In de Volkskrant van 3 oktober ging filosoof Ralf Bodelier in tegen dit woke gedachtengoed. Hij hekelde dat mensen een ander wereldbeeld dan het hunne niet meer accepteren, en dat dat sterker geldt naarmate mensen hoger opgeleid, welvarender, stedelijker en linkser zijn. Je vindt die intolerantie dus vooral bij D66 en GroenLinks. ‘Links ziet zijn tegenstanders vaak niet meer als dragers van maatschappelijke of politieke ideeën. Het zijn mensen die samenvallen met hun inzichten. Ze hebben geen foute ideeën, het zijn foute mensen.’

Er zijn ook mensen voor wie homoseksualiteit een zonde is. Het lijkt mij beter wanneer ze deze opvatting thuis in de huiskamer belijden dan wanneer zij folders met deze opvatting op de markt gaan uitdelen, omdat het ventileren van die opvatting in hoge mate kwetsend kan zijn. Maar zoiets is niet altijd te vermijden. De gangbare opvattingen over pedofilie zijn voor de betrokkenen ook in hoge mate kwetsend, maar het uiten van die afkeer kun je moeilijk verbieden wanneer die opvattingen zelf in de wet verankerd zijn. Dat het inmiddels ook verboden is je voor een wijziging van die wet uit te spreken gaat mij dan weer te ver. Rond transseksualiteit is er nog veel in beweging, en daarom lijkt het mij niet juist om controversiële uitspraken daarover te verbieden ook als ze door sommigen als kwetsend ervaren worden.

Enkel het feit dat iets niet waar is kan geen reden zijn het te verbieden. Daarmee zou je ook in strijd komen met de godsdienstvrijheid. Wie wil geloven dat Hemel en Aarde in zes dagen geschapen zijn, dat de Aarde plat is, en de maanreizen in 1968 gefaket waren, hij doet maar. Maar dat geldt natuurlijk niet binnen de wetenschap. Wie principieel de evolutietheorie verwerpt kan een hoogleraarschap in de biologie wel op zijn buik schrijven, en dat geldt ook bij kosmologie voor wie gelooft dat de Aarde plat is. De tolerantie van de wetenschap gaat minder ver dan die van de wetgever.

Een ander aspect is de maatschappelijke implicatie van een uitspraak. Het is niet verboden de opwarming van de Aarde als gevolg van het broeikaseffect in twijfel te trekken, en zo’n verbod lijkt me ook niet wenselijk. Maar wie meewerkt aan zo’n publicatie maakt zich wel medeverantwoordelijk voor het ondergraven van het draagvlak voor klimaatbeleid. Hetzelfde geldt voor inentingen tegen besmettelijke ziektes. Daarom kan geen podium geven heel gerechtvaardigd zijn en ik zal mij niet doodvechten dat klimaat- en corona-ontkenners zo’n podium krijgen. Maar het is wel een smal pad. Dat de Aarde opwarmt als gevolg van het broeikaseffect staat wel vast, maar de discussie hoe snel en met welke gevolgen moet toch open gevoerd kunnen worden.

Er is in Nederland ook een lange traditie dat je in verzet mag komen tegen het beleid van de eigen regering. Dat gold tijdens de koloniale oorlogen – mijn eerste politieke daad was het ondertekenen van het door de PvdA gestarte petitionnement tegen het Nieuw-Guineabeleid. Ik heb ook mee gedemonstreerd tegen de door Nederland gesteunde Amerikaanse oorlog in Vietnam. Nu zijn er mensen die zich verzetten tegen de Nederlandse steun aan Oekraïne en Israël. Verschil is natuurlijk dat ik destijds gelijk had en zij nu niet, maar dat is geen reden hun te verbieden hun opvattingen kenbaar te maken. Maar je ziet wel vaak een pleidooi voor zo’n verbod.

De gedachte dat alleen wie gelijk heeft recht heeft om zijn mening te uiten is gevaarlijk, van wie hij ook komt. In uitzonderingsgevallen, zoals de Holocaust, kan daar een reden voor zijn, maar dat moet vooral niet als precedent gaan gelden. Daarin ga ik mee met Bodelier.

----------

Treffend geïllustreerd door Linda Hulshof.

Meer informatie: lindahulshof71@gmail.com