archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > In de polder delen printen terug
NS bevordert zelf het zwartrijden Paul Bordewijk

1213BS Zwart rijdenNever waste a good crisis. Dat lijkt ook het motto van NS reizigers te zijn: nu er onrust is over de veiligheid van personeel op de trein lijkt dat een mooie aanleiding om het sluiten van de poortjes op een aantal stations versneld door te drijven. Op veel stations is daar ook niets op tegen, maar wel op stations waar de onderdoorgang onder de spoorrails ook als interwijkse verbinding voor voetgangers functioneert.

Dat is bij voorbeeld zo in mijn woonplaats Leiden, waar het gemeentebestuur zich dan ook krachtig verzet tegen de plannen om de reeds geplaatste poortjes te gaan ‘activeren’. Wie niet beschikt over een OV-chipkaart, met daarop ten minste € 20,- aan saldo, komt er dan niet meer door. Dat geldt bij voorbeeld voor iemand die in het Leids Universitair Medisch Centrum moet zijn en daarheen op een papieren kaartje gereisd is met een bus die zijn eindpunt bij de andere ingang van het station heeft. Of voor een buitenlandse onderzoeker die het LUMC bezoekt en slaapt in een hotel aan de andere kant van het spoor.

De officiële motivering voor het sluiten van de poortjes is zeer curieus. Op de website van de NS lezen we: ‘We doen dit om de sociale veiligheid voor onze klanten op de stations te vergroten. Zwartrijders veroorzaken een groot deel van de overlast, waardoor reizigers zich soms onveilig voelen. Door het in werking stellen van de poortjes hebben zwartrijders geen toegang meer tot het station en wordt het op het station én in de trein veiliger’.

Ik begrijp hier niets van. Het lijkt een tekst van een stagiair die zelf nog nooit op een station is geweest. Ik voel mij op het station niet vaker onveilig dan in een willekeurig ander deel van de openbare ruimte. Soms lopen er schreeuwlelijken rond, maar er is geen enkele reden om aan te nemen dat dat nu juist zwartrijders zijn. Je zou verwachten dat die zich juist gedeisd houden. Waarom zouden die dronkenmannen die een vrijgezellenfeest in Amsterdam gaan vieren niet over een geldig plaatsbewijs beschikken? En als je iemand dwingt een kaartje te kopen wordt hij toch niet minder luidruchtig?

In de trein kan dat anders zijn. Het kan zijn dat zwartrijders zich verzetten als ze door de conducteur worden betrapt en dat dat ook voor andere reizigers geen plezierige situatie oplevert. Dat is voor de conducteurs ook een reden om voor het sluiten van de poortjes te pleiten. Maar dat is wat anders dan dat het sluiten van de poortjes goed zou zijn voor de sociale veiligheid op het station zelf. Sterker nog, de alternatieve routes voor voetgangers die niet over een OV-chipkaart beschikken – dat is dus wat anders dan zwartrijders – zijn in ieder geval in Leiden vooral ’s avonds veel onaangenamer.

Het is ook niet zo dat als alle stations zouden zijn afgesloten met poortjes er geen zwartrijders meer zouden zijn. Wanneer je met je OV-chipkaart door de poortjes bent gekomen kun je altijd nog:

-in de eerste klas gaan zitten terwijl je voor de tweede klas betaald hebt;
-in de IC direct tussen Amsterdam en Rotterdam stappen zonder dat je de toeslag hebt betaald;
-tegen de richting in reizen.

Dat laatste vraagt enige verduidelijking. Toen mijn ouders in de jaren vijftig voor het eerst naar Parijs geweest waren – iedereen ging toen voor het eerst naar Parijs, Parijs was mieters – vertelden ze enthousiast hoe je daar als je eenmaal was ingecheckt zo lang als je maar wilde met de metro kon blijven reizen, als je het systeem maar niet verliet. Of dat in de Amsterdamse en Rotterdamse metro ook zo is, weet ik eigenlijk niet. Het geldt in ieder geval niet bij de NS.

Het is niet de bedoeling dat je vanuit Leiden naar Groningen reist, daar in het station gezellig met iemand praat en vervolgens terug reist naar Leiden Lammenschans, om zo alleen voor de reis Leiden – Leiden Lammenschans te worden aangeslagen. Wie dat toch doet, reist op de terugweg zwart, ook al is hij bij de poortjes op Leiden Centraal keurig ingecheckt. Conducteurs controleren dat ook. Maar zo kunnen ze dus ook in conflict komen met boze zwartreizigers die juist dachten dat ze ontzettend slim waren.

Het is ook niet zo dat alle stations met poortjes worden afgesloten. De NS wil zich daarbij beperken tot 82 van de in totaal 410 stations, exact 20%. Daar zitten veel grotere stations bij, maar voor Den Haag CS en Den Haag HS is afsluiting met poortjes nog niet aangekondigd en er worden daarvoor ook geen zichtbare voorbereidingen getroffen. Ik vraag mij zelfs af of dat wel kan, vanwege alle trappen waar geen stuwing mag ontstaan.

Dat betekent dat er 328 stations blijven bestaan waar zwartrijders niet door poortjes worden tegengehouden. De NS zou wel maatregelen kunnen nemen om daar het zwartrijden te beperken. De zuilen waar je moet inchecken zouden veel duidelijker moeten worden aangegeven. Nu lijken het wel de snelheidsborden in de voormalige DDR, die verdekt stonden opgesteld om zo meer bekeuringen te kunnen uitschrijven. Als je trein op het punt van vertrekken staat, wordt zo de verleiding groot om dan maar niet in te checken in de hoop niet gecontroleerd te worden. Gebeurt dat dan toch, dan zul je je beroepen op de onvindbaarheid van de incheckzuil en kunnen mensen echt boos worden als ze daar geen gehoor voor krijgen.

Heel hinderlijk is het ook dat je op het perron niet kunt controleren of je wel ingecheckt bent. Een van de voordelen van het ouderwetse kaartje was dat je zelf een bewijs had dat je betaald had. Een voordeel van poortjes is wel dat je dan minder snel vergeet in te checken en van gesloten poortjes dat dat zelfs niet kan, maar het blijft zo dat je geen zichtbaar bewijs hebt dat je bent ingecheckt. En die voordelen gelden dus niet op die 328 overige stations.

Het meest opmerkelijk is dat de NS mensen tot zwartrijder maakt die wel al betaald hebben. Wie beschikt over een abonnement, een incidenteel kaartje heeft getrokken of reist op een keuzedag, moet desondanks inchecken. Anders geldt hij als zwartrijder. Bij e-tickets en bij internationale reizen geldt dat dan weer niet, omdat daar alleen op stations met poortjes leesapparatuur voor is.

Als er iets is dat mensen boos kan maken als ze door de conducteur ‘betrapt’ worden is het natuurlijk wel om als zwartrijder te worden aangemerkt omdat je een bureaucratische verplichting niet bent nagekomen, terwijl je wel betaald hebt. Met dit voorschrift vergroot de NS willens en wetens het aantal zwartrijders zonder dat het extra inkomsten oplevert.

Waarom doet de NS dat dan? Ik heb daar maar één verklaring voor. De poortjes staan er niet zozeer om zwartrijden te voorkomen, maar om de reizigersstromen zo nauwkeurig mogelijk in beeld te krijgen. En daar heeft de NS wel extra conflicten tussen reizigers en conducteurs voor over. De conducteurs die terecht klagen over geweldspleging door reizigers worden zo misbruikt.

---------------------------------------
De tekening is van Elène Klaren
--------------------------------------------------
Bestel uw boeken, CD's en nog veel meer
bij bolcom, via de banner rechts.
Dan steunt u De Leunstoel!


© 2015 Paul Bordewijk meer Paul Bordewijk - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
NS bevordert zelf het zwartrijden Paul Bordewijk
1213BS Zwart rijdenNever waste a good crisis. Dat lijkt ook het motto van NS reizigers te zijn: nu er onrust is over de veiligheid van personeel op de trein lijkt dat een mooie aanleiding om het sluiten van de poortjes op een aantal stations versneld door te drijven. Op veel stations is daar ook niets op tegen, maar wel op stations waar de onderdoorgang onder de spoorrails ook als interwijkse verbinding voor voetgangers functioneert.

Dat is bij voorbeeld zo in mijn woonplaats Leiden, waar het gemeentebestuur zich dan ook krachtig verzet tegen de plannen om de reeds geplaatste poortjes te gaan ‘activeren’. Wie niet beschikt over een OV-chipkaart, met daarop ten minste € 20,- aan saldo, komt er dan niet meer door. Dat geldt bij voorbeeld voor iemand die in het Leids Universitair Medisch Centrum moet zijn en daarheen op een papieren kaartje gereisd is met een bus die zijn eindpunt bij de andere ingang van het station heeft. Of voor een buitenlandse onderzoeker die het LUMC bezoekt en slaapt in een hotel aan de andere kant van het spoor.

De officiële motivering voor het sluiten van de poortjes is zeer curieus. Op de website van de NS lezen we: ‘We doen dit om de sociale veiligheid voor onze klanten op de stations te vergroten. Zwartrijders veroorzaken een groot deel van de overlast, waardoor reizigers zich soms onveilig voelen. Door het in werking stellen van de poortjes hebben zwartrijders geen toegang meer tot het station en wordt het op het station én in de trein veiliger’.

Ik begrijp hier niets van. Het lijkt een tekst van een stagiair die zelf nog nooit op een station is geweest. Ik voel mij op het station niet vaker onveilig dan in een willekeurig ander deel van de openbare ruimte. Soms lopen er schreeuwlelijken rond, maar er is geen enkele reden om aan te nemen dat dat nu juist zwartrijders zijn. Je zou verwachten dat die zich juist gedeisd houden. Waarom zouden die dronkenmannen die een vrijgezellenfeest in Amsterdam gaan vieren niet over een geldig plaatsbewijs beschikken? En als je iemand dwingt een kaartje te kopen wordt hij toch niet minder luidruchtig?

In de trein kan dat anders zijn. Het kan zijn dat zwartrijders zich verzetten als ze door de conducteur worden betrapt en dat dat ook voor andere reizigers geen plezierige situatie oplevert. Dat is voor de conducteurs ook een reden om voor het sluiten van de poortjes te pleiten. Maar dat is wat anders dan dat het sluiten van de poortjes goed zou zijn voor de sociale veiligheid op het station zelf. Sterker nog, de alternatieve routes voor voetgangers die niet over een OV-chipkaart beschikken – dat is dus wat anders dan zwartrijders – zijn in ieder geval in Leiden vooral ’s avonds veel onaangenamer.

Het is ook niet zo dat als alle stations zouden zijn afgesloten met poortjes er geen zwartrijders meer zouden zijn. Wanneer je met je OV-chipkaart door de poortjes bent gekomen kun je altijd nog:

-in de eerste klas gaan zitten terwijl je voor de tweede klas betaald hebt;
-in de IC direct tussen Amsterdam en Rotterdam stappen zonder dat je de toeslag hebt betaald;
-tegen de richting in reizen.

Dat laatste vraagt enige verduidelijking. Toen mijn ouders in de jaren vijftig voor het eerst naar Parijs geweest waren – iedereen ging toen voor het eerst naar Parijs, Parijs was mieters – vertelden ze enthousiast hoe je daar als je eenmaal was ingecheckt zo lang als je maar wilde met de metro kon blijven reizen, als je het systeem maar niet verliet. Of dat in de Amsterdamse en Rotterdamse metro ook zo is, weet ik eigenlijk niet. Het geldt in ieder geval niet bij de NS.

Het is niet de bedoeling dat je vanuit Leiden naar Groningen reist, daar in het station gezellig met iemand praat en vervolgens terug reist naar Leiden Lammenschans, om zo alleen voor de reis Leiden – Leiden Lammenschans te worden aangeslagen. Wie dat toch doet, reist op de terugweg zwart, ook al is hij bij de poortjes op Leiden Centraal keurig ingecheckt. Conducteurs controleren dat ook. Maar zo kunnen ze dus ook in conflict komen met boze zwartreizigers die juist dachten dat ze ontzettend slim waren.

Het is ook niet zo dat alle stations met poortjes worden afgesloten. De NS wil zich daarbij beperken tot 82 van de in totaal 410 stations, exact 20%. Daar zitten veel grotere stations bij, maar voor Den Haag CS en Den Haag HS is afsluiting met poortjes nog niet aangekondigd en er worden daarvoor ook geen zichtbare voorbereidingen getroffen. Ik vraag mij zelfs af of dat wel kan, vanwege alle trappen waar geen stuwing mag ontstaan.

Dat betekent dat er 328 stations blijven bestaan waar zwartrijders niet door poortjes worden tegengehouden. De NS zou wel maatregelen kunnen nemen om daar het zwartrijden te beperken. De zuilen waar je moet inchecken zouden veel duidelijker moeten worden aangegeven. Nu lijken het wel de snelheidsborden in de voormalige DDR, die verdekt stonden opgesteld om zo meer bekeuringen te kunnen uitschrijven. Als je trein op het punt van vertrekken staat, wordt zo de verleiding groot om dan maar niet in te checken in de hoop niet gecontroleerd te worden. Gebeurt dat dan toch, dan zul je je beroepen op de onvindbaarheid van de incheckzuil en kunnen mensen echt boos worden als ze daar geen gehoor voor krijgen.

Heel hinderlijk is het ook dat je op het perron niet kunt controleren of je wel ingecheckt bent. Een van de voordelen van het ouderwetse kaartje was dat je zelf een bewijs had dat je betaald had. Een voordeel van poortjes is wel dat je dan minder snel vergeet in te checken en van gesloten poortjes dat dat zelfs niet kan, maar het blijft zo dat je geen zichtbaar bewijs hebt dat je bent ingecheckt. En die voordelen gelden dus niet op die 328 overige stations.

Het meest opmerkelijk is dat de NS mensen tot zwartrijder maakt die wel al betaald hebben. Wie beschikt over een abonnement, een incidenteel kaartje heeft getrokken of reist op een keuzedag, moet desondanks inchecken. Anders geldt hij als zwartrijder. Bij e-tickets en bij internationale reizen geldt dat dan weer niet, omdat daar alleen op stations met poortjes leesapparatuur voor is.

Als er iets is dat mensen boos kan maken als ze door de conducteur ‘betrapt’ worden is het natuurlijk wel om als zwartrijder te worden aangemerkt omdat je een bureaucratische verplichting niet bent nagekomen, terwijl je wel betaald hebt. Met dit voorschrift vergroot de NS willens en wetens het aantal zwartrijders zonder dat het extra inkomsten oplevert.

Waarom doet de NS dat dan? Ik heb daar maar één verklaring voor. De poortjes staan er niet zozeer om zwartrijden te voorkomen, maar om de reizigersstromen zo nauwkeurig mogelijk in beeld te krijgen. En daar heeft de NS wel extra conflicten tussen reizigers en conducteurs voor over. De conducteurs die terecht klagen over geweldspleging door reizigers worden zo misbruikt.

---------------------------------------
De tekening is van Elène Klaren
--------------------------------------------------
Bestel uw boeken, CD's en nog veel meer
bij bolcom, via de banner rechts.
Dan steunt u De Leunstoel!
© 2015 Paul Bordewijk
powered by CJ2