‘Goh, er is ook een Trocadéro in Philadelphia.’ ‘Meen je dat? Wat is dat dan?’ ‘Een theater, net als in Parijs.’ ‘In Parijs heet het theater bij het Trocadéroplein anders: ‘Théâtre de Chaillot’, net als dat paleis bovenop die heuvel.’ ‘Oh, ik dacht dat dat paleis daar zelf ook Trocadéro heette.’ ‘Vroeger wel. Er is in 1878 een paleis van die naam gebouwd voor de Wereldtentoonstelling, maar voor de Wereldtentoonstelling van 1937 hadden ze blijkbaar iets nieuws nodig en is het vervangen door het huidige paleis. In dat jaar werd pal daarnaast ook de Eiffeltoren gebouwd. Om een of andere reden hebben ze de naam van dat plein niet veranderd, maar ‘Trocadéro’ heeft in ieder geval niets met theater te maken.’

‘Waar komt die naam dan vandaan?’ ‘Vreemd genoeg herinnert die naam aan een van de grootste oorlogsmisdaden van Frankrijk in het begin van de negentiende eeuw.’ ‘Napoleon?’ ‘Nee, daarna. De koning van Spanje had tijdens de Napoleontische oorlogen afstand van de troon gedaan ten gunste van Napoleons broer Joseph, maar een deel van de Spanjaarden vocht door. Deze opstandelingen hadden in Cadiz een grondwet opgesteld die tot de meest liberale van Europa behoorde. Na de val van Napoleon werd de koning van Spanje, Ferdinand VII, weer op zijn troon geholpen en die wilde niets van die grondwet, die van Spanje een constitutionele monarchie zou maken, weten. De aanhangers van de grondwet van Cadiz kwamen in 1820 in opstand. Om die opstand neer te slaan had Ferdinand buitenlandse hulp nodig. Gelukkig voor hem werd op dat moment Europa beheerst door conservatieve koningen die geen zin hadden in liberale experimenten. Karel X van Frankrijk kreeg de vrije hand om Ferdinand te helpen.’

’Wat heeft dat allemaal met Trocadéro te maken?’ ‘Trocadéro was het fort dat de toegang tot Cadiz beschermde. In 1823 hebben Franse troepen dat fort met de grond gelijk gemaakt en uiteindelijk Cadiz ingenomen. Koning Ferdinand vierde deze overwinning van het absolutisme met de executie van 30.000 tegenstanders. In Spanje was de vorst, gesteund door de kerk, weer alleenheerser.’ 'Het lijkt wel op de Spaanse burgeroorlog, maar dan een eeuw eerder, met de Franse koning in de rol van Hitler en Mussolini.’ ‘Inderdaad, maar toch heeft die liberale beweging heel veel tot stand gebracht. Er waren namelijk nogal veel vertegenwoordigers van de Spaanse koloniën aanwezig in Cadiz en die grondwet beloofde ook burgerrechten aan de oorspronkelijke bewoners en vrijgemaakte slaven van Latijns Amerika. Je kunt zeggen dat ‘Cadiz’ de onafhankelijkheidsbeweging daar een enorme stimulans heeft gegeven.’

‘Maar waarom waren die Fransen zo trots op die daad dat ze dat paleis voor die wereldtentoonstelling een halve eeuw later nog Trocadéro noemden? En dat plein nog steeds!’ ‘Genoegdoening na gekrenkte trots, denk ik. Het was Napoleon nooit gelukt om heel Spanje te onderwerpen en dat werd na afloop dus toch nog een keertje goed gemaakt. Zelfs vijfenvijftig jaar na dato en vijfenveertig jaar nadat de Fransen Karel X hadden weggejaagd toen hij zelf de Franse grondwet met voeten trad. Het verhaal is overigens nog niet af. Toen de Duitsers Parijs bezetten poseerde Hitler op het terras van Trocadéro, met de Eiffeltoren in zijn rug. Ook hij kreeg genoegdoening na gekrenkte trots. Hij volbracht wat zijn voorganger Wilhelm II niet gelukt was. Hij had Parijs veroverd op de erfvijand.’

‘Al met al reden genoeg om die naam te veranderen, lijkt me.’ ‘Mwah, ik weet het niet. Noem het ‘de ironie van de geschiedenis’, maar juist hier werd in 1948 de ‘Universele verklaring van de rechten van de mens’ door de Verenigde Naties vastgesteld. Als er één verklaring is die zowel een militaire ingreep als ‘Trocadéro’ als een barbaars regime als dat van Ferdinand VII zo niet onmogelijk dan toch onwettig maakt, dan is het deze wel. En nu wordt er op die plek feest gevierd, muziek gemaakt en je kunt er naar het ‘Musee de l’homme’. Noem het een overwinning van de beschaving op de barbarij. En bovendien klinkt Trocadéro goed. Het is best een mooie naam voor een paleis, een theater, of – zoals in Londen – voor een winkelcentrum.

-----------------------------------------------
De tekening is van Renée van den Kerkhof
Illustratrice in opleiding: http://www.neetje.nl