archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > In de polder delen printen terug
2e prijs: De Italiaanse droom * Myrthe Maijer

1506BS MyrtheAls ik aan mijn vakanties in Italië terugdenk, komt een specifiek beeld bovendrijven. In dit beeld wordt met verschillende families gedineerd aan een lange tafel die vol staat met Italiaanse specialiteiten. Een groot deel van het eten is gedurende de dag bereid door ‘nonna’, de grootmoeder die bij het gezin in huis woont. Onder de avondzon, tussen de glooiende heuvels van Toscane, leek dit voor mij het ideale gezinsbeeld. Kinderen zorgen
voor hun ouders, nadat hun ouders voor hen hebben gezorgd.

Gezinssituaties als deze komen in Italië veel voor. Ouderenzorg is, net als in veel andere mediterrane landen, als eerste een taak van de familie. Het zorgen voor je ouders is daar een plicht, een ideologie, diep verankerd in de Italiaanse cultuur. Don Corleone verwoordt dit principe treffend in the Godfather: ‘A man who doesn’t spend time with his family, can never be a real man.’

In Nederland lijkt de afgezwakte versie van dit ‘mediterrane zorgmodel’ onder politici steeds populairder te worden. Ouderen moeten zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Daarbij is het wenselijk als familieleden in de hoedanigheid van mantelzorger een prominente rol binnen de verzorging innemen. Hierdoor blijven ouderen langer zelfstandig en staan zij meer ‘midden in de samenleving’. Daarnaast, zeggen politici, is deze vorm van zorg een stuk goedkoper, een noodzakelijk gegeven binnen de vergrijzende maatschappij. Om deze redenen is de zorg van ouderen de afgelopen jaren verplaatst van het verpleegtehuis naar de ouderen thuis. Een stapje dichterbij het eerder genoemde Italiaanse ideaalbeeld, zou je zeggen.

Zo ideaal is deze Italiaanse situatie echter niet. Italianen krijgen steeds minder kinderen, waardoor de zorg van een familielid over minder mensen wordt verdeeld. Ondanks de uitspraak van Don Corleone blijken vooral vrouwen de zorg van familieleden op zich te nemen. Laat er nou juist onder vrouwen sprake zijn van een groei in de arbeidsdeelname. Kinderen hebben hierdoor steeds minder tijd om passende zorg voor hun ouders te leveren. Het mediterrane zorgmodel lijkt steeds meer te schuren met de principes van de moderne Italiaanse samenleving.

In Nederland is op het gebied van arbeidsparticipatie een vergelijkbare trend waar te nemen. Maar ook los van deze moderne invloeden blijkt thuis wonen lang niet altijd de beste optie. Mijn moeder vertelde mij regelmatig verhalen over haar oma, mijn overgrootmoeder dus, die bij het gezin in huis woonde. Ze was doof, vergeetachtig en ook slechtziend. Mijn overgrootmoeder was er echter van overtuigd dat zij kerngezond was. Dit resulteerde in hilarische situaties waarin ze de complete zoutpot over haar gekookte ei leeg strooide omdat ze niets zag. Als familieleden haar op deze berg zout wezen, ontkende ze het bestaan van deze berg en at ze met veel smaak haar eitje op. Los van deze grappige anekdotes kent dit verhaal ook een keerzijde.

Ondanks het feit dat mijn oma de hele dag thuis was omdat zij niet werkte, viel de zorg voor mijn overgrootmoeder haar zwaar. Ze moest haar schoonmoeder de hele dag in de gaten houden. Mijn overgrootmoeder was zich bijvoorbeeld van geen kwaad bewust als ze aan het gas in de keuken zat en dit vervolgens vergat uit te zetten. Zo lang mogelijk thuis wonen was in deze situatie dus verre van ideaal.

Met het voorgaande wil ik zeker niet stellen dat de zorg in een verpleegtehuis per definitie geschikter is. Sommige ouderen kunnen heel goed thuis blijven wonen en hebben aan een kleine hoeveelheid thuiszorg en mantelzorg genoeg. Bij deze mensen wegen voordelen als zelfstandigheid en vrijheid op tegen de nadelen. Daarnaast zal voor deze ouderen thuiszorg inderdaad goedkoper zijn. Er bestaat echter een andere groep ouderen die structureel hulp nodig heeft. Deze hulp kan niet opgevangen worden door thuiszorg en mantelzorg. Ouderen zullen dan niet de zorg ontvangen die zij nodig hebben. Voor de mantelzorgers, de familieleden, leveren deze situaties regelmatig een hoop stress en zorgen op. Het zou zo maar zo kunnen zijn dat de besparingen op de ouderenzorg teniet worden gedaan door uitgaven aan zorg voor overspannen familieleden en burn-outpatiënten.

Thuis wonen is al met al zeker niet de heilige graal van de ouderenzorg. Maar dit betekent niet dat het eerder geschetste ideaalbeeld in Toscane geen realiteit kan zijn. Omdat familieleden minder stress ervaren door dagelijkse mantelzorg, is meer tijd en energie beschikbaar voor het organiseren van avonden zoals in mijn vakantie. Waar buiten de dagelijkse routine echt aandacht besteed wordt aan elkaar. Zodat deze ouderen naast de benodigde zorg ook het benodigde plezier ervaren, wat zij verdienen.


© 2018 Myrthe Maijer meer Myrthe Maijer - meer "In de polder"
Beschouwingen > In de polder
2e prijs: De Italiaanse droom * Myrthe Maijer
1506BS MyrtheAls ik aan mijn vakanties in Italië terugdenk, komt een specifiek beeld bovendrijven. In dit beeld wordt met verschillende families gedineerd aan een lange tafel die vol staat met Italiaanse specialiteiten. Een groot deel van het eten is gedurende de dag bereid door ‘nonna’, de grootmoeder die bij het gezin in huis woont. Onder de avondzon, tussen de glooiende heuvels van Toscane, leek dit voor mij het ideale gezinsbeeld. Kinderen zorgen
voor hun ouders, nadat hun ouders voor hen hebben gezorgd.

Gezinssituaties als deze komen in Italië veel voor. Ouderenzorg is, net als in veel andere mediterrane landen, als eerste een taak van de familie. Het zorgen voor je ouders is daar een plicht, een ideologie, diep verankerd in de Italiaanse cultuur. Don Corleone verwoordt dit principe treffend in the Godfather: ‘A man who doesn’t spend time with his family, can never be a real man.’

In Nederland lijkt de afgezwakte versie van dit ‘mediterrane zorgmodel’ onder politici steeds populairder te worden. Ouderen moeten zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Daarbij is het wenselijk als familieleden in de hoedanigheid van mantelzorger een prominente rol binnen de verzorging innemen. Hierdoor blijven ouderen langer zelfstandig en staan zij meer ‘midden in de samenleving’. Daarnaast, zeggen politici, is deze vorm van zorg een stuk goedkoper, een noodzakelijk gegeven binnen de vergrijzende maatschappij. Om deze redenen is de zorg van ouderen de afgelopen jaren verplaatst van het verpleegtehuis naar de ouderen thuis. Een stapje dichterbij het eerder genoemde Italiaanse ideaalbeeld, zou je zeggen.

Zo ideaal is deze Italiaanse situatie echter niet. Italianen krijgen steeds minder kinderen, waardoor de zorg van een familielid over minder mensen wordt verdeeld. Ondanks de uitspraak van Don Corleone blijken vooral vrouwen de zorg van familieleden op zich te nemen. Laat er nou juist onder vrouwen sprake zijn van een groei in de arbeidsdeelname. Kinderen hebben hierdoor steeds minder tijd om passende zorg voor hun ouders te leveren. Het mediterrane zorgmodel lijkt steeds meer te schuren met de principes van de moderne Italiaanse samenleving.

In Nederland is op het gebied van arbeidsparticipatie een vergelijkbare trend waar te nemen. Maar ook los van deze moderne invloeden blijkt thuis wonen lang niet altijd de beste optie. Mijn moeder vertelde mij regelmatig verhalen over haar oma, mijn overgrootmoeder dus, die bij het gezin in huis woonde. Ze was doof, vergeetachtig en ook slechtziend. Mijn overgrootmoeder was er echter van overtuigd dat zij kerngezond was. Dit resulteerde in hilarische situaties waarin ze de complete zoutpot over haar gekookte ei leeg strooide omdat ze niets zag. Als familieleden haar op deze berg zout wezen, ontkende ze het bestaan van deze berg en at ze met veel smaak haar eitje op. Los van deze grappige anekdotes kent dit verhaal ook een keerzijde.

Ondanks het feit dat mijn oma de hele dag thuis was omdat zij niet werkte, viel de zorg voor mijn overgrootmoeder haar zwaar. Ze moest haar schoonmoeder de hele dag in de gaten houden. Mijn overgrootmoeder was zich bijvoorbeeld van geen kwaad bewust als ze aan het gas in de keuken zat en dit vervolgens vergat uit te zetten. Zo lang mogelijk thuis wonen was in deze situatie dus verre van ideaal.

Met het voorgaande wil ik zeker niet stellen dat de zorg in een verpleegtehuis per definitie geschikter is. Sommige ouderen kunnen heel goed thuis blijven wonen en hebben aan een kleine hoeveelheid thuiszorg en mantelzorg genoeg. Bij deze mensen wegen voordelen als zelfstandigheid en vrijheid op tegen de nadelen. Daarnaast zal voor deze ouderen thuiszorg inderdaad goedkoper zijn. Er bestaat echter een andere groep ouderen die structureel hulp nodig heeft. Deze hulp kan niet opgevangen worden door thuiszorg en mantelzorg. Ouderen zullen dan niet de zorg ontvangen die zij nodig hebben. Voor de mantelzorgers, de familieleden, leveren deze situaties regelmatig een hoop stress en zorgen op. Het zou zo maar zo kunnen zijn dat de besparingen op de ouderenzorg teniet worden gedaan door uitgaven aan zorg voor overspannen familieleden en burn-outpatiënten.

Thuis wonen is al met al zeker niet de heilige graal van de ouderenzorg. Maar dit betekent niet dat het eerder geschetste ideaalbeeld in Toscane geen realiteit kan zijn. Omdat familieleden minder stress ervaren door dagelijkse mantelzorg, is meer tijd en energie beschikbaar voor het organiseren van avonden zoals in mijn vakantie. Waar buiten de dagelijkse routine echt aandacht besteed wordt aan elkaar. Zodat deze ouderen naast de benodigde zorg ook het benodigde plezier ervaren, wat zij verdienen.
© 2018 Myrthe Maijer
powered by CJ2