archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > Naar de film delen printen terug
Sinds mensenheugenis bij de film Hans Knegtmans

1511VG Lucky1Acteur Harry Dean Stanton heeft de première van zijn laatste speelfilm Lucky niet bij mogen wonen. Twee weken daarvoor, op 15 september 2017, overleed hij, 91 jaar oud. De dokter die Lucky in die film bezocht na een plotselinge val, had het nog zo gezegd. ‘Je bent nu nog zo gezond als maar mogelijk, voor iemand van jouw leeftijd. Maar natuurlijk heb je niet het eeuwige leven. Het kan nog jaren duren, maar eens ga je dood.’ Over dat doktersbezoek dadelijk meer.

Zijn eerste acteurswerk was volgens mijn bronnen in de tv-serie Inner Sanctum (1954), waarvan ik het bestaan niet kende. Daarna kwamen bekendere westernseries als Bonanza, Rawhide en Gunsmoke. Bij filmcritici en sommige alerte bioscoopbezoekers raakte hij bekend door een rol in het meesterlijke strafkampdrama Cool Hand Luke (1967), met een rebellerende Paul Newman in de hoofdrol. (Die film dankt zijn faam mede aan de eufemistische quote ‘what we’ve got here is failure to communicate'. De bijbehorende beelden zijn gemakkelijk te vinden op You Tube.)

In de jaren 80 konden filmliefhebbers niet meer om Stanton heen. In 1984 excelleerde hij in Paris, Texas van topregisseur Wim Wenders. Na vier jaar zoek te zijn geweest keert Travis (Stanton) terug naar zijn vrouw en zoontje en probeert zo goed en zo kwaad als het gaat de draad van zijn gezinsleven weer op te nemen. Datzelfde jaar schitterde hij in de ultra-hippe misdaadkomedie Repo Man, van gerenommeerd indie-regisseur Alex Cox. Een repo-man vordert – zo nodig met geweld – niet-betaalde koopwaar terug. In deze film gaat het om auto’s. Stanton leert een jongeman die niet wil deugen de kneepjes van het vak.

Zo’n dertig jaar na deze successen was het nogal stil geworden rond de steracteur. De laatste werkelijk interessante film waarin we hem konden zien was Seven Psychopaths (2012) van regisseur Martin McDonagh, maker van het onlangs bekroonde Three Billboards Outside Ebbing, Missouri. Ik herinner me dat optreden niet, maar waarschijnlijk komt dat doordat Harry in zijn rol van ‘Man met de hoed’ daar niet prominent aanwezig was.

Maar nu is er dan Lucky, inwoner van een naamloos gat in Arizona. Een gehucht waar iedereen elkaar kent, al leidt dat in de regel niet tot opzienbarende verwikkelingen. Lucky staat op, rookt zijn eerste sigaret, maakt een handvol yogabewegingen en zet koffie. Vervolgens gebruikt hij het ontbijt in zijn vaste restaurant, terwijl hij de kruiswoordpuzzel in de krant oplost, geholpen door de overige vaste klanten. Veel gebeurt er niet. Onze held koopt bij de plaatselijke kruidenier een pak melk en sigaretten.
’s Avonds slaat hij met een paar Bloody Mary’s de tijd stuk in de plaatselijke bar. Van de vijf, zes stamgasten is hij het meest gesteld op de – ook niet meer zo jonge – Howard (gespeeld door filmmaker David Lynch, bekend van de tv-serie Twin Peaks). Die maakt een moeilijke periode door, omdat zijn schildpad Roosevelt de benen heeft genomen en nu onvindbaar is.

Eerlijk gezegd is de eerste helft van de film (geregisseerd door John1511VG Lucky2 Carroll Lynch, in professionele kringen herinnerd als de echtgenoot van de competente politievrouw in Fargo) niet bijzonder interessant, zelfs niet voor kijkers zoals ik bij wie Stanton in het verleden geen kwaad kon doen. Beter laat dan nooit komt de scenarist op het goede idee, het verhaal wat op te schudden door de reeds genoemde val die Lucky aanzet tot zijn doktersbezoek. Fijn, er gebeurt wat, dat werd tijd!
Ik vertelde al dat de geruststellend bedoelde diagnose van de arts de clausule bevatte dat gezondheid allerminst synoniem is met onsterfelijkheid. Dat laat zijn sporen achter in het dagelijks leven van de hoofdpersoon. Aanvankelijk lijkt het medische vonnis voornamelijk tot chagrijn te leiden. Het ging verdorie net zo lekker, en nu blijkt hij gewoon dood te kunnen gaan!

Later krijgen we echter de indruk dat, mogelijk uit acute doodsangst, de hoofdpersoon besluit de schaarse tijd die hem nog rest optimaal te benutten. Dagelijks een beetje yoga helpt, maar zet niet echt zoden aan de dijk, lijkt hij te denken. Onwennig stort hij zich op de sociale kant van het leven. Eerst met een paar bezoekers van zijn restaurant. Met de een raakt hij in gesprek over tegenslagen op het persoonlijke vlak, met de ander – een man die net als hij gediend heeft in de Tweede Wereldoorlog – wisselt hij heftige ervaringen in de strijd met de toenmalige vijand Japan uit. Dat lucht op.

Zijn ontmoeting met de aanvallige Loretta die bezorgd is omdat ze hem al zo lang niet heeft gezien, heeft eveneens een therapeutisch effect, mogelijk mede geïnstigeerd door de joint die ze bij zich heeft.
Het duidelijkste bewijs van persoonlijke groei – al balanceert die scène bedenkelijk op de rand van feel good sentiment – is zijn bezoek aan het verjaardagfeestje van het jongetje Juan. Lucky kent het ventje nauwelijks maar diens moeder heeft hem uitgenodigd. Leuk toch? Er treedt zelfs een mariachi-trio op! Lucky blijkt zo ontbolsterd te zijn dat hij het zelfs aandurft in het Spaans het lied Volver, volver aan te heffen. Aanvankelijk solistisch maar – we hadden het kunnen weten – in een volgend couplet begeleid door de band.

Een verrassende ontwikkeling, dacht ik aanvankelijk. Later ontdekte ik dat Harry al in 1979 vocaal had geschitterd in The Rose, waarin Bette Midler de rol speelt van een zangeres die volgens de recensies sterk doet denken aan de vroeg gestorven Janis Joplin. Nu ja, deze narratieve reuzenzwaai is goed voor de gemoedsrust van Stantons fans, die anders de dood van hun held twee keer hadden moeten verwerken, één keer in het echt en één keer in de film.
En er is meer goed nieuws: al weten Harry en zijn vriend Howard nog van niets, in een van de laatste beelden zien we dat Roosevelt nog alive and kicking is. Voor zover je dat van een schildpad kunt zeggen. Als film behoort Lucky niet tot de categorie cinematografische hoogstandjes, maar als eerbetoon aan een groot en sympathiek acteur voldoet hij uitstekend.

-------
De plaatjes zijn geselecteerd door  de schrijver


© 2018 Hans Knegtmans meer Hans Knegtmans - meer "Naar de film" -
Vermaak en Genot > Naar de film
Sinds mensenheugenis bij de film Hans Knegtmans
1511VG Lucky1Acteur Harry Dean Stanton heeft de première van zijn laatste speelfilm Lucky niet bij mogen wonen. Twee weken daarvoor, op 15 september 2017, overleed hij, 91 jaar oud. De dokter die Lucky in die film bezocht na een plotselinge val, had het nog zo gezegd. ‘Je bent nu nog zo gezond als maar mogelijk, voor iemand van jouw leeftijd. Maar natuurlijk heb je niet het eeuwige leven. Het kan nog jaren duren, maar eens ga je dood.’ Over dat doktersbezoek dadelijk meer.

Zijn eerste acteurswerk was volgens mijn bronnen in de tv-serie Inner Sanctum (1954), waarvan ik het bestaan niet kende. Daarna kwamen bekendere westernseries als Bonanza, Rawhide en Gunsmoke. Bij filmcritici en sommige alerte bioscoopbezoekers raakte hij bekend door een rol in het meesterlijke strafkampdrama Cool Hand Luke (1967), met een rebellerende Paul Newman in de hoofdrol. (Die film dankt zijn faam mede aan de eufemistische quote ‘what we’ve got here is failure to communicate'. De bijbehorende beelden zijn gemakkelijk te vinden op You Tube.)

In de jaren 80 konden filmliefhebbers niet meer om Stanton heen. In 1984 excelleerde hij in Paris, Texas van topregisseur Wim Wenders. Na vier jaar zoek te zijn geweest keert Travis (Stanton) terug naar zijn vrouw en zoontje en probeert zo goed en zo kwaad als het gaat de draad van zijn gezinsleven weer op te nemen. Datzelfde jaar schitterde hij in de ultra-hippe misdaadkomedie Repo Man, van gerenommeerd indie-regisseur Alex Cox. Een repo-man vordert – zo nodig met geweld – niet-betaalde koopwaar terug. In deze film gaat het om auto’s. Stanton leert een jongeman die niet wil deugen de kneepjes van het vak.

Zo’n dertig jaar na deze successen was het nogal stil geworden rond de steracteur. De laatste werkelijk interessante film waarin we hem konden zien was Seven Psychopaths (2012) van regisseur Martin McDonagh, maker van het onlangs bekroonde Three Billboards Outside Ebbing, Missouri. Ik herinner me dat optreden niet, maar waarschijnlijk komt dat doordat Harry in zijn rol van ‘Man met de hoed’ daar niet prominent aanwezig was.

Maar nu is er dan Lucky, inwoner van een naamloos gat in Arizona. Een gehucht waar iedereen elkaar kent, al leidt dat in de regel niet tot opzienbarende verwikkelingen. Lucky staat op, rookt zijn eerste sigaret, maakt een handvol yogabewegingen en zet koffie. Vervolgens gebruikt hij het ontbijt in zijn vaste restaurant, terwijl hij de kruiswoordpuzzel in de krant oplost, geholpen door de overige vaste klanten. Veel gebeurt er niet. Onze held koopt bij de plaatselijke kruidenier een pak melk en sigaretten.
’s Avonds slaat hij met een paar Bloody Mary’s de tijd stuk in de plaatselijke bar. Van de vijf, zes stamgasten is hij het meest gesteld op de – ook niet meer zo jonge – Howard (gespeeld door filmmaker David Lynch, bekend van de tv-serie Twin Peaks). Die maakt een moeilijke periode door, omdat zijn schildpad Roosevelt de benen heeft genomen en nu onvindbaar is.

Eerlijk gezegd is de eerste helft van de film (geregisseerd door John1511VG Lucky2 Carroll Lynch, in professionele kringen herinnerd als de echtgenoot van de competente politievrouw in Fargo) niet bijzonder interessant, zelfs niet voor kijkers zoals ik bij wie Stanton in het verleden geen kwaad kon doen. Beter laat dan nooit komt de scenarist op het goede idee, het verhaal wat op te schudden door de reeds genoemde val die Lucky aanzet tot zijn doktersbezoek. Fijn, er gebeurt wat, dat werd tijd!
Ik vertelde al dat de geruststellend bedoelde diagnose van de arts de clausule bevatte dat gezondheid allerminst synoniem is met onsterfelijkheid. Dat laat zijn sporen achter in het dagelijks leven van de hoofdpersoon. Aanvankelijk lijkt het medische vonnis voornamelijk tot chagrijn te leiden. Het ging verdorie net zo lekker, en nu blijkt hij gewoon dood te kunnen gaan!

Later krijgen we echter de indruk dat, mogelijk uit acute doodsangst, de hoofdpersoon besluit de schaarse tijd die hem nog rest optimaal te benutten. Dagelijks een beetje yoga helpt, maar zet niet echt zoden aan de dijk, lijkt hij te denken. Onwennig stort hij zich op de sociale kant van het leven. Eerst met een paar bezoekers van zijn restaurant. Met de een raakt hij in gesprek over tegenslagen op het persoonlijke vlak, met de ander – een man die net als hij gediend heeft in de Tweede Wereldoorlog – wisselt hij heftige ervaringen in de strijd met de toenmalige vijand Japan uit. Dat lucht op.

Zijn ontmoeting met de aanvallige Loretta die bezorgd is omdat ze hem al zo lang niet heeft gezien, heeft eveneens een therapeutisch effect, mogelijk mede geïnstigeerd door de joint die ze bij zich heeft.
Het duidelijkste bewijs van persoonlijke groei – al balanceert die scène bedenkelijk op de rand van feel good sentiment – is zijn bezoek aan het verjaardagfeestje van het jongetje Juan. Lucky kent het ventje nauwelijks maar diens moeder heeft hem uitgenodigd. Leuk toch? Er treedt zelfs een mariachi-trio op! Lucky blijkt zo ontbolsterd te zijn dat hij het zelfs aandurft in het Spaans het lied Volver, volver aan te heffen. Aanvankelijk solistisch maar – we hadden het kunnen weten – in een volgend couplet begeleid door de band.

Een verrassende ontwikkeling, dacht ik aanvankelijk. Later ontdekte ik dat Harry al in 1979 vocaal had geschitterd in The Rose, waarin Bette Midler de rol speelt van een zangeres die volgens de recensies sterk doet denken aan de vroeg gestorven Janis Joplin. Nu ja, deze narratieve reuzenzwaai is goed voor de gemoedsrust van Stantons fans, die anders de dood van hun held twee keer hadden moeten verwerken, één keer in het echt en één keer in de film.
En er is meer goed nieuws: al weten Harry en zijn vriend Howard nog van niets, in een van de laatste beelden zien we dat Roosevelt nog alive and kicking is. Voor zover je dat van een schildpad kunt zeggen. Als film behoort Lucky niet tot de categorie cinematografische hoogstandjes, maar als eerbetoon aan een groot en sympathiek acteur voldoet hij uitstekend.

-------
De plaatjes zijn geselecteerd door  de schrijver
© 2018 Hans Knegtmans
powered by CJ2