archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 15
Jaargang 4
7 juni 2007
Beschouwingen > Brief uit ... delen printen terug
Beroemd in Bolivia Hans Meijer

0415BS Brief
Wanneer ben je beroemd? De klassieke maatstaf is uiteraard de hoeveelheid geld die je bezit. De moderne maatstaf is het aantal Google hits dat je op je naam hebt staan. Voor beide maatstaven geldt dat ze voor rijke en beroemde personen niet statisch zijn. De uitspraak van Warren Buffett, de op twee na rijkste man ter wereld, dat als je weet hoeveel je bezit je niet echt rijk bent illustreert dit op fraaie wijze. Ook geldt dat als je precies weet hoeveel Google hits je scoort je niet echt beroemd bent. Bill Gates, goed voor 34 miljoen hits op 18 mei 2007, en Steve Jobs, goed voor 21 miljoen hits, kunnen morgen moeiteloos een paar miljoen hits meer of minder scoren. Onze moderne maatstaf stelt ons eindelijk in staat om de uitspraak van John Lennon uit 1966 dat de Beatles populairder zijn dan Jezus op zijn waarde te schatten. De Beatles blijken 45 miljoen hits te scoren en de combinatie Jezus God 49 miljoen hits. Lennon’s taxatie was dus zo slecht nog niet. Ook kunnen we nagaan of Time terecht Einstein (41) uitriep tot Person of the Century en Hitler (36) afwees. Het verschil tussen deze twee scores is niet groot en werpt meer licht op de toelichting in Time waarom de laatste het niet werd.

Om een idee te krijgen van de mate van beroemdheid van diverse personen enkele namen: Paul McCartney (2.3), John Lennon (2.0), George Harrison (1.5), Ringo Starr (1.3), Nelson Mandela (1.4), George Clooney (2.1), Eva Peron (1.0), Frida Kahlo (1.3), Salma Hayek (1.7), Isabel Allende (1.2), Gabriel García Márquez (1.5), Pim Fortuyn (1.0), Harry Mulisch (1.0), Rutger Hauer (1.1), Johan Cruijff (1.5) en Mata Hari (1.2). Deze lijst geeft een idee van waar we de ondergrens voor het beroemd zijn moeten trekken. Zo te zien begin je boven de één miljoen Google hits als beroemdheid mee te tellen. Om beroemd te blijven moet je de aandacht van het grote publiek en de media permanent op je vestigen, anders verdwijn je na je 15 minutes of fame weer in de anonimiteit. Met het oog op het beroemd blijven is het uiteraard meegenomen als je de voorpagina van Time, Newsweek, Rolling Stone of, als het echt niet anders meer kan, Playboy haalt. Een goede indicatie of je echt beroemd bent is als louter je voornaam er nog toe doet. Als beroemdheid ben je dan duidelijk verder dan de rest. Enkele voorbeelden: Rembrandt (van Rijn) (9.1), Pelé (Edson Arantes do Nascimento) (12.4), Shakira (Mebarak) (32.4), Britney (Spears) (28.2) en famous for being famous Paris (Hilton) (38.7).

Wanneer ben je Boliviaan? Dit is een verre van triviale vraag. Was Albert Einstein een Duitser, Zwitser of Amerikaan? Einstein zelf merkte op dat het antwoord op deze vraag afhing van het al dan niet juist zijn van zijn relativiteitstheorie. Het is interessant te weten dat Einstein aan het einde van zijn leven in het bezit was van twee paspoorten, dat hij tot twee keer (!) toe afstand deed van de Duitse nationaliteit en dat hij vijf jaar lang statenloos burger was. Enkele andere voorbeelden. Was Marie Curie Poolse of Franse? Is Arnold Schwarzenegger Oostenrijker of Amerikaan? Is Ahmed Aboutaleb Nederlander of Marokkaan? Wat is Nebahat Albayrak? Een Turkse of een Nederlandse? Wat zijn mijn kinderen Eric en Arwa? Ze zijn in Sana'a', de hoofdstad van Jemen, geboren. Ze hebben een Nederlandse vader en een Boliviaanse moeder. De een woont en werkt in Ghana en de ander in België. In een zich globaliserende wereld zijn twee paspoorten allang niet meer toereikend. De oude grenzen tussen landen hebben voor de nieuwe nomaden afgedaan. En is er echt iemand die denkt dat mijn vrouw Gardenia geen Boliviaanse meer was toen ze in 1981 in Jemen haar Boliviaanse paspoort noodgedwongen om moest ruilen voor een uit Nederland? In mijn ogen is het dan ook goed te verdedigen dat we iedereen tot Boliviaan bestempelen die een bijzondere band met Bolivia heeft.

Uit bovenstaande vloeit voort dat vijf mannen en een vrouw op de lijst van Boliviaanse beroemdheden staan. Hieronder hun namen in historische volgorde en enige informatie over hun relatie met Bolivia.

De uit Caracas in het huidige Venezuela afkomstige Simon Bolivar (1.5). El Libertador. Bevrijdt met zijn legers Bolivia, Colombia, Ecuador, Panama, Peru en Venezuela van het juk van de Spanjaarden. Naamgever en eerste president van Bolivia waar hij vijf maanden, van 12 augustus tot 29 december 1825, verblijft. Ziet zijn streven naar een Verenigd Zuid Amerika tenietgedaan door onderlinge strijd. Eenzaam en verlaten sterft hij in 1830 in Santa Marta, Colombia. Nu is in elke zichzelf respecterende stad in Bolivia een straat naar Bolivar vernoemd en staat zijn standbeeld ergens op een plein.

De uit de Verenigde Staten afkomstige Butch Cassidy en de Sundance Kid (2.0). Outlaws. In de gelijknamige film is te zien en te horen hoe Butch (Paul Newman) tegen Sundance (Robert Redford) zegt: Kid, the next time I say let´s go some place like Bolivia, let´s go some place like Bolivia!. Op dit punt wijkt de film af van de werkelijkheid maar na de nodige omzwervingen arriveren ze in 1906 uiteindelijk in Bolivia. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan en anderhalf jaar later overvallen ze nabij het mijnstadje San Vincente een geldkoerier van een zilvermijn. Dit wordt hen noodlottig. Drie dagen later, op 3 november 1908, komen beiden tijdens een vuurgevecht om.

De uit Argentinië afkomstige Che Guevara (2.2). Guerrillastrijder. In 1957-58 vecht El Che tijdens de Cubaanse revolutie aan de zijde van Fidel Castro. Time zet hem op 8 augustus 1960 op de voorpagina en noemt hem in 1999 als een van twintig heroes and icons van de twintigste eeuw. In Bolivia komt Guevara op 7 november 1966 in beeld als hij in de Ñancahuazú regio, met 52 Bolivianen, Cubanen, Peruanen, Argentijnen en een Fransman (Regis Debray), aan zijn laatste bevrijdingsoorlog begint. Tijdens het carnaval van Oruro in 1972 vertelt Antonio Zapata, de broer van Yolanda een vriendin van Gardenia, mij dat in het begin weinigen geloofden dat er guerrillastrijders in Bolivia waren. Hij wel want de kogels vlogen hem om de oren. Van de guerrillastrijders sneuvelen 34 mannen en een vrouw (Tania). Aan de kant van het Boliviaanse leger komen 42 man om. Guevara wordt na een vuurgevecht gevangen genomen en een dag later op 9 oktober 1967 standrechtelijk geëxecuteerd. Een half jaar voor zijn dood verschijnt Guevara´s essay Create two, three, many Vietnams, that is the watchword, een document waarin hij zich verantwoordt. In zijn ogen is het een heilige plicht te vechten voor de bevrijding van de verarmde onderdrukte massa´s van het juk van het imperialisme. De imperialisten, met aan het hoofd de Verenigde Staten, moeten volgens Guevara vernietigd worden. In Bolivia, zijn de meningen over El Che sterk verdeeld. Hij wordt hier verfoeid en verafgood. Evo Morales, de huidige president van Bolivia, is een bewonderaar van Guevara.

De uit de Verenigde Staten afkomstige Raquel Welch (1.0). Filmster en sekssymbool. Haar vader is een Boliviaanse immigrant uit La Paz die als 17 jarige naar Californië vertrekt. Op 28 november 1969 staat Raquel op de voorpagina van Time. Opmerkelijk is dat elders in dit nummer een artikel staat over een gruwelijke slachting door Amerikaanse soldaten onder Vietnamese burgers in het gehucht My Lai in maart het jaar ervoor. In december 1979 siert Raquel kuis in badpak eindelijk de voorpagina van Playboy. Ze wacht tot augustus 2003 voordat ze voor het eerst het geboorteland van haar vader bezoekt waar ze enthousiast ontvangen wordt. Ze blijft er twee weken.

De uit Orinoca op de barre Boliviaanse hoogvlakte afkomstige Evo Morales Ayma (1.8). Cocalero. Hij is een van de zeven kinderen van Dionisio Morales Choque en Maria Ayma Mamami waarvan alleen Esther, Evo en Hugo nog in leven zijn. Ze groeien in bittere armoede op in een adobe hut van drie bij vier meter. Tegenslag doet de familie in 1980 naar de Chapara bij Cochabamba verhuizen waar Evo coca verbouwt en vrienden maakt op het voetbalveld. Vijf jaar later wordt hij benoemd tot leider van de vakbond van de cocalero´s. Een riskante baan die hem in 1989 bijna noodlottig wordt. Leden van een speciale anti-narco eenheid van de politie slaan hem in elkaar en laten hem voor dood in de struiken achter. In 1997 wordt Evo lid van het Boliviaanse congres. Vijf jaar later wordt hij er door zijn politieke tegenstanders uitgezet. Hij speelt een rol tijdens de Guerra del Agua (de oorlog van het water) van 2000 en een hoofdrol tijdens de Guerra del Gas van 2003 (zie archief, rubriek Brief uit). In 2002 eindigt hij nog als tweede bij de presidentsverkiezingen maar in 2005, als kandidaat van de Movimiento al Socialismo (MAS), wordt hij met 54% van de stemmen tot president van Bolivia gekozen. In Bolivia een ongekend hoog percentage. Alvaro García Linera, die in de jaren negentig lid was van het guerrillaleger Tupac Katari en er vijf jaar voor in de gevangenis zat, wordt vice-president. Midden jaren negentig interviewt Gardenia vakbondsleider Evo Morales voor Radio Duo Mundi uit Zoetermeer. Tijdens dit interview pleit hij voor een coca politiek die rekening houdt met de belangen van de arme boeren en komt hij op voor de rechten van de pueblos originarios (de oorspronkelijke volkeren). Als leider van de MAS voegt hij de nationalisatie van de recursos naturales (olie en gas) en het bestrijden van de corruptie aan zijn politieke programma toe. Als motto voor zijn presidentschap heeft hij gekozen voor: Bolivia cambia, Evo cumple! (Bolivia verandert, Evo komt zijn beloften na!). Dat zal niet meevallen. De hele geschiedenis van dit land is, Cees Nooteboom verwoordt het in zijn reisverslag Bitter Bolivia uit 1968 het scherpst, een violente kruisweg vol wreedheid, belachelijke gestes, verloren hoop, apathie en heerszucht, een gigantisch misverstand.
 
**********************************
Lucia Jonkhoff is ontwerper en tekenaar.
Informatie op www.latsiko.nl .
 
'Springveren, het beste uit de leunstoel’ is nu te koop. Luister ook naar 'De mannenpil' , een van de bijdragen, voorgelezen door Maeve van der Steen. Zie www.eburon.nl/product_details.php?item_id=472


© 2007 Hans Meijer meer Hans Meijer - meer "Brief uit ..." -
Beschouwingen > Brief uit ...
Beroemd in Bolivia Hans Meijer
0415BS Brief
Wanneer ben je beroemd? De klassieke maatstaf is uiteraard de hoeveelheid geld die je bezit. De moderne maatstaf is het aantal Google hits dat je op je naam hebt staan. Voor beide maatstaven geldt dat ze voor rijke en beroemde personen niet statisch zijn. De uitspraak van Warren Buffett, de op twee na rijkste man ter wereld, dat als je weet hoeveel je bezit je niet echt rijk bent illustreert dit op fraaie wijze. Ook geldt dat als je precies weet hoeveel Google hits je scoort je niet echt beroemd bent. Bill Gates, goed voor 34 miljoen hits op 18 mei 2007, en Steve Jobs, goed voor 21 miljoen hits, kunnen morgen moeiteloos een paar miljoen hits meer of minder scoren. Onze moderne maatstaf stelt ons eindelijk in staat om de uitspraak van John Lennon uit 1966 dat de Beatles populairder zijn dan Jezus op zijn waarde te schatten. De Beatles blijken 45 miljoen hits te scoren en de combinatie Jezus God 49 miljoen hits. Lennon’s taxatie was dus zo slecht nog niet. Ook kunnen we nagaan of Time terecht Einstein (41) uitriep tot Person of the Century en Hitler (36) afwees. Het verschil tussen deze twee scores is niet groot en werpt meer licht op de toelichting in Time waarom de laatste het niet werd.

Om een idee te krijgen van de mate van beroemdheid van diverse personen enkele namen: Paul McCartney (2.3), John Lennon (2.0), George Harrison (1.5), Ringo Starr (1.3), Nelson Mandela (1.4), George Clooney (2.1), Eva Peron (1.0), Frida Kahlo (1.3), Salma Hayek (1.7), Isabel Allende (1.2), Gabriel García Márquez (1.5), Pim Fortuyn (1.0), Harry Mulisch (1.0), Rutger Hauer (1.1), Johan Cruijff (1.5) en Mata Hari (1.2). Deze lijst geeft een idee van waar we de ondergrens voor het beroemd zijn moeten trekken. Zo te zien begin je boven de één miljoen Google hits als beroemdheid mee te tellen. Om beroemd te blijven moet je de aandacht van het grote publiek en de media permanent op je vestigen, anders verdwijn je na je 15 minutes of fame weer in de anonimiteit. Met het oog op het beroemd blijven is het uiteraard meegenomen als je de voorpagina van Time, Newsweek, Rolling Stone of, als het echt niet anders meer kan, Playboy haalt. Een goede indicatie of je echt beroemd bent is als louter je voornaam er nog toe doet. Als beroemdheid ben je dan duidelijk verder dan de rest. Enkele voorbeelden: Rembrandt (van Rijn) (9.1), Pelé (Edson Arantes do Nascimento) (12.4), Shakira (Mebarak) (32.4), Britney (Spears) (28.2) en famous for being famous Paris (Hilton) (38.7).

Wanneer ben je Boliviaan? Dit is een verre van triviale vraag. Was Albert Einstein een Duitser, Zwitser of Amerikaan? Einstein zelf merkte op dat het antwoord op deze vraag afhing van het al dan niet juist zijn van zijn relativiteitstheorie. Het is interessant te weten dat Einstein aan het einde van zijn leven in het bezit was van twee paspoorten, dat hij tot twee keer (!) toe afstand deed van de Duitse nationaliteit en dat hij vijf jaar lang statenloos burger was. Enkele andere voorbeelden. Was Marie Curie Poolse of Franse? Is Arnold Schwarzenegger Oostenrijker of Amerikaan? Is Ahmed Aboutaleb Nederlander of Marokkaan? Wat is Nebahat Albayrak? Een Turkse of een Nederlandse? Wat zijn mijn kinderen Eric en Arwa? Ze zijn in Sana'a', de hoofdstad van Jemen, geboren. Ze hebben een Nederlandse vader en een Boliviaanse moeder. De een woont en werkt in Ghana en de ander in België. In een zich globaliserende wereld zijn twee paspoorten allang niet meer toereikend. De oude grenzen tussen landen hebben voor de nieuwe nomaden afgedaan. En is er echt iemand die denkt dat mijn vrouw Gardenia geen Boliviaanse meer was toen ze in 1981 in Jemen haar Boliviaanse paspoort noodgedwongen om moest ruilen voor een uit Nederland? In mijn ogen is het dan ook goed te verdedigen dat we iedereen tot Boliviaan bestempelen die een bijzondere band met Bolivia heeft.

Uit bovenstaande vloeit voort dat vijf mannen en een vrouw op de lijst van Boliviaanse beroemdheden staan. Hieronder hun namen in historische volgorde en enige informatie over hun relatie met Bolivia.

De uit Caracas in het huidige Venezuela afkomstige Simon Bolivar (1.5). El Libertador. Bevrijdt met zijn legers Bolivia, Colombia, Ecuador, Panama, Peru en Venezuela van het juk van de Spanjaarden. Naamgever en eerste president van Bolivia waar hij vijf maanden, van 12 augustus tot 29 december 1825, verblijft. Ziet zijn streven naar een Verenigd Zuid Amerika tenietgedaan door onderlinge strijd. Eenzaam en verlaten sterft hij in 1830 in Santa Marta, Colombia. Nu is in elke zichzelf respecterende stad in Bolivia een straat naar Bolivar vernoemd en staat zijn standbeeld ergens op een plein.

De uit de Verenigde Staten afkomstige Butch Cassidy en de Sundance Kid (2.0). Outlaws. In de gelijknamige film is te zien en te horen hoe Butch (Paul Newman) tegen Sundance (Robert Redford) zegt: Kid, the next time I say let´s go some place like Bolivia, let´s go some place like Bolivia!. Op dit punt wijkt de film af van de werkelijkheid maar na de nodige omzwervingen arriveren ze in 1906 uiteindelijk in Bolivia. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan en anderhalf jaar later overvallen ze nabij het mijnstadje San Vincente een geldkoerier van een zilvermijn. Dit wordt hen noodlottig. Drie dagen later, op 3 november 1908, komen beiden tijdens een vuurgevecht om.

De uit Argentinië afkomstige Che Guevara (2.2). Guerrillastrijder. In 1957-58 vecht El Che tijdens de Cubaanse revolutie aan de zijde van Fidel Castro. Time zet hem op 8 augustus 1960 op de voorpagina en noemt hem in 1999 als een van twintig heroes and icons van de twintigste eeuw. In Bolivia komt Guevara op 7 november 1966 in beeld als hij in de Ñancahuazú regio, met 52 Bolivianen, Cubanen, Peruanen, Argentijnen en een Fransman (Regis Debray), aan zijn laatste bevrijdingsoorlog begint. Tijdens het carnaval van Oruro in 1972 vertelt Antonio Zapata, de broer van Yolanda een vriendin van Gardenia, mij dat in het begin weinigen geloofden dat er guerrillastrijders in Bolivia waren. Hij wel want de kogels vlogen hem om de oren. Van de guerrillastrijders sneuvelen 34 mannen en een vrouw (Tania). Aan de kant van het Boliviaanse leger komen 42 man om. Guevara wordt na een vuurgevecht gevangen genomen en een dag later op 9 oktober 1967 standrechtelijk geëxecuteerd. Een half jaar voor zijn dood verschijnt Guevara´s essay Create two, three, many Vietnams, that is the watchword, een document waarin hij zich verantwoordt. In zijn ogen is het een heilige plicht te vechten voor de bevrijding van de verarmde onderdrukte massa´s van het juk van het imperialisme. De imperialisten, met aan het hoofd de Verenigde Staten, moeten volgens Guevara vernietigd worden. In Bolivia, zijn de meningen over El Che sterk verdeeld. Hij wordt hier verfoeid en verafgood. Evo Morales, de huidige president van Bolivia, is een bewonderaar van Guevara.

De uit de Verenigde Staten afkomstige Raquel Welch (1.0). Filmster en sekssymbool. Haar vader is een Boliviaanse immigrant uit La Paz die als 17 jarige naar Californië vertrekt. Op 28 november 1969 staat Raquel op de voorpagina van Time. Opmerkelijk is dat elders in dit nummer een artikel staat over een gruwelijke slachting door Amerikaanse soldaten onder Vietnamese burgers in het gehucht My Lai in maart het jaar ervoor. In december 1979 siert Raquel kuis in badpak eindelijk de voorpagina van Playboy. Ze wacht tot augustus 2003 voordat ze voor het eerst het geboorteland van haar vader bezoekt waar ze enthousiast ontvangen wordt. Ze blijft er twee weken.

De uit Orinoca op de barre Boliviaanse hoogvlakte afkomstige Evo Morales Ayma (1.8). Cocalero. Hij is een van de zeven kinderen van Dionisio Morales Choque en Maria Ayma Mamami waarvan alleen Esther, Evo en Hugo nog in leven zijn. Ze groeien in bittere armoede op in een adobe hut van drie bij vier meter. Tegenslag doet de familie in 1980 naar de Chapara bij Cochabamba verhuizen waar Evo coca verbouwt en vrienden maakt op het voetbalveld. Vijf jaar later wordt hij benoemd tot leider van de vakbond van de cocalero´s. Een riskante baan die hem in 1989 bijna noodlottig wordt. Leden van een speciale anti-narco eenheid van de politie slaan hem in elkaar en laten hem voor dood in de struiken achter. In 1997 wordt Evo lid van het Boliviaanse congres. Vijf jaar later wordt hij er door zijn politieke tegenstanders uitgezet. Hij speelt een rol tijdens de Guerra del Agua (de oorlog van het water) van 2000 en een hoofdrol tijdens de Guerra del Gas van 2003 (zie archief, rubriek Brief uit). In 2002 eindigt hij nog als tweede bij de presidentsverkiezingen maar in 2005, als kandidaat van de Movimiento al Socialismo (MAS), wordt hij met 54% van de stemmen tot president van Bolivia gekozen. In Bolivia een ongekend hoog percentage. Alvaro García Linera, die in de jaren negentig lid was van het guerrillaleger Tupac Katari en er vijf jaar voor in de gevangenis zat, wordt vice-president. Midden jaren negentig interviewt Gardenia vakbondsleider Evo Morales voor Radio Duo Mundi uit Zoetermeer. Tijdens dit interview pleit hij voor een coca politiek die rekening houdt met de belangen van de arme boeren en komt hij op voor de rechten van de pueblos originarios (de oorspronkelijke volkeren). Als leider van de MAS voegt hij de nationalisatie van de recursos naturales (olie en gas) en het bestrijden van de corruptie aan zijn politieke programma toe. Als motto voor zijn presidentschap heeft hij gekozen voor: Bolivia cambia, Evo cumple! (Bolivia verandert, Evo komt zijn beloften na!). Dat zal niet meevallen. De hele geschiedenis van dit land is, Cees Nooteboom verwoordt het in zijn reisverslag Bitter Bolivia uit 1968 het scherpst, een violente kruisweg vol wreedheid, belachelijke gestes, verloren hoop, apathie en heerszucht, een gigantisch misverstand.
 
**********************************
Lucia Jonkhoff is ontwerper en tekenaar.
Informatie op www.latsiko.nl .
 
'Springveren, het beste uit de leunstoel’ is nu te koop. Luister ook naar 'De mannenpil' , een van de bijdragen, voorgelezen door Maeve van der Steen. Zie www.eburon.nl/product_details.php?item_id=472
© 2007 Hans Meijer
powered by CJ2