archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
Infinite Jest; boekbespreking Katharina Kouwenhoven

1007VG Wallace
Ook als je alleen maar prachtboeken leest, kan het je overkomen dat je stuit op een boek dat alles wat je tot dan gelezen hebt overtreft. Zo'n boek is Infinite Jest van David Foster Wallace (Little, Brown & Comp., 1996), een pil van bijna 1100 pagina's, die de literatuur op zijn kop zet.

De inhoud van het boek is niet makkelijk na te vertellen; het springt heen en weer in de tijd (de hoofdstukken worden aangeduid met de naam van het jaar waarin ze spelen en dit is de naam van een commercieel product dat het recht heeft gekocht zijn naam aan dat jaar te mogen verbinden) en wisselt van locatie en tussen personen die in zo'n hoofdstuk centraal staan.
De VS, Canada en Mexico hebben inmiddels een Verenigde Noord Amerikaanse superstaat gevormd, waartegen verschillende bewegingen zich verzetten door zich in te zetten voor een onafhankelijk Quebec, zoals de Rolstoel Moordenaars. Het grootste deel van het Noord Oosten van de VS en het Zuid Oosten van Canada is opgeofferd als stortplaats voor giftig chemisch afval. Voornaamste plaatsen van handeling zijn de Enfield Tennis Academie, de Ennet House herstelkliniek voor verslaafden en een berg buiten Tucson (Az.).

Op de tennisacademie is de hoofdpersoon Hal Incandenza, intellectueel en sportief wonderkind, die het hele Engelse woordenboek uit zijn hoofd kent, maar niet van de drugs af kan blijven, ongetwijfeld een afspiegeling van de auteur. Zijn inmiddels overleden vader, later filmer, is de oprichter van de academie, die nu beheerd wordt door zijn moeder en haar vriend (en half- of adoptiefbroer). Zijn broer Orin heeft zich op het football gestort (ook in Tucson) en zijn misvormde broer Mario scharrelt op de academie rond met een camera op zijn hoofd bevestigd. Naast het gezin Incandenza spelen nog een stuk of tien studenten een rol.

In Ennet House draait het om Don Gately, ex-dief en ex-drugsverslaafde, die zich nu opwerpt als counselor van anderen die worstelen met een verslaving en nog steeds een braaf AA-lid. Verder doen er nog een stuk of veertien andere bewoners met diverse en vaak bizarre kwalen mee.

Op die berg buiten Tucson hebben we te maken met een van de rolstoel moordenaars en een agent van het Bureau van Ongespecificeerde Diensten, een travestiet die de bevrijdingsbeweging onschadelijk moet zien te maken.
Verhaallijnen genoeg en schijnbaar zonder veel verband, maar waar het echt om gaat is het origineel van de laatste film, die Hal's vader gemaakt heeft voor hij zijn hoofd in de magnetron strak, de film Infinite Jest, bijgenaamd Het Vermaak.

Iedereen die naar deze film kijkt, kan daar niet meer mee ophouden en raakt apathisch, om uiteindelijk de dood te vinden. Vanwege de disruptieve werking zitten de Rolstoel Moordenaars er achteraan, om hem te gebruiken als terroristisch middel, maar ook de travestiet van de regering van de VS en nog een paar ongure types.
In 1100 bladzijden kun je veel verhalen vertellen. De grote lijn is moeilijk te volgen door al dat wisselen van tijd en plaats. Steeds kost het de lezer weer de nodige moeite om erin te komen. Uiteindelijk komt alles wel zo'n beetje bij elkaar. De thema's zijn echter glashelder: alle mogelijke vormen van verslaving en de fatale afloop daarvan, maar ook eenzaamheid. De eenzaamheid van de sportstudenten, die verteerd worden door ambitie en faalangst en de eenzaamheid van de verslaafden, die ondanks de hulpverleners retoriek geheel op zichzelf zijn aangewezen. En natuurlijk het thema dat de gehele Amerikaanse literatuur kenmerkt: het disfunctionele gezin, dit keer met een alcoholische vader en een neurotische en overbeschermende moeder.

Het boek is geschreven in een mengsel van eigentijds taalgebruik, technisch jargon, straattaal, ambtenarentaal, drugs- en sportidioom en het psychogebabbel van de hulpverleners. Wat je leest over het twaalf stappen herstelplan van de AA is hemeltergend en kan alleen maar door een insider geschreven zijn. En de auteur schrijft ook fantastisch over de tennissport. Toch zie ik dit boek nooit genoemd op de lijst van boeken waarin opmerkelijk over sport geschreven wordt. De auteur probeert zoveel mogelijk clichés te vermijden en in zijn lange zinnen en lange paragrafen staat geen woord te veel. De 1100 bladzijden tekst worden nog gevolgd door 388 noten, sommigen ook nog met voetnoten, bedoeld om de lineairiteit van de tekst te doorbreken. Alsof de tekst een vloeiende, ononderbroken lijn volgt. Wat er uit spreekt is de geweldige erudietheid van de auteur, die net als Hal zelf vast ook een fotografisch geheugen had.

Het is een avontuur, het lezen van dit boek en je moet er wat voor over hebben, maar het is een heel nieuw genre. Zonder Infinite Jest zou de opvolger in dit genre, Cloud Atlas van David Mitchel (2004) nooit geschreven zijn.
David Foster Wallace heeft geen groot repertoire op zijn naam staan. Daarvoor worstelde hij te veel met depressies, angststoornissen (en dus opnames in klinieken) en drank- en drugsproblemen. Dit boek alleen al heeft hem jaren van zijn leven gekost. En hij is niet oud geworden; op 46-jarige leeftijd pleegde hij zelfmoord. Gelukkig is één meesterwerk genoeg.
 
*********************************
Het plaatje is van Katharina Kouwenhoven


© 2013 Katharina Kouwenhoven meer Katharina Kouwenhoven - meer "De wereldliteratuur roept" -
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
Infinite Jest; boekbespreking Katharina Kouwenhoven
1007VG Wallace
Ook als je alleen maar prachtboeken leest, kan het je overkomen dat je stuit op een boek dat alles wat je tot dan gelezen hebt overtreft. Zo'n boek is Infinite Jest van David Foster Wallace (Little, Brown & Comp., 1996), een pil van bijna 1100 pagina's, die de literatuur op zijn kop zet.

De inhoud van het boek is niet makkelijk na te vertellen; het springt heen en weer in de tijd (de hoofdstukken worden aangeduid met de naam van het jaar waarin ze spelen en dit is de naam van een commercieel product dat het recht heeft gekocht zijn naam aan dat jaar te mogen verbinden) en wisselt van locatie en tussen personen die in zo'n hoofdstuk centraal staan.
De VS, Canada en Mexico hebben inmiddels een Verenigde Noord Amerikaanse superstaat gevormd, waartegen verschillende bewegingen zich verzetten door zich in te zetten voor een onafhankelijk Quebec, zoals de Rolstoel Moordenaars. Het grootste deel van het Noord Oosten van de VS en het Zuid Oosten van Canada is opgeofferd als stortplaats voor giftig chemisch afval. Voornaamste plaatsen van handeling zijn de Enfield Tennis Academie, de Ennet House herstelkliniek voor verslaafden en een berg buiten Tucson (Az.).

Op de tennisacademie is de hoofdpersoon Hal Incandenza, intellectueel en sportief wonderkind, die het hele Engelse woordenboek uit zijn hoofd kent, maar niet van de drugs af kan blijven, ongetwijfeld een afspiegeling van de auteur. Zijn inmiddels overleden vader, later filmer, is de oprichter van de academie, die nu beheerd wordt door zijn moeder en haar vriend (en half- of adoptiefbroer). Zijn broer Orin heeft zich op het football gestort (ook in Tucson) en zijn misvormde broer Mario scharrelt op de academie rond met een camera op zijn hoofd bevestigd. Naast het gezin Incandenza spelen nog een stuk of tien studenten een rol.

In Ennet House draait het om Don Gately, ex-dief en ex-drugsverslaafde, die zich nu opwerpt als counselor van anderen die worstelen met een verslaving en nog steeds een braaf AA-lid. Verder doen er nog een stuk of veertien andere bewoners met diverse en vaak bizarre kwalen mee.

Op die berg buiten Tucson hebben we te maken met een van de rolstoel moordenaars en een agent van het Bureau van Ongespecificeerde Diensten, een travestiet die de bevrijdingsbeweging onschadelijk moet zien te maken.
Verhaallijnen genoeg en schijnbaar zonder veel verband, maar waar het echt om gaat is het origineel van de laatste film, die Hal's vader gemaakt heeft voor hij zijn hoofd in de magnetron strak, de film Infinite Jest, bijgenaamd Het Vermaak.

Iedereen die naar deze film kijkt, kan daar niet meer mee ophouden en raakt apathisch, om uiteindelijk de dood te vinden. Vanwege de disruptieve werking zitten de Rolstoel Moordenaars er achteraan, om hem te gebruiken als terroristisch middel, maar ook de travestiet van de regering van de VS en nog een paar ongure types.
In 1100 bladzijden kun je veel verhalen vertellen. De grote lijn is moeilijk te volgen door al dat wisselen van tijd en plaats. Steeds kost het de lezer weer de nodige moeite om erin te komen. Uiteindelijk komt alles wel zo'n beetje bij elkaar. De thema's zijn echter glashelder: alle mogelijke vormen van verslaving en de fatale afloop daarvan, maar ook eenzaamheid. De eenzaamheid van de sportstudenten, die verteerd worden door ambitie en faalangst en de eenzaamheid van de verslaafden, die ondanks de hulpverleners retoriek geheel op zichzelf zijn aangewezen. En natuurlijk het thema dat de gehele Amerikaanse literatuur kenmerkt: het disfunctionele gezin, dit keer met een alcoholische vader en een neurotische en overbeschermende moeder.

Het boek is geschreven in een mengsel van eigentijds taalgebruik, technisch jargon, straattaal, ambtenarentaal, drugs- en sportidioom en het psychogebabbel van de hulpverleners. Wat je leest over het twaalf stappen herstelplan van de AA is hemeltergend en kan alleen maar door een insider geschreven zijn. En de auteur schrijft ook fantastisch over de tennissport. Toch zie ik dit boek nooit genoemd op de lijst van boeken waarin opmerkelijk over sport geschreven wordt. De auteur probeert zoveel mogelijk clichés te vermijden en in zijn lange zinnen en lange paragrafen staat geen woord te veel. De 1100 bladzijden tekst worden nog gevolgd door 388 noten, sommigen ook nog met voetnoten, bedoeld om de lineairiteit van de tekst te doorbreken. Alsof de tekst een vloeiende, ononderbroken lijn volgt. Wat er uit spreekt is de geweldige erudietheid van de auteur, die net als Hal zelf vast ook een fotografisch geheugen had.

Het is een avontuur, het lezen van dit boek en je moet er wat voor over hebben, maar het is een heel nieuw genre. Zonder Infinite Jest zou de opvolger in dit genre, Cloud Atlas van David Mitchel (2004) nooit geschreven zijn.
David Foster Wallace heeft geen groot repertoire op zijn naam staan. Daarvoor worstelde hij te veel met depressies, angststoornissen (en dus opnames in klinieken) en drank- en drugsproblemen. Dit boek alleen al heeft hem jaren van zijn leven gekost. En hij is niet oud geworden; op 46-jarige leeftijd pleegde hij zelfmoord. Gelukkig is één meesterwerk genoeg.
 
*********************************
Het plaatje is van Katharina Kouwenhoven
© 2013 Katharina Kouwenhoven
powered by CJ2