondag in ons hotel, op loopafstand van het Museo Calaouste Gulbenkian. Dat was tevens het enige museum dat ik mij herinnerde van ons vorige bezoek, vierentwintig jaar geleden. Een mooie gelegenheid dus om oude herinneringen op te halen. En die herinneringen bleken niet al te volledig. Ik herinnerde mij een schilderijenmuseum maar het is veel meer.

Calouste Gulbenkian was een Armeen die leefde in de eerste helft van de vorige eeuw en heel rijk werd met via oliemaatschappijen, waaronder de Koninklijke. Hij kreeg voor zijn werk vijf procent van de verdiensten en werd als Mister 5% één van de grootste kunst en cultuurverzamelaars van zijn tijd. Hij stelde zijn collectie voor de Tweede Wereldoorlog veilig in Portugal, waar de Fundacao met zijn naam het kunstleven stimuleert. Zijn verzameling is ondergebracht in twee musea in een park, waarin ook een beeld van Gulbenkian staat met achter hem de uil der wijsheid. De Founders Collection bestaat uit de Europese culturele geschiedenis en daarnaast een grote verzameling antieke,  Arabische en oosterse kunst  en het ontwikkelt zich dan tot een Europese schilderijenverzameling met onder meer twee prachtige Rembrandts.

Daar werden wij ontvangen door ook een Nederlandse bezoeker die zei de achterkleinzoon van Koning Willem III te zijn. Kortom: de verzameling is overweldigend en je kunt er van alles meemaken. Het slotstuk is een hele mooie verzameling sieraden van René Lalique. In het tweede gebouw van het Museum is de collectie moderne kunst ondergebracht en die toont dit jaar alleen Portugese kunstenaars. Het mooiste vonden wij de uitgebreide verzameling van kunst op papier die gekoppeld is aan een overzicht van de Portugese geschiedenis van de laatste eeuw. Een mooie manier om de geschiedenis terug te zien in affiches, boeken en prenten.

In boekjes over Lissabon was ik een schilder tegengekomen met de Hongaarse voornaam Arpad. Omdat Arp bij ons in de familie voorkomt, het is ook mijn tweede voornaam, ben ik gaan kijken wat dat voor schilder was. Het is inderdaad een Hongaar, die in het begin van de vorige eeuw in Parijs zijn Portugese vrouw Maria Helena Vieira da Silva ontmoette. In de oorlogsjaren1612VG Museo Arpad emigreerden ze naar Brazilië, maar na de oorlog kwamen ze terug naar Parijs. Zijn vrouw had veel succes en kreeg onder meer als eerste Franse vrouw – ze waren genationaliseerd in 1956 – de Grand Prix National des Arts. Zelf exposeerde Arpad Szenes ook geregeld in Parijs. In het Museu Arpad Szenes – Vieira da Silva is veel mooi werk te zien.  

Dichtbij is het Casa Medeiros e Almeida, een soort huismuseum dat een overweldigende indruk maakt door de grootse inrichting – er is een zaal met op de Griekse oudheid geïnspireerde beelden, een echt werkende fontein en lage vitrinekasten vol met zilver, goud en juwelen, bijvoorbeeld een zilveren servies van Napoleon, of een horloge dat van de Hertog van Wellington was geweest. Wat mij opviel was dat er in de hal van het oorspronkelijke woonhuis acht of negen schilderijen van Jan van Goyen hingen, en echt mooie.  Overigens waren in een andere zaal ook Breughel en Bosch vertegenwoordigd. Verder zag ik een prachtige spellentafel waarin het schaakbord verkeerd was ingelegd; merkwaardig. En, wat ik nog nooit eerder gezien had, een geweldige verzameling oude en heel luxe horloges.

In Belem, een wijk aan de kust, staat het Museu de Marin van Portugal. Het eerste wat je bij binnenkomst in het indrukwekkende gebouw tegenkomt zijn Hendrik de Zeevaarder en zijn ontdekkingsreizigers. Er wordt veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van de Portugese schepen, die steeds groter moesten worden om de vruchten van de ontdekkingen naar het thuisland te kunnen brengen. Het museum gaat daarna over in een fors stuk geschiedenis van de Portugese marine tot en met de laatste oorlogen waarbij de koloniën uiteindelijk in 1974 verloren gingen. Dan slaat het museum ineens af naar de geschiedenis van de Portugese zeevisserij, met een uitgebreid overzicht van de plaatselijke verschillen in scheepsbouw en tuigage. Bij de latere ontwikkelingen staat ook nog een mooi model van de Argus, in 1938 gebouwd door de scheepswerf De Haan & Oerlmans (waarschijnlijk De Haan en Oerlemans in Heusden). Het museum heeft ook nog een aparte hal met kleine schepen, zoals de Koninklijke Bark, een prachtig versierde boot voor veertig roeiers.  Verder staan hier zelfs watervliegtuigen.

------
De plaatjes zijn van de schrijver


© 2019 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Een omweg waard" -
Vermaak en Genot > Een omweg waard
De musea van Lissabon Dik Kruithof
1612VG LisboaWij kwamen heel laat aan in Lissabon, eigenlijk heel vroeg want we waren om 1 uur in de nacht van zaterdag op zondag in ons hotel, op loopafstand van het Museo Calaouste Gulbenkian. Dat was tevens het enige museum dat ik mij herinnerde van ons vorige bezoek, vierentwintig jaar geleden. Een mooie gelegenheid dus om oude herinneringen op te halen. En die herinneringen bleken niet al te volledig. Ik herinnerde mij een schilderijenmuseum maar het is veel meer.

Calouste Gulbenkian was een Armeen die leefde in de eerste helft van de vorige eeuw en heel rijk werd met via oliemaatschappijen, waaronder de Koninklijke. Hij kreeg voor zijn werk vijf procent van de verdiensten en werd als Mister 5% één van de grootste kunst en cultuurverzamelaars van zijn tijd. Hij stelde zijn collectie voor de Tweede Wereldoorlog veilig in Portugal, waar de Fundacao met zijn naam het kunstleven stimuleert. Zijn verzameling is ondergebracht in twee musea in een park, waarin ook een beeld van Gulbenkian staat met achter hem de uil der wijsheid. De Founders Collection bestaat uit de Europese culturele geschiedenis en daarnaast een grote verzameling antieke,  Arabische en oosterse kunst  en het ontwikkelt zich dan tot een Europese schilderijenverzameling met onder meer twee prachtige Rembrandts.

Daar werden wij ontvangen door ook een Nederlandse bezoeker die zei de achterkleinzoon van Koning Willem III te zijn. Kortom: de verzameling is overweldigend en je kunt er van alles meemaken. Het slotstuk is een hele mooie verzameling sieraden van René Lalique. In het tweede gebouw van het Museum is de collectie moderne kunst ondergebracht en die toont dit jaar alleen Portugese kunstenaars. Het mooiste vonden wij de uitgebreide verzameling van kunst op papier die gekoppeld is aan een overzicht van de Portugese geschiedenis van de laatste eeuw. Een mooie manier om de geschiedenis terug te zien in affiches, boeken en prenten.

In boekjes over Lissabon was ik een schilder tegengekomen met de Hongaarse voornaam Arpad. Omdat Arp bij ons in de familie voorkomt, het is ook mijn tweede voornaam, ben ik gaan kijken wat dat voor schilder was. Het is inderdaad een Hongaar, die in het begin van de vorige eeuw in Parijs zijn Portugese vrouw Maria Helena Vieira da Silva ontmoette. In de oorlogsjaren1612VG Museo Arpad emigreerden ze naar Brazilië, maar na de oorlog kwamen ze terug naar Parijs. Zijn vrouw had veel succes en kreeg onder meer als eerste Franse vrouw – ze waren genationaliseerd in 1956 – de Grand Prix National des Arts. Zelf exposeerde Arpad Szenes ook geregeld in Parijs. In het Museu Arpad Szenes – Vieira da Silva is veel mooi werk te zien.  

Dichtbij is het Casa Medeiros e Almeida, een soort huismuseum dat een overweldigende indruk maakt door de grootse inrichting – er is een zaal met op de Griekse oudheid geïnspireerde beelden, een echt werkende fontein en lage vitrinekasten vol met zilver, goud en juwelen, bijvoorbeeld een zilveren servies van Napoleon, of een horloge dat van de Hertog van Wellington was geweest. Wat mij opviel was dat er in de hal van het oorspronkelijke woonhuis acht of negen schilderijen van Jan van Goyen hingen, en echt mooie.  Overigens waren in een andere zaal ook Breughel en Bosch vertegenwoordigd. Verder zag ik een prachtige spellentafel waarin het schaakbord verkeerd was ingelegd; merkwaardig. En, wat ik nog nooit eerder gezien had, een geweldige verzameling oude en heel luxe horloges.

In Belem, een wijk aan de kust, staat het Museu de Marin van Portugal. Het eerste wat je bij binnenkomst in het indrukwekkende gebouw tegenkomt zijn Hendrik de Zeevaarder en zijn ontdekkingsreizigers. Er wordt veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van de Portugese schepen, die steeds groter moesten worden om de vruchten van de ontdekkingen naar het thuisland te kunnen brengen. Het museum gaat daarna over in een fors stuk geschiedenis van de Portugese marine tot en met de laatste oorlogen waarbij de koloniën uiteindelijk in 1974 verloren gingen. Dan slaat het museum ineens af naar de geschiedenis van de Portugese zeevisserij, met een uitgebreid overzicht van de plaatselijke verschillen in scheepsbouw en tuigage. Bij de latere ontwikkelingen staat ook nog een mooi model van de Argus, in 1938 gebouwd door de scheepswerf De Haan & Oerlmans (waarschijnlijk De Haan en Oerlemans in Heusden). Het museum heeft ook nog een aparte hal met kleine schepen, zoals de Koninklijke Bark, een prachtig versierde boot voor veertig roeiers.  Verder staan hier zelfs watervliegtuigen.

------
De plaatjes zijn van de schrijver
© 2019 Dik Kruithof
powered by CJ2