Nieuw jaar, nog geen nieuw kabinet - verder met de zeden en gewoonten van ons voorgeslacht zoals te zien op prentbriefkaarten van vroeger. De stellen waren beland in de huwelijks fase maar er waren nog geen kinderen. Wat deden ze na het werk, Na Vijven, Zaterdagavond, in hun Vrije Tijd? Als soep, vleesgerecht, andijvie en puddinkje naar binnen waren? Als de afwas gedaan was en de krant uitgespeld? Van alles - zonder de hulp van televisie, Internet en iPhone (het allernieuwste elektronische snoepje van Steve Jobs dat volgens het Hoofdartikel van de NRC een nagel aan de doodskist van de Westerse Beschaving zou kunnen zijn, maar dit terzijde).

Dansen bijvoorbeeld. De gezelschapsdans was aan het begin van de vorige eeuw nog niet geannexeerd door luidruchtige, uit hun dak gaande, adolescenten, maar werd volop beoefend door gehuwde volwassenen. Wel iets van erotische spanning, maar overwegend uit op plezier en uitgebreider sociaal verkeer. Gezelschapsdans, ooit uitgevonden aan het hof van Zonnekoning Lodewijk XIV en daarna toegepast in de betere salons. Onder Lodewijk werd de Franse adel gedomesticeerd. De Hertogen en Graven mochten elkaar niet langer met hun legers bevechten, maar dienden in de paleizen van de Koning acte de présence te geven. Daar moesten ze hun assertiviteit sublimeren in Quadrilles en Menuets. Dat voorbeeld vond navolging en vervolgens had de gewoonte zich gaandeweg verspreid in steeds ruimere kringen van gewonere mensen.

Dansen moest worden geleerd, van elkaar, of van de leraar op de dansschool. Met de Wals (Weense en Engelse), Fox-trot en Quick-step was je niet volleerd, je moest overweg kunnen met nieuwigheden, crazes, die steeds maar weer opnieuw op de dansvloer furore maakten). De Charleston of de Shimmy willen misschien nog wel een bel doen rinkelen, maar wie kent nog de ‘Mattchiche’ of ’Le Trans-Atlantic’? Bijhouden, je dansenkennis, ook op de dansvloer geen ontspanning zonder inspanning. Gezelschapsdans als avondcursus met bal na. De Dames vonden het wel gezellig om nieuwe dansen te leren, de Heren deden liever andere dingen, maar hadden hun eer op te houden. Dansles van een echte dansmeester is natuurlijk het mooiste. Als die niet beschikbaar was, waren er later ook lesboeken met opeenvolgende schematische plattegronden met voeten en pijlen en natuurlijk waren er ook foto’s van de verschillende ‘Figures’ gedemonstreerd door deskundige paren die de prentbriefkaart haalden.

Dansles per Kaart

Op kaarten 1a en 1b demonstreert het vrouwelijke duo ‘Les Rieuses’ (de lachebekjes) verschillende figuren van de in Rio geboren ‘Mattchiche’ (ook wel Maxixe geschreven, of ‘La Sorella’). Ik zou zeggen: probeer het eens, met zijn tweeën voor de spiegel.

De kaarten, twee uit een veel uitgebreider serie werden op 13, 14 en 18 maart 1906 verstuurd aan de heer Louis Cordier, 49 rue Montmartre, Paris door A(ndré?) Babet. ‘Mon Cher Louis’ wordt bedankt voor zijn kaart, André vertelt dat hij de Mattchiche stuurt die Louis al ‘chez nous’ heeft gezien en kondigt aan meer uit de serie te zullen sturen. Daarna overweegt hij andere kaarten van een “genre plus décolletté”, te sturen. Hij voegt daar meteen aan toe dat als dat genre niet overeenkomstig Louis’ smaak is, hij zich niet moet generen dat te melden, dan zal André voor andere (meer beklede ?) kaarten zorgen. Op 14 maart volgt weer een kaart voor Louis, ”Bonjour vieu” van “ton copain André” met daarop weer de Rieuses met de Mattchiche, een dans die “vous aguiche” (prikkelt). Dan is er nog een kaart verstuurd op 18 maart en daarin worden beleefdheden uitgewisseld over de wederzijdse gezondheid en die van de wederzijdse moeders. Het is niet waarschijnlijk dat we ooit zullen weten of André is toegekomen aan de verzending van kaarten van het meer gedecolletteerde genre.

Kaart 2a toont ons afbeeldingen van anonieme gemengde dansparen bezig met het tweede figuur, ‘retour’ en het derde, ‘aller’, van ’Le Trans-Atlantic’ ‘nouvelle danse américaine, dans le vent au Nouveau Cirque’. De afbeeldingen ademen de sfeer van het vermaak op de ‘paquetboats’, van toen er over de oceanen nog niet door mensen werd gevlogen. De ene heer draagt zelf een pet die een marineofficier niet zou misstaan. Wederom: doe gek, ga aan de slag, probeer het uit.

De kaart werd op 24 augustus 1905 afgestempeld op het postkantoor Rue Danton in Parijs, hij was geadresseerd aan Jacques Bonneau, Villa les Vacances, Parani, Ille et Villaine in Frankrijk. Helaas schrijft de afzender, (“Soler el Val”?) in tegenstelling tot de voornoemde André, in een nauwelijks leesbaar potloodschrift. En dat terwijl er intrigerende woorden in de Franse tekst voorkomen als “Haren”. Helaas. Helaas wordt zo niet duidelijk wat de afzender de geadresseerde wilde duidelijk maken met het derde figuur uit ’Le Trans-Atlantic’. De andere kaarten met verdere figuren van ’Le Trans-Atlantic’ brengen ons ook niet verder want ze zijn nooit beschreven of verstuurd.