archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
De bevrijding van Co Dankaart (1) Willem Minderhout

1714VG Dankaart‘Op de ochtend van de overval, 15 september 1943, stond een koerier de hele ochtend te vissen in een gracht bij het ziekenhuis.’ Als ik er langs fiets vraag ik me af of dat aan de Hooftskade was, of aan het Om en Bij. Of wellicht aan de overkant, aan de Zuidwal zelf, waar het gelijknamige ziekenhuis gevestigd was. De beschrijving van Ger Harmsen geeft hierover geen uitsluitsel.

Tijdens een verhuizing word ik altijd weer geconfronteerd met het feit dat ik veel te veel boeken met me meesleep. Iedere keer probeer ik weer wat kaf van het koren te scheiden, maar dat valt niet mee. Wat vandaag kaf is, kan morgen weer koren zijn en in tijden van corona is een goed gevulde boekenkast een zegen.

Met de nodige twijfel had ik toch een flinke stapel boeken, die richting kringloop mochten, op een hoop weten te gooien. Ook mijn verzameling boeken van de marxistische historicus Ger Harmsen, die onder andere de mentor was van Pim Fortuyn tijdens zijn ultralinkse periode als socioloog aan de universiteit van Groningen, belandden op de weg naar de uitgang. Juist op dat moment lanceerde de geschiedkundige Wim Berkelaar een tweet met een link naar een OVT-programma dat aan Harmsen gewijd was. Dat vond ik toch wel weer interessant, dus ik heb de hele zwik ‘Jaarboeken van de geschiedenis van socialisme en arbeidersbeweging’ en aanverwante uitgaven maar weer teruggezet.

Niet dat ik Ger Harmsen nu ineens een boeiende auteur vind. Hij had indertijd een verlicht imago omdat hij het aan de stok had gehad met Paul de Groot, de ongekroonde koning van de CPN, en die partij was uitgegooid. Ik heb echter niet de indruk dat Ger zichzelf helemaal van zijn Stalinistische smetten had bevrijd. Hij bleef een gelovig communist, hij moest alleen van de meeste andere communisten niet meer zoveel hebben.

Een gezamenlijk kenmerk van fundamentalisten van uiteenlopende snit is dat ze dol zijn op hun broeders, maar wel met de restrictie ‘willst Du nicht mein Bruder sein, so schlag' ich Dir den Schädel ein’. Voor je het wist was je in plaats van een gewaardeerde kameraad ineens een agent van het grootkapitaal, of zoiets. De communisten gebruikten wat dat betreft nog krassere termen voor hun ex-kameraden dan de bewoordingen die de Baudettianen heden ten dage voor de Ottenisten bezigen. De CPN maakte Harmsen in het dagblad De Waarheid uit voor een ‘NAVO-professor’. Harmsen schrijft zelf met betrekking tot Jacques de Kadt, een voormalige communist die fel anticommunistisch was geworden, over ‘het verbond van De Kadt en zijn Amerikaanse meester’. Zoek de verschillen. Leesplezier hoef je bij Harmsen niet te verwachten.  

Er zijn echter minstens twee Nederlandse communisten waar Harmsen een buitengewone waardering voor koesterde: mr. A.S de Leeuw en Daan Goulooze. Aan beiden wijdde hij een uitgebreide monografie.
A.S de Leeuw, die als Jood de oorlog niet overleefde, is vooral bekend gebleven omdat hij met zijn verhalen over de martelingen die proletarische jongens moesten doorstaan, die ten prooi gevallen waren aan de klassenvijand, de jonge Gerard van het Reve het hoofd op hol heeft gebracht. Zie: ‘Oud en eenzaam’: ‘Kameraad Mr. A.S. de Leeuw was een foeilelijke, fatterig geklede, te dikke man met kleine, natte pruillippen.’ De Nederlandse letteren zijn Mr. De Leeuw dus heel wat verschuldigd. Hij komt er overigens een stuk beter af dan de eerdergenoemde kameraad Paul de Groot die, volgens Reve in ‘Nader tot U’, ‘een blauwig paars gezicht en rundervagijn van een mond’ had.

Daan Goulooze, die voor zover ik weet nooit door Van het Reve geportretteerd is, is een andere held van Harmsen. Goulooze was het hoofd van wat je de Nederlandse afdeling van de ‘Rote Kapelle’ kan noemen: een inlichtingen-netwerk dat onder andere via illegale zenders informatie over de Duitse bezetters naar de inlichtingendienst van de Sovjet Unie doorspeelde. Ik had enige tijd geleden al tevergeefs naar dit boek gezocht. Blijkbaar had het een eerdere zuivering van mijn boekencollectie niet overleefd, terwijl ik dit toch altijd één van Harmsens meest leesbare boeken heb gevonden. De aanleiding dat ik dit boek zocht was mijn kennismaking met Daan Dankaart, een PvdA-gemeenteraadslid in Hellevoetsluis. Hij schreef iets over het verzetsverleden van zijn vader, Co Dankaart, op zijn Facebookpagina. Ik herinnerde me dat Co Dankaart de rechterhand was geweest van Daan Goulooze tijdens de Tweede Wereldoorlog. De overval, waar ik dit verhaal mee begon, was de spectaculaire bevrijdingsactie van Daan Dankaart uit het Zuidwalziekenhuis door de verzetsgroep van Goulooze.

In plaats van een rigoureuze ‘de-Harmsenering’ van mijn boekencollectie heb ik het verloren gegane boek over Goulooze weer aangeschaft. Daarover in de volgende Leunstoel meer.

------
OVT over Ger Harmsen:
https://www.vpro.nl/programmas/ovt/speel~POMS_VPRO_207674~fragment-ovt-21-augustus-2005-uur-1-51-min-negen-historici-en-hun-eeuw-ger-harmsen-deel-8~.html

-------
Het plaatje is van Freek de Vries Lentsch
Meer informatie: www.instagram.com/_studioagape_

© 2020 Willem Minderhout meer Willem Minderhout - meer "De wereldliteratuur roept" -
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
De bevrijding van Co Dankaart (1) Willem Minderhout
1714VG Dankaart‘Op de ochtend van de overval, 15 september 1943, stond een koerier de hele ochtend te vissen in een gracht bij het ziekenhuis.’ Als ik er langs fiets vraag ik me af of dat aan de Hooftskade was, of aan het Om en Bij. Of wellicht aan de overkant, aan de Zuidwal zelf, waar het gelijknamige ziekenhuis gevestigd was. De beschrijving van Ger Harmsen geeft hierover geen uitsluitsel.

Tijdens een verhuizing word ik altijd weer geconfronteerd met het feit dat ik veel te veel boeken met me meesleep. Iedere keer probeer ik weer wat kaf van het koren te scheiden, maar dat valt niet mee. Wat vandaag kaf is, kan morgen weer koren zijn en in tijden van corona is een goed gevulde boekenkast een zegen.

Met de nodige twijfel had ik toch een flinke stapel boeken, die richting kringloop mochten, op een hoop weten te gooien. Ook mijn verzameling boeken van de marxistische historicus Ger Harmsen, die onder andere de mentor was van Pim Fortuyn tijdens zijn ultralinkse periode als socioloog aan de universiteit van Groningen, belandden op de weg naar de uitgang. Juist op dat moment lanceerde de geschiedkundige Wim Berkelaar een tweet met een link naar een OVT-programma dat aan Harmsen gewijd was. Dat vond ik toch wel weer interessant, dus ik heb de hele zwik ‘Jaarboeken van de geschiedenis van socialisme en arbeidersbeweging’ en aanverwante uitgaven maar weer teruggezet.

Niet dat ik Ger Harmsen nu ineens een boeiende auteur vind. Hij had indertijd een verlicht imago omdat hij het aan de stok had gehad met Paul de Groot, de ongekroonde koning van de CPN, en die partij was uitgegooid. Ik heb echter niet de indruk dat Ger zichzelf helemaal van zijn Stalinistische smetten had bevrijd. Hij bleef een gelovig communist, hij moest alleen van de meeste andere communisten niet meer zoveel hebben.

Een gezamenlijk kenmerk van fundamentalisten van uiteenlopende snit is dat ze dol zijn op hun broeders, maar wel met de restrictie ‘willst Du nicht mein Bruder sein, so schlag' ich Dir den Schädel ein’. Voor je het wist was je in plaats van een gewaardeerde kameraad ineens een agent van het grootkapitaal, of zoiets. De communisten gebruikten wat dat betreft nog krassere termen voor hun ex-kameraden dan de bewoordingen die de Baudettianen heden ten dage voor de Ottenisten bezigen. De CPN maakte Harmsen in het dagblad De Waarheid uit voor een ‘NAVO-professor’. Harmsen schrijft zelf met betrekking tot Jacques de Kadt, een voormalige communist die fel anticommunistisch was geworden, over ‘het verbond van De Kadt en zijn Amerikaanse meester’. Zoek de verschillen. Leesplezier hoef je bij Harmsen niet te verwachten.  

Er zijn echter minstens twee Nederlandse communisten waar Harmsen een buitengewone waardering voor koesterde: mr. A.S de Leeuw en Daan Goulooze. Aan beiden wijdde hij een uitgebreide monografie.
A.S de Leeuw, die als Jood de oorlog niet overleefde, is vooral bekend gebleven omdat hij met zijn verhalen over de martelingen die proletarische jongens moesten doorstaan, die ten prooi gevallen waren aan de klassenvijand, de jonge Gerard van het Reve het hoofd op hol heeft gebracht. Zie: ‘Oud en eenzaam’: ‘Kameraad Mr. A.S. de Leeuw was een foeilelijke, fatterig geklede, te dikke man met kleine, natte pruillippen.’ De Nederlandse letteren zijn Mr. De Leeuw dus heel wat verschuldigd. Hij komt er overigens een stuk beter af dan de eerdergenoemde kameraad Paul de Groot die, volgens Reve in ‘Nader tot U’, ‘een blauwig paars gezicht en rundervagijn van een mond’ had.

Daan Goulooze, die voor zover ik weet nooit door Van het Reve geportretteerd is, is een andere held van Harmsen. Goulooze was het hoofd van wat je de Nederlandse afdeling van de ‘Rote Kapelle’ kan noemen: een inlichtingen-netwerk dat onder andere via illegale zenders informatie over de Duitse bezetters naar de inlichtingendienst van de Sovjet Unie doorspeelde. Ik had enige tijd geleden al tevergeefs naar dit boek gezocht. Blijkbaar had het een eerdere zuivering van mijn boekencollectie niet overleefd, terwijl ik dit toch altijd één van Harmsens meest leesbare boeken heb gevonden. De aanleiding dat ik dit boek zocht was mijn kennismaking met Daan Dankaart, een PvdA-gemeenteraadslid in Hellevoetsluis. Hij schreef iets over het verzetsverleden van zijn vader, Co Dankaart, op zijn Facebookpagina. Ik herinnerde me dat Co Dankaart de rechterhand was geweest van Daan Goulooze tijdens de Tweede Wereldoorlog. De overval, waar ik dit verhaal mee begon, was de spectaculaire bevrijdingsactie van Daan Dankaart uit het Zuidwalziekenhuis door de verzetsgroep van Goulooze.

In plaats van een rigoureuze ‘de-Harmsenering’ van mijn boekencollectie heb ik het verloren gegane boek over Goulooze weer aangeschaft. Daarover in de volgende Leunstoel meer.

------
OVT over Ger Harmsen:
https://www.vpro.nl/programmas/ovt/speel~POMS_VPRO_207674~fragment-ovt-21-augustus-2005-uur-1-51-min-negen-historici-en-hun-eeuw-ger-harmsen-deel-8~.html

-------
Het plaatje is van Freek de Vries Lentsch
Meer informatie: www.instagram.com/_studioagape_
© 2020 Willem Minderhout
powered by CJ2