archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
Zomerhitte, goed slecht Willem Minderhout

0303 Zomerhitte
Kan een slecht boek goed zijn? Die vraag hield mij bezig na het lezen van Jan Wolkers’ boekenweekgeschenk Zomerhitte.

Ikzelf ben Jan Wolkers heel wat verschuldigd. Hij was het die bij mij als puber vergezichten opende op een groots en meeslepend leven, wars van burgerlijke conventies. Terug naar Oegstgeest en Turks Fruit waren de absolute hoogtepunten, maar ik las alles van Jan. Ik vond het prachtig, uit graniet en eikenhout gehouwen proza. De blurb-tekst op het boekenweekgeschenk ‘een Wolkers pur sang, waarin alle elementen uit zijn rijke oeuvre terugkeren’, wekte dan ook hoge verwachtingen.

Dat viel tegen! Zomerhitte is verreweg het slechtste boek dat ik in jaren gelezen heb. De plot zou een thriller moeten voorstellen, maar is zo plat dat elke spanning ontbreekt. Erger dan dat is de hemeltergende stijl! Het boek begint overigens goed met een prachtige Wolkersiaanse natuurbeschrijving. Daar komen er nog wat meer van voor in het boek, waarmee hij verraadt dat hij het schrijven niet verleerd is. Natuurlijk wordt er hier en daar ook nog wat gevingerd en gevreeën, maar ik kan me niet voorstellen dat de hedendaagse puber daar meer lichamelijke effecten van ondervindt dan de behoefte om te gapen.

Het ergste zijn echter de dialogen. Vooral de gesprekken tussen de hoofdpersoon en de voormalige privé-chauffeur van een rijke dame, Federici, zijn van een tenenkrommend niveau, zowel wat de inhoud als de stijl betreft. Beide heren bezien het aards gewemel met een enorm dédain en weemoed naar vroegere, beschaafdere tijden toen iedereen nog wist hoe het hoorde. Ze suggereren ook over een enorm goede smaak te beschikken. Iets waar je vandaag de dag niet meer mee aan hoeft te komen.

Wat de stijl betreft geef ik één voorbeeld: ‘U hebt behoorlijk uw handen laten wapperen.’ ‘Ik dacht, mocht er sprake zijn van een thuiskomst, dan ziet het er in ieder geval weer bewoonbaar en gezellig uit. Ik verloor zo al doende de spanning van het wachten.’ Zo gaat het maar verder.

En toch ….

Wolkers haalt de verfijnde smaak van Federici onderuit door hem met een heleboel omhaal van woorden een fles Liebfraumilch te laten bestellen. Dat is, op Kellergeister na, de meest smerige Duitse wijn die ik mij herinner uit de dagen dat ik Wolkers en schoolfeesten ontdekte.

En toch …

Wolkers handhaaft die lullige stijl zo consequent, dat je de indruk krijgt dat het hier een persiflage of een pastiche betreft. Ik weet alleen niet waarop of waarvan dit boekje een persiflage of een pastiche is. Misschien persifleert Wolkers zichzelf. Misschien wil Wolkers afscheid nemen van de letteren door zichzelf neer te zetten als een geborneerde oude man?

Zomerhitte is een merkwaardig verhaal. Als literatuur dát is wat de lezer voor raadsels stelt en nog lang bezig houdt, dan is Wolkers daar, bij mij in ieder geval, op een razend knappe wijze in geslaagd.

Het is één van de beste rotboeken, die ik ooit gelezen heb!

Jan Wolkers. Zomerhitte. CPNB (Boekenweekgeschenk 2005).
 
*********************************************************
Literatuur en kunst onder één dak bij Buddenbrooks aan het Noordeinde in
Den Haag. Ga voor informatie naar www.buddenbrooks.nl . Van 13/11 tot
8/1 exposeert de Diet Wiegman Group en op 18/12 is er een lezing door
Tom Domisse over Thomas Mann.


© 2005 Willem Minderhout meer Willem Minderhout - meer "De wereldliteratuur roept" -
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
Zomerhitte, goed slecht Willem Minderhout
0303 Zomerhitte
Kan een slecht boek goed zijn? Die vraag hield mij bezig na het lezen van Jan Wolkers’ boekenweekgeschenk Zomerhitte.

Ikzelf ben Jan Wolkers heel wat verschuldigd. Hij was het die bij mij als puber vergezichten opende op een groots en meeslepend leven, wars van burgerlijke conventies. Terug naar Oegstgeest en Turks Fruit waren de absolute hoogtepunten, maar ik las alles van Jan. Ik vond het prachtig, uit graniet en eikenhout gehouwen proza. De blurb-tekst op het boekenweekgeschenk ‘een Wolkers pur sang, waarin alle elementen uit zijn rijke oeuvre terugkeren’, wekte dan ook hoge verwachtingen.

Dat viel tegen! Zomerhitte is verreweg het slechtste boek dat ik in jaren gelezen heb. De plot zou een thriller moeten voorstellen, maar is zo plat dat elke spanning ontbreekt. Erger dan dat is de hemeltergende stijl! Het boek begint overigens goed met een prachtige Wolkersiaanse natuurbeschrijving. Daar komen er nog wat meer van voor in het boek, waarmee hij verraadt dat hij het schrijven niet verleerd is. Natuurlijk wordt er hier en daar ook nog wat gevingerd en gevreeën, maar ik kan me niet voorstellen dat de hedendaagse puber daar meer lichamelijke effecten van ondervindt dan de behoefte om te gapen.

Het ergste zijn echter de dialogen. Vooral de gesprekken tussen de hoofdpersoon en de voormalige privé-chauffeur van een rijke dame, Federici, zijn van een tenenkrommend niveau, zowel wat de inhoud als de stijl betreft. Beide heren bezien het aards gewemel met een enorm dédain en weemoed naar vroegere, beschaafdere tijden toen iedereen nog wist hoe het hoorde. Ze suggereren ook over een enorm goede smaak te beschikken. Iets waar je vandaag de dag niet meer mee aan hoeft te komen.

Wat de stijl betreft geef ik één voorbeeld: ‘U hebt behoorlijk uw handen laten wapperen.’ ‘Ik dacht, mocht er sprake zijn van een thuiskomst, dan ziet het er in ieder geval weer bewoonbaar en gezellig uit. Ik verloor zo al doende de spanning van het wachten.’ Zo gaat het maar verder.

En toch ….

Wolkers haalt de verfijnde smaak van Federici onderuit door hem met een heleboel omhaal van woorden een fles Liebfraumilch te laten bestellen. Dat is, op Kellergeister na, de meest smerige Duitse wijn die ik mij herinner uit de dagen dat ik Wolkers en schoolfeesten ontdekte.

En toch …

Wolkers handhaaft die lullige stijl zo consequent, dat je de indruk krijgt dat het hier een persiflage of een pastiche betreft. Ik weet alleen niet waarop of waarvan dit boekje een persiflage of een pastiche is. Misschien persifleert Wolkers zichzelf. Misschien wil Wolkers afscheid nemen van de letteren door zichzelf neer te zetten als een geborneerde oude man?

Zomerhitte is een merkwaardig verhaal. Als literatuur dát is wat de lezer voor raadsels stelt en nog lang bezig houdt, dan is Wolkers daar, bij mij in ieder geval, op een razend knappe wijze in geslaagd.

Het is één van de beste rotboeken, die ik ooit gelezen heb!

Jan Wolkers. Zomerhitte. CPNB (Boekenweekgeschenk 2005).
 
*********************************************************
Literatuur en kunst onder één dak bij Buddenbrooks aan het Noordeinde in
Den Haag. Ga voor informatie naar www.buddenbrooks.nl . Van 13/11 tot
8/1 exposeert de Diet Wiegman Group en op 18/12 is er een lezing door
Tom Domisse over Thomas Mann.
© 2005 Willem Minderhout
powered by CJ2