archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 5
Jaargang 14
15 december 2016
Bezigheden > Lopen delen printen terug
De Martelaarsgracht (Amsterdams ABC) Katharina Kouwenhoven

1405BZ MartelaarsgrachtWat een prachtige naam voor een straat. Overigens zou hij eigenlijk gedempte Martelaarsgracht moeten heten. Dat voorkomt verwarring, zoals toen ik in Den Haag met geen mogelijkheid de Prinsengracht kon vinden: was helemaal geen gracht.

De Martelaarsgracht ligt in het verlengde van de Nieuwezijds Voorburgwal en loopt naar het Stationsplein. Of dat zo zal blijven is de vraag, want het Stationsplein gaat elke twee jaar op de schop om te worden heringericht, wat telkens tot meer chaos leidt. Naar de Spuistraat toe vormt de Martelaarsgracht de scheiding met het Hekelveld.

Op de plek waar de Martelaarsgracht en de Nieuwendijk elkaar kruisen stond ooit de Haarlemmerpoort. Er zijn vijf Haarlemmerpoorten geweest; bij elke stadsuitbreiding schoof de poort een stukje naar het Westen en staat nu aan het Haarlemmerplein. Maar hij is er gelukkig nog.

De meeste huizen aan de Martelaarsgracht dateren uit het begin van de 18e eeuw, maar het huis op de hoek met de Prins Hendrikkade is ouder. Hier bevindt zich het oudste café van Amsterdam, café Karpershoek, dat dateert uit 1606. Karpershoek is een bezoek waard; een oude kroeg met zand op de vloer, dat zie je niet veel meer.

Als kind kwam ik er wel met mijn vader. Die haalde ik ’s avonds van de tram, maar omdat ik nog niet mocht oversteken, wachtte ik hem op bij de rode brievenbus. Later ging ik zelf met de tram naar het Centraal Station. Daar kwam hij aan met een bootje van de NDSM en dan gingen we samen verder, niet nadat wij iets gedronken hadden bij Karpershoek, mijn vader een Oude Jenever en een biertje en ik een flesje Perl.

Hoe de Martelaarsgracht aan zijn naam komt is onduidelijk. Mogelijk was daar ooit een galgenveld, mogelijk was er een pand ‘waar de martelaar uithing’, in de vorm van een uithangbord. Het doet er niet toe. Iets moet ‘martelaar’ heten. De naam intrigeerde mij zeer, want – niet van het houtje – had ik geen idee wat een martelaar was. Gelukkig heet het café op de hoek niet het martelaarscafé.

-----
Het plaatje is van Katharina Kouwenhoven


© 2016 Katharina Kouwenhoven meer Katharina Kouwenhoven - meer "Lopen" -
Bezigheden > Lopen
De Martelaarsgracht (Amsterdams ABC) Katharina Kouwenhoven
1405BZ MartelaarsgrachtWat een prachtige naam voor een straat. Overigens zou hij eigenlijk gedempte Martelaarsgracht moeten heten. Dat voorkomt verwarring, zoals toen ik in Den Haag met geen mogelijkheid de Prinsengracht kon vinden: was helemaal geen gracht.

De Martelaarsgracht ligt in het verlengde van de Nieuwezijds Voorburgwal en loopt naar het Stationsplein. Of dat zo zal blijven is de vraag, want het Stationsplein gaat elke twee jaar op de schop om te worden heringericht, wat telkens tot meer chaos leidt. Naar de Spuistraat toe vormt de Martelaarsgracht de scheiding met het Hekelveld.

Op de plek waar de Martelaarsgracht en de Nieuwendijk elkaar kruisen stond ooit de Haarlemmerpoort. Er zijn vijf Haarlemmerpoorten geweest; bij elke stadsuitbreiding schoof de poort een stukje naar het Westen en staat nu aan het Haarlemmerplein. Maar hij is er gelukkig nog.

De meeste huizen aan de Martelaarsgracht dateren uit het begin van de 18e eeuw, maar het huis op de hoek met de Prins Hendrikkade is ouder. Hier bevindt zich het oudste café van Amsterdam, café Karpershoek, dat dateert uit 1606. Karpershoek is een bezoek waard; een oude kroeg met zand op de vloer, dat zie je niet veel meer.

Als kind kwam ik er wel met mijn vader. Die haalde ik ’s avonds van de tram, maar omdat ik nog niet mocht oversteken, wachtte ik hem op bij de rode brievenbus. Later ging ik zelf met de tram naar het Centraal Station. Daar kwam hij aan met een bootje van de NDSM en dan gingen we samen verder, niet nadat wij iets gedronken hadden bij Karpershoek, mijn vader een Oude Jenever en een biertje en ik een flesje Perl.

Hoe de Martelaarsgracht aan zijn naam komt is onduidelijk. Mogelijk was daar ooit een galgenveld, mogelijk was er een pand ‘waar de martelaar uithing’, in de vorm van een uithangbord. Het doet er niet toe. Iets moet ‘martelaar’ heten. De naam intrigeerde mij zeer, want – niet van het houtje – had ik geen idee wat een martelaar was. Gelukkig heet het café op de hoek niet het martelaarscafé.

-----
Het plaatje is van Katharina Kouwenhoven
© 2016 Katharina Kouwenhoven
powered by CJ2