archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
Een moederskindje Frits Hoorweg

0218 Hoestdrank
Frank O’Connor was, hoe kan het anders met zo’n naam, een Ier. Hij schreef van alles en nog wat, maar dankte zijn faam vooral aan korte verhalen. Op latere leeftijd verhuisde hij naar de Verenigde Staten maar hij bleef het Ierland van zijn vroege jaren als decor voor die verhalen gebruiken. Soms zijn die verhalen op het larmoyante af. Ze gaan bijvoorbeeld over een zielig jongetje dat hoestdrank moet halen voor zijn zieke moeder en die het brouwsel, uitgedaagd door een vervelend meisje, onderweg zelf opdrinkt; of over een drinkebroer die de vroedvrouw moet halen omdat z’n vrouw aan haar zoveelste bevalling is begonnen en onderweg bij iedere kroeg even gaat vertellen dat het zover is. Mijnheer pastoor speelt vaak een hoofdrol en hij weet het - hoe kan het anders?- beter dan iedereen. Maar altijd is er dan weer een verrassende draai die je onbedaarlijk doet lachen en die er satire van lijkt te maken.

Volgens de overleveringen was Nancy McCarthy de grote liefde van zijn leven, maar ze wilde niet met hem trouwen, of misschien was hij vergeten haar tijdig te vragen. Hij was in plaats daarvan achtereenvolgens getrouwd met: Evelyn Bowen, Joan Knape en de Amerikaanse Harriet Rich. Hij blonk niet uit door huwelijkstrouw maar een schuinsmarcheerder was hij toch ook niet. Misschien ging voor hem wel op dat zijn enige vaste vriendin zijn moeder Minnie was. In ieder geval koos hij ervoor om onder haar familienaam als schrijver bekend te worden.

Zijn vader heette O’Donovan, maar voor hem kon Michael, zoals Frank eigenlijk heette, niet veel waardering opbrengen. O’Donovan senior zat een tijdje in het leger en werkte daarna af en toe in de haven. Thuis maakte hij iedereen gek door de rol van dwangmatig brave huisvader voor lange perioden in te ruilen voor die van dronken lor. Pas als alle mogelijkheden geld te lenen waren uitgeput en alle waardevolle bezittingen van het gezin bij de pandjesbaas lagen, werd hij ineens weer een onnatuurlijk zorgzame man. Het zielige jongetje dat vaak voor zijn moeder moest zorgen was Michael zelf! Hij groeide op als enig kind en noemde zijn herinneringen daarom: An only child.

Michael O’Donovan, zoals ik hem nu maar zal noemen, werd in 1903 in Cork geboren. Een normale schoolopleiding zat er niet in. Alles wat hij leerde maakte hij zich eigen door in boeken te neuzen (ook Franse en Duitse) en gedichten uit het hoofd te leren. Hij begreep er niets van of ontdekte later dat hij er een heel verkeerde betekenis aan had toegekend. Onder normale omstandigheden was er waarschijnlijk niets van hem terecht gekomen, maar als tiener raakte hij betrokken bij de Ierse opstand en de daarop volgende burgeroorlog. Hij beschrijft die zelf als een surrealistische ervaring. Bevlogenheid was gedurende enige jaren belangrijker dan kennis. The country had to content itself with a make-believe revolution, and I had to content myself with a make-believe education, and the curious thing is that it was the make-believe that succeeded.

In de burgeroorlog koos hij, of beter kwam hij terecht, in het kamp van de Republikeinen, die de strijd wilden voortzetten om één, ongedeeld, onafhankelijk Ierland te bewerkstelligen. Om zich heen zag hij hoe romantische strijders ordinaire moordenaars werden. Het speet hem op een gegeven moment nauwelijks dat hij gevangen genomen werd. In het interneringskamp kon hij zijn gebrekkige opleiding, met behulp van medegevangenen, bijspijkeren. Hij noemde het een gelukkige periode hoewel hij uiteindelijk in conflict raakte met de fanatici die namens de ‘Ierse’ regering meenden te moeten optreden. Zijn eerste gepubliceerde verhaal Guest of the Nation ging over een paar vrijheidsstrijders die krijgsgevangenen moeten bewaken en die de opdracht krijgen een doodvonnis te voltrekken.

Nadat de ongeregeldheden voorbij waren lukte het hem om een baantje als bibliothecaris in Cork te krijgen en in 1930 werd Michael directeur van het Abbey Theatre in Dublin. Hij heeft zijn tijd als bibliothecaris niet alleen doorgebracht met het uitlenen van boeken, maar ook ijverig contact onderhouden met de culturele elite van de jonge natie. Het Abbey Theatre was het middelpunt van het culturele leven in Ierland. In allerlei memoires over die tijd wordt er hoog van opgegeven. Zoals het lijkt te horen bij dat soort instellingen ontstond er na verloop van enige jaren onenigheid over de koers die gevaren moest worden. Tegen het einde van de jaren ’30 gaf Michael zijn baan eraan en ging zich aan het schrijven wijden. Daarnaast werkte hij mee aan radioprogramma’s in Engeland en tenslotte ging hij lesgeven aan een universiteit in de Verenigde Staten. Daar ontmoette hij Harriet Rich die zijn derde vrouw zou worden. Ze kregen samen een zoon. Hij overleed in 1966.

In ons land is zijn werk nauwelijks te krijgen (dat valt mee, zie onderaan). Bij de gemeentebibliotheek van Den Haag hebben ze alleen My oedipuscomplex and other stories. Zelf had ik ooit twee PAN - pockets in mijn bezit met de verzamelde verhalen. Die zijn natuurlijk niet meer te krijgen. Helaas heb ik deel 1 ervan ooit uitgeleend aan iemand die ermee op vakantie is gegaan en die het na terugkomst niet meer aan mij durfde laten zien. Juist in dat deel stond het hilarische Fish for Friday, over de man die de vroedvrouw op gaat halen en die de opdracht krijgt om op de terugweg vis mee te nemen.

*************************************************
Bij The American Book Centre blijkt toch nog aardig wat werk van Frank O’Connor verkrijgbaar. Het moet besteld worden, dat wel, maar de levertijd is meestal niet meer dan 9 dagen. Meer informatie is te vinden op www.abc.nl



© 2005 Frits Hoorweg meer Frits Hoorweg - meer "De wereldliteratuur roept" -
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
Een moederskindje Frits Hoorweg
0218 Hoestdrank
Frank O’Connor was, hoe kan het anders met zo’n naam, een Ier. Hij schreef van alles en nog wat, maar dankte zijn faam vooral aan korte verhalen. Op latere leeftijd verhuisde hij naar de Verenigde Staten maar hij bleef het Ierland van zijn vroege jaren als decor voor die verhalen gebruiken. Soms zijn die verhalen op het larmoyante af. Ze gaan bijvoorbeeld over een zielig jongetje dat hoestdrank moet halen voor zijn zieke moeder en die het brouwsel, uitgedaagd door een vervelend meisje, onderweg zelf opdrinkt; of over een drinkebroer die de vroedvrouw moet halen omdat z’n vrouw aan haar zoveelste bevalling is begonnen en onderweg bij iedere kroeg even gaat vertellen dat het zover is. Mijnheer pastoor speelt vaak een hoofdrol en hij weet het - hoe kan het anders?- beter dan iedereen. Maar altijd is er dan weer een verrassende draai die je onbedaarlijk doet lachen en die er satire van lijkt te maken.

Volgens de overleveringen was Nancy McCarthy de grote liefde van zijn leven, maar ze wilde niet met hem trouwen, of misschien was hij vergeten haar tijdig te vragen. Hij was in plaats daarvan achtereenvolgens getrouwd met: Evelyn Bowen, Joan Knape en de Amerikaanse Harriet Rich. Hij blonk niet uit door huwelijkstrouw maar een schuinsmarcheerder was hij toch ook niet. Misschien ging voor hem wel op dat zijn enige vaste vriendin zijn moeder Minnie was. In ieder geval koos hij ervoor om onder haar familienaam als schrijver bekend te worden.

Zijn vader heette O’Donovan, maar voor hem kon Michael, zoals Frank eigenlijk heette, niet veel waardering opbrengen. O’Donovan senior zat een tijdje in het leger en werkte daarna af en toe in de haven. Thuis maakte hij iedereen gek door de rol van dwangmatig brave huisvader voor lange perioden in te ruilen voor die van dronken lor. Pas als alle mogelijkheden geld te lenen waren uitgeput en alle waardevolle bezittingen van het gezin bij de pandjesbaas lagen, werd hij ineens weer een onnatuurlijk zorgzame man. Het zielige jongetje dat vaak voor zijn moeder moest zorgen was Michael zelf! Hij groeide op als enig kind en noemde zijn herinneringen daarom: An only child.

Michael O’Donovan, zoals ik hem nu maar zal noemen, werd in 1903 in Cork geboren. Een normale schoolopleiding zat er niet in. Alles wat hij leerde maakte hij zich eigen door in boeken te neuzen (ook Franse en Duitse) en gedichten uit het hoofd te leren. Hij begreep er niets van of ontdekte later dat hij er een heel verkeerde betekenis aan had toegekend. Onder normale omstandigheden was er waarschijnlijk niets van hem terecht gekomen, maar als tiener raakte hij betrokken bij de Ierse opstand en de daarop volgende burgeroorlog. Hij beschrijft die zelf als een surrealistische ervaring. Bevlogenheid was gedurende enige jaren belangrijker dan kennis. The country had to content itself with a make-believe revolution, and I had to content myself with a make-believe education, and the curious thing is that it was the make-believe that succeeded.

In de burgeroorlog koos hij, of beter kwam hij terecht, in het kamp van de Republikeinen, die de strijd wilden voortzetten om één, ongedeeld, onafhankelijk Ierland te bewerkstelligen. Om zich heen zag hij hoe romantische strijders ordinaire moordenaars werden. Het speet hem op een gegeven moment nauwelijks dat hij gevangen genomen werd. In het interneringskamp kon hij zijn gebrekkige opleiding, met behulp van medegevangenen, bijspijkeren. Hij noemde het een gelukkige periode hoewel hij uiteindelijk in conflict raakte met de fanatici die namens de ‘Ierse’ regering meenden te moeten optreden. Zijn eerste gepubliceerde verhaal Guest of the Nation ging over een paar vrijheidsstrijders die krijgsgevangenen moeten bewaken en die de opdracht krijgen een doodvonnis te voltrekken.

Nadat de ongeregeldheden voorbij waren lukte het hem om een baantje als bibliothecaris in Cork te krijgen en in 1930 werd Michael directeur van het Abbey Theatre in Dublin. Hij heeft zijn tijd als bibliothecaris niet alleen doorgebracht met het uitlenen van boeken, maar ook ijverig contact onderhouden met de culturele elite van de jonge natie. Het Abbey Theatre was het middelpunt van het culturele leven in Ierland. In allerlei memoires over die tijd wordt er hoog van opgegeven. Zoals het lijkt te horen bij dat soort instellingen ontstond er na verloop van enige jaren onenigheid over de koers die gevaren moest worden. Tegen het einde van de jaren ’30 gaf Michael zijn baan eraan en ging zich aan het schrijven wijden. Daarnaast werkte hij mee aan radioprogramma’s in Engeland en tenslotte ging hij lesgeven aan een universiteit in de Verenigde Staten. Daar ontmoette hij Harriet Rich die zijn derde vrouw zou worden. Ze kregen samen een zoon. Hij overleed in 1966.

In ons land is zijn werk nauwelijks te krijgen (dat valt mee, zie onderaan). Bij de gemeentebibliotheek van Den Haag hebben ze alleen My oedipuscomplex and other stories. Zelf had ik ooit twee PAN - pockets in mijn bezit met de verzamelde verhalen. Die zijn natuurlijk niet meer te krijgen. Helaas heb ik deel 1 ervan ooit uitgeleend aan iemand die ermee op vakantie is gegaan en die het na terugkomst niet meer aan mij durfde laten zien. Juist in dat deel stond het hilarische Fish for Friday, over de man die de vroedvrouw op gaat halen en die de opdracht krijgt om op de terugweg vis mee te nemen.

*************************************************
Bij The American Book Centre blijkt toch nog aardig wat werk van Frank O’Connor verkrijgbaar. Het moet besteld worden, dat wel, maar de levertijd is meestal niet meer dan 9 dagen. Meer informatie is te vinden op www.abc.nl

© 2005 Frits Hoorweg
powered by CJ2