archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > In de polder delen printen terug
De mislukte informatie Plasterk Arie de Jong

2111BS Plasterk
Het volgen van de kabinetsformatie is geen opwekkende bezigheid. Ik kan het niet laten, het volgen van de landspolitiek is een soort hobby. Kabinetsformaties zijn extra interessant. De in de verkiezingen gestolde machtsverhoudingen moeten omgezet worden in regeringsmacht. Hoe dat in de afgelopen halve eeuw ging is mooi vastgelegd in enkele boeken. Boeiend om te lezen. Specifieke formaties werden opgeluisterd met extra aandacht. Zo herinner ik me hoe geboeid ik was door het lezen van het ‘Dagboek van een onderhandelaar’ van Ed van Thijn, waarin hij zijn belevenissen opschreef bij de formatie van 1977. Dergelijke egodocumenten zijn er helaas te weinig. Ook al moet je beseffen dat ze geschreven zijn door iemand die deelnam en er een eigen agenda op nahield en soms moeilijk afstand kon nemen van de eigen positie.

De fase van Ronald Plasterk

We hebben de eerste fase van de formatie na de verkiezingen van 22 november 2023 achter de rug. En het viel niet mee. Ronald Plasterk was eerst verkenner en daarna informateur. Na bijna drie maanden nam hij afscheid van zijn betrokkenheid, terwijl er geen vooruitgang van enig niveau was bereikt. Dat lag niet zozeer aan hem, maar aan een paar andere dingen: de kwaliteit van de onderhandelaars en de beperking van de verkiezingsuitslag. Toch was Ronald Plasterk geen goede keuze. Het begon al fout, en dan bedoel ik niet de keuze voor Gom van Strien als verkenner. Dit Eerste Kamerlid uit de PVV viel binnen enkele dagen door de mand als een niet integere figuur, door financieel gerommel bij de Utrechtse Universiteit, maar uit niets bleek dat hij met verstand was geselecteerd voor een dergelijke kwestie. Geen bestuurlijke ervaring in het openbaar bestuur, geen inhoudelijke achtergrond die gezag meebrengt in de besprekingen met leidende politici.

Dan Ronald Plasterk. Een aanbeveling was (althans, voor verkiezingswinnaar Geert Wilders) dat hij in zijn wekelijkse stuk in de Telegraaf had geschreven dat het een kwestie van een week of zes zou zijn om een ‘rechts’ kabinet te vormen van PVV, VVD, NSC en BBB. Hij toonde zich daar onverkort een voorstander van, wat uiteraard verbaasde met zijn verleden als minister en Tweede Kamerlid voor de PvdA. Geert Wilders had hem een paar jaar eerder ontmoet op vakantie op Bonaire en het klikte. Niet vreemd, want Ronald is een sympathiek mens en hij kan ook nog eens goed luisteren, terwijl Geert buiten de schijnwerpers ook heel aimabel kan zijn. Hoe dan ook, het zit fout als een verkenner al vooraf heeft verteld wat er uit moet komen. Dan lijk je nog wel te luisteren, maar vanuit een al bestaand referentiekader met een uitkomst. De conclusie van de verkenning was onvermijdelijk dat de vier genoemde partijen het gesprek moesten aangaan in de informatie, en Ronald Plasterk werd opnieuw naar voren geschoven, nu als informateur.

Doodgelopen

De zes weken uit zijn belofte in De Telegraaf werden het dubbele en de afloop kennen we: doodgelopen. Pieter Omtzigt stapte een paar dagen voor dat late einde op en kreeg van de gesprekspartners de volle laag. Hij was weggelopen, vonden ze, maar ze hadden hem nodig. Dus smeekten ze vervolgens of hij toch wel weer in de volgende fase wilde aanschuiven.

Dat heb je ervan als er negen amateurs om de tafel zitten. Alleen Geert Wilders had in 2010 in een gedoogrol meegedaan met een formatie. Alle anderen waren nieuw en eigenwijs. Al houd ik het er op dat Caroline van der Plas de meest realistische aan tafel was, want zij staat meestal met beide benen op de grond. Tegelijk zit ze onderin de pikorde aan tafel en wordt vooral getolereerd, omdat ze door een eenmalige eruptie van kiezers maar liefst 16 zetels meeneemt in de Eerste Kamer.

Hoe dan ook, het lukte Ronald Plasterk niet om een goede basis te leggen voor een ‘rechts’ kabinet. Zelf juichte hij nog wel in zijn verslag dat er een ‘basislijn’ was gevonden, ten aanzien van Grondwet en rechtsstaat. Dat woord, basislijn, had ik nog nooit eerder van mijn leven horen gebruiken, dus dat stelde me al niet gerust. Als ze in de politiek zulke nieuwe woorden gaan gebruiken, gaat het vrijwel altijd om gebakken lucht. In die basislijn was vooral van belang dat Geert Wilders had verklaard de Grondwet en de rechtsstaat te respecteren, zo lang hij kon regeren. Want buiten de contacten met de informateur om bleef hij recalcitrant. Dat bleek het beste bij de bespreking van het rapport van de informateur, waarbij Geert Wilders verklaarde niets terug te nemen van al zijn uitlatingen en er ook geen spijt van te hebben, zelfs herhaalde dat hij de islam het liefst verbood. Sedertdien heeft hij met grote regelmaat berichten via X verspreid die een hardnekkige afkeer van de basislijn laten zien.

Een rechts kabinet?

Wat is eigenlijk een ‘rechts’ kabinet? Iedereen heeft het er over, dat dit wenselijk is en dat het kan, zelfs de soms onnavolgbare Dilan Yesilgöz. Het gemakkelijkst is om te zeggen dat het een kabinet is waarin PVV, VVD en BBB zitten. Telt ook het NSC mee bij rechts? En wat maakt die partijen rechts? Toch niet, omdat ze partijen als GroenLinks/PvdA of D66 ‘links’ vinden? Al jaren ben ik de draad kwijt bij de containerbegrippen ‘rechts’ en ‘links’. Volgens mij zijn het inhoudsloze begrippen. Het idee dat er één dimensie in de politiek is, lopend van rechts naar links, is een idiote versimpeling van het positioneren van partijen in het politieke landschap. Soms krijg ik de indruk dat ze op ‘links’ (en dat zijn dus mensen die zich ‘links’ noemen of die daarvoor versleten worden) alle opvattingen die hen niet bevallen ‘rechts’ noemen, en dat andersom hetzelfde gebeurt. Dat brengt ons niet verder. De VVD en de onnavolgbare Dilan Yesilgöz plaatsen zich rechts en willen om evenzeer onnavolgbare redenen niet eens het gesprek aangaan met GroenLinks/PvdA. Wat vreemd is, als je ook voortdurend roept dat Nederland wel geregeerd moet worden en dat je er wil zijn voor iedereen.

Tegen de tijd dat in welke constellatie ook het lukt om afspraken te maken over de politieke agenda en de richting waar het naartoe moet, zal ik graag nog eens wat schrijven over de uitkomsten in het licht van een ‘rechts’ kabinet. We moeten het nu nog even hebben over het karakter van het te vormen kabinet.

Op naar een extraparlementair kabinet

De kwadratuur van de cirkel wordt gevonden in het vormen van een extraparlementair kabinet. Bij het scheiden van de markt voor Ronald Plasterk leek dat de uitweg te worden. Als we wel snappen wat dat is, en dat iedereen hetzelfde er onder verstaat en er ook steun aan geeft.

De onnavolgbare Dilan Yesilgöz zag kans de meeste verwarring te veroorzaken. Ook zij pleitte bij de bespreking van het rapport van Ronald Plasterk voor het vormen van een extraparlementair kabinet. Toen iedereen haar ging vragen wat ze daarmee bedoelde, want men rook onraad, kwam ze met defensief en agressief gepraat. Mij werd duidelijk: als iedereen zin heeft in een extraparlementair kabinet, dan zetten we dat stempel gewoon op de uitkomst. Ook al is dat een gewoon parlementair kabinet met ministers uit de vier deelnemende partijen, als we op die manier het NSC maar binnenboord halen. Mede door dit gestuntel van de amateurs die tegenwoordig de Tweede Kamer vullen, zag de nieuw aangestelde informateur Kim Putters het als zijn eerste opdracht het erover eens te worden waar het over gaat bij een extraparlementair kabinet. Als we dat weten, dan zien we wel verder.
Zo modderen we voort. 

Wordt vervolgd.

---------

De prima plaat is van Alex Verduijn den Boer.
© 2024 Arie de Jong meer Arie de Jong - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
De mislukte informatie Plasterk Arie de Jong
2111BS Plasterk
Het volgen van de kabinetsformatie is geen opwekkende bezigheid. Ik kan het niet laten, het volgen van de landspolitiek is een soort hobby. Kabinetsformaties zijn extra interessant. De in de verkiezingen gestolde machtsverhoudingen moeten omgezet worden in regeringsmacht. Hoe dat in de afgelopen halve eeuw ging is mooi vastgelegd in enkele boeken. Boeiend om te lezen. Specifieke formaties werden opgeluisterd met extra aandacht. Zo herinner ik me hoe geboeid ik was door het lezen van het ‘Dagboek van een onderhandelaar’ van Ed van Thijn, waarin hij zijn belevenissen opschreef bij de formatie van 1977. Dergelijke egodocumenten zijn er helaas te weinig. Ook al moet je beseffen dat ze geschreven zijn door iemand die deelnam en er een eigen agenda op nahield en soms moeilijk afstand kon nemen van de eigen positie.

De fase van Ronald Plasterk

We hebben de eerste fase van de formatie na de verkiezingen van 22 november 2023 achter de rug. En het viel niet mee. Ronald Plasterk was eerst verkenner en daarna informateur. Na bijna drie maanden nam hij afscheid van zijn betrokkenheid, terwijl er geen vooruitgang van enig niveau was bereikt. Dat lag niet zozeer aan hem, maar aan een paar andere dingen: de kwaliteit van de onderhandelaars en de beperking van de verkiezingsuitslag. Toch was Ronald Plasterk geen goede keuze. Het begon al fout, en dan bedoel ik niet de keuze voor Gom van Strien als verkenner. Dit Eerste Kamerlid uit de PVV viel binnen enkele dagen door de mand als een niet integere figuur, door financieel gerommel bij de Utrechtse Universiteit, maar uit niets bleek dat hij met verstand was geselecteerd voor een dergelijke kwestie. Geen bestuurlijke ervaring in het openbaar bestuur, geen inhoudelijke achtergrond die gezag meebrengt in de besprekingen met leidende politici.

Dan Ronald Plasterk. Een aanbeveling was (althans, voor verkiezingswinnaar Geert Wilders) dat hij in zijn wekelijkse stuk in de Telegraaf had geschreven dat het een kwestie van een week of zes zou zijn om een ‘rechts’ kabinet te vormen van PVV, VVD, NSC en BBB. Hij toonde zich daar onverkort een voorstander van, wat uiteraard verbaasde met zijn verleden als minister en Tweede Kamerlid voor de PvdA. Geert Wilders had hem een paar jaar eerder ontmoet op vakantie op Bonaire en het klikte. Niet vreemd, want Ronald is een sympathiek mens en hij kan ook nog eens goed luisteren, terwijl Geert buiten de schijnwerpers ook heel aimabel kan zijn. Hoe dan ook, het zit fout als een verkenner al vooraf heeft verteld wat er uit moet komen. Dan lijk je nog wel te luisteren, maar vanuit een al bestaand referentiekader met een uitkomst. De conclusie van de verkenning was onvermijdelijk dat de vier genoemde partijen het gesprek moesten aangaan in de informatie, en Ronald Plasterk werd opnieuw naar voren geschoven, nu als informateur.

Doodgelopen

De zes weken uit zijn belofte in De Telegraaf werden het dubbele en de afloop kennen we: doodgelopen. Pieter Omtzigt stapte een paar dagen voor dat late einde op en kreeg van de gesprekspartners de volle laag. Hij was weggelopen, vonden ze, maar ze hadden hem nodig. Dus smeekten ze vervolgens of hij toch wel weer in de volgende fase wilde aanschuiven.

Dat heb je ervan als er negen amateurs om de tafel zitten. Alleen Geert Wilders had in 2010 in een gedoogrol meegedaan met een formatie. Alle anderen waren nieuw en eigenwijs. Al houd ik het er op dat Caroline van der Plas de meest realistische aan tafel was, want zij staat meestal met beide benen op de grond. Tegelijk zit ze onderin de pikorde aan tafel en wordt vooral getolereerd, omdat ze door een eenmalige eruptie van kiezers maar liefst 16 zetels meeneemt in de Eerste Kamer.

Hoe dan ook, het lukte Ronald Plasterk niet om een goede basis te leggen voor een ‘rechts’ kabinet. Zelf juichte hij nog wel in zijn verslag dat er een ‘basislijn’ was gevonden, ten aanzien van Grondwet en rechtsstaat. Dat woord, basislijn, had ik nog nooit eerder van mijn leven horen gebruiken, dus dat stelde me al niet gerust. Als ze in de politiek zulke nieuwe woorden gaan gebruiken, gaat het vrijwel altijd om gebakken lucht. In die basislijn was vooral van belang dat Geert Wilders had verklaard de Grondwet en de rechtsstaat te respecteren, zo lang hij kon regeren. Want buiten de contacten met de informateur om bleef hij recalcitrant. Dat bleek het beste bij de bespreking van het rapport van de informateur, waarbij Geert Wilders verklaarde niets terug te nemen van al zijn uitlatingen en er ook geen spijt van te hebben, zelfs herhaalde dat hij de islam het liefst verbood. Sedertdien heeft hij met grote regelmaat berichten via X verspreid die een hardnekkige afkeer van de basislijn laten zien.

Een rechts kabinet?

Wat is eigenlijk een ‘rechts’ kabinet? Iedereen heeft het er over, dat dit wenselijk is en dat het kan, zelfs de soms onnavolgbare Dilan Yesilgöz. Het gemakkelijkst is om te zeggen dat het een kabinet is waarin PVV, VVD en BBB zitten. Telt ook het NSC mee bij rechts? En wat maakt die partijen rechts? Toch niet, omdat ze partijen als GroenLinks/PvdA of D66 ‘links’ vinden? Al jaren ben ik de draad kwijt bij de containerbegrippen ‘rechts’ en ‘links’. Volgens mij zijn het inhoudsloze begrippen. Het idee dat er één dimensie in de politiek is, lopend van rechts naar links, is een idiote versimpeling van het positioneren van partijen in het politieke landschap. Soms krijg ik de indruk dat ze op ‘links’ (en dat zijn dus mensen die zich ‘links’ noemen of die daarvoor versleten worden) alle opvattingen die hen niet bevallen ‘rechts’ noemen, en dat andersom hetzelfde gebeurt. Dat brengt ons niet verder. De VVD en de onnavolgbare Dilan Yesilgöz plaatsen zich rechts en willen om evenzeer onnavolgbare redenen niet eens het gesprek aangaan met GroenLinks/PvdA. Wat vreemd is, als je ook voortdurend roept dat Nederland wel geregeerd moet worden en dat je er wil zijn voor iedereen.

Tegen de tijd dat in welke constellatie ook het lukt om afspraken te maken over de politieke agenda en de richting waar het naartoe moet, zal ik graag nog eens wat schrijven over de uitkomsten in het licht van een ‘rechts’ kabinet. We moeten het nu nog even hebben over het karakter van het te vormen kabinet.

Op naar een extraparlementair kabinet

De kwadratuur van de cirkel wordt gevonden in het vormen van een extraparlementair kabinet. Bij het scheiden van de markt voor Ronald Plasterk leek dat de uitweg te worden. Als we wel snappen wat dat is, en dat iedereen hetzelfde er onder verstaat en er ook steun aan geeft.

De onnavolgbare Dilan Yesilgöz zag kans de meeste verwarring te veroorzaken. Ook zij pleitte bij de bespreking van het rapport van Ronald Plasterk voor het vormen van een extraparlementair kabinet. Toen iedereen haar ging vragen wat ze daarmee bedoelde, want men rook onraad, kwam ze met defensief en agressief gepraat. Mij werd duidelijk: als iedereen zin heeft in een extraparlementair kabinet, dan zetten we dat stempel gewoon op de uitkomst. Ook al is dat een gewoon parlementair kabinet met ministers uit de vier deelnemende partijen, als we op die manier het NSC maar binnenboord halen. Mede door dit gestuntel van de amateurs die tegenwoordig de Tweede Kamer vullen, zag de nieuw aangestelde informateur Kim Putters het als zijn eerste opdracht het erover eens te worden waar het over gaat bij een extraparlementair kabinet. Als we dat weten, dan zien we wel verder.
Zo modderen we voort. 

Wordt vervolgd.

---------

De prima plaat is van Alex Verduijn den Boer.
© 2024 Arie de Jong
powered by CJ2