archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 5
Jaargang 4
14 december 2006
Beschouwingen > Het leven zelf delen printen terug
De beleving van tijd Gerbrand Muller

0320BS Polder
In zijn bijdrage in dit tijdschrift over de uitvinding en de besteding van de tijd noemt Carlo van Praag tijd “een moeilijk en in hoge mate abstract begrip”. Inderdaad. Ik vraag aandacht voor wat de scheidend directeur van het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek, Pim Levelt, vertelde in een in NRC-Handelsblad van 7-8 oktober 2006 gepubliceerd interview (Wetenschap & Onderwijs, p. 43; gesprek met Berthold van Maris). Dat komt op het volgende neer.

Onderzoek naar het psycholinguïstische proces, dat wil zeggen het proces van taalproductie of van taal verstaan, heeft uitgewezen dat het 325 milliseconden duurt voordat het menselijk brein een “concept geactiveerd” heeft, 100 milliseconden voordat “het lemma, het syntactische woord, geactiveerd wordt”, waarna het nog eens 100 milliseconden kost om “de fonologie op te halen - de abstracte klankstructuur”. Daarna kost het weer 150 milliseconden “om de fonetische structuur te berekenen, dus de concrete manier van uitspreken.” Totaal heeft het brein dus 675 milliseconden nodig om een woord te produceren.

Bij mij opgekomen gedachte: Niet alleen ons handelen, maar ook onze beleving is afhankelijk van de werking van ons brein. Vergeleken met de snelheid waarmee de ontwikkelingen in de kosmos zich sinds de oerexplosie tot nu toe hebben voltrokken, werkt ons brein in feite buitengewoon snel. Alleen daardoor lijkt de tijd van 13,7 miljard jaar die sinds de oerexplosie is verstreken ons zo wanhopig lang. Als ons brein nu eens 6750 milliseconden, oftewel ruim 6 seconden deed over de door Levelt beschreven processen om een woord uit te spreken, en de andere processen in het lichaam zich in een overeenkomstig tempo voltrokken, dan zou de tijd van 13,7 miljard jaar ons al tien maal minder lang toeschijnen. Als dezelfde processen ruim 60 seconden of iets meer dan een minuut in beslag namen, zou de genoemde hoeveelheid jaren ons honderd maal korter lijken, als ze meer dan 600 seconden of ruim tien minuten kostten, duizend maal korter…
 
******************************************
Procedures kunnen bijna altijd versimpeld worden.
Laat u daarbij helpen door Chain Gang Consult.
© 2006 Gerbrand Muller meer Gerbrand Muller - meer "Het leven zelf" -
Beschouwingen > Het leven zelf
De beleving van tijd Gerbrand Muller
0320BS Polder
In zijn bijdrage in dit tijdschrift over de uitvinding en de besteding van de tijd noemt Carlo van Praag tijd “een moeilijk en in hoge mate abstract begrip”. Inderdaad. Ik vraag aandacht voor wat de scheidend directeur van het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek, Pim Levelt, vertelde in een in NRC-Handelsblad van 7-8 oktober 2006 gepubliceerd interview (Wetenschap & Onderwijs, p. 43; gesprek met Berthold van Maris). Dat komt op het volgende neer.

Onderzoek naar het psycholinguïstische proces, dat wil zeggen het proces van taalproductie of van taal verstaan, heeft uitgewezen dat het 325 milliseconden duurt voordat het menselijk brein een “concept geactiveerd” heeft, 100 milliseconden voordat “het lemma, het syntactische woord, geactiveerd wordt”, waarna het nog eens 100 milliseconden kost om “de fonologie op te halen - de abstracte klankstructuur”. Daarna kost het weer 150 milliseconden “om de fonetische structuur te berekenen, dus de concrete manier van uitspreken.” Totaal heeft het brein dus 675 milliseconden nodig om een woord te produceren.

Bij mij opgekomen gedachte: Niet alleen ons handelen, maar ook onze beleving is afhankelijk van de werking van ons brein. Vergeleken met de snelheid waarmee de ontwikkelingen in de kosmos zich sinds de oerexplosie tot nu toe hebben voltrokken, werkt ons brein in feite buitengewoon snel. Alleen daardoor lijkt de tijd van 13,7 miljard jaar die sinds de oerexplosie is verstreken ons zo wanhopig lang. Als ons brein nu eens 6750 milliseconden, oftewel ruim 6 seconden deed over de door Levelt beschreven processen om een woord uit te spreken, en de andere processen in het lichaam zich in een overeenkomstig tempo voltrokken, dan zou de tijd van 13,7 miljard jaar ons al tien maal minder lang toeschijnen. Als dezelfde processen ruim 60 seconden of iets meer dan een minuut in beslag namen, zou de genoemde hoeveelheid jaren ons honderd maal korter lijken, als ze meer dan 600 seconden of ruim tien minuten kostten, duizend maal korter…
 
******************************************
Procedures kunnen bijna altijd versimpeld worden.
Laat u daarbij helpen door Chain Gang Consult.
© 2006 Gerbrand Muller
powered by CJ2