De Londense Underground bestaat 150 jaar. Nou ja het woord ‘bestaat’ kan misverstanden oproepen. In 1863 startte de eerste lijn, de Metropolitan. Aardig detail is dat men begon met stoomtreinen, je kunt het je nu haast niet meer voorstellen. Maar men moet zich wel realiseren dat de eerste lijnen hoogstens negen meter diep lagen. Ze werden niet gemaakt door een tunnel te boren, maar door een sleuf te graven, de rails te leggen en de wanden te betegelen. Daarna werden de sleuven weer ‘toegedekt’. Deze praktijk werd de ‘cut and cover’ methode genoemd.

Er was dus geen sprake van een totaalconcept, zoals 37 jaar later (!) in Parijs wel het geval was. De eerste lijnen in Londen waren gewoon afzonderlijke lijntjes, die pas veel later geïntegreerd werden. Het is wijsheid die ik heb uit een boekje van John Lanchester, getiteld: ‘What we talk about when we talk about The Tube’. Het boekje is onderdeel van een project van Penguin: Penguin Lines. Het bestaat uit twaalf kleine boekjes, die ₤ 4,99 per stuk kosten, ze belichten ieder bepaalde facetten en focussen op een of enkele lijnen.

Ik ben sterk in de verleiding om de elf andere ook aan te schaffen, maar tot nu toe heb ik mij in weten te houden. De boekjes zijn prachtig vormgegeven en het onderwerp vind ik lichtelijk absurd, maar daardoor juist heel interessant. Je maakt als het ware een reisboek vanuit een voertuig dat geen uitzicht biedt op de omgeving; hoe kom je erop. Penguin brengt wel vaker speciale series van kleine boekjes uit. Soms zijn het ordinaire pogingen om literatuur waar geen auteursrechten meer op rust opnieuw te verpakken. Maar soms zit er wel degelijk een aardige gedachte achter: zoals recentelijk bij een serie met ‘kookverhalen’ en nu dus weer.

Bij Van Hoogstraten, de Engelse boekhandel in Den Haag, sprak ik met een mevrouw die (om het voorzichtig te zeggen) niet zo te spreken was over die bijzondere series. Blijkbaar dwingt Penguin ‘zijn’ winkeliers om er een bepaalde hoeveelheid van af te nemen, zonder het recht om ze weer terug te geven! Het is een praktijk waar ik van opkijk en ik begrijp heel goed dat die mevrouw zich gepakt voelt. Zij kan natuurlijk moeilijk tegen die vertegenwoordiger zeggen: ik hoef geen Penguins meer.

Een paar jaar geleden is er trouwens ook al een origineel boek over de Underground verschenen. De schrijver daarvan, Mark Mason, liep alle lijnen na, maar dan bovengronds, voor zover mogelijk. Die inspanning, hij legde in totaal 403 mijl af, leverde een soms hilarisch boek op. Van een van zijn wandelingen maakte hij een kroegentocht, waarbij hij zichzelf had verplicht bij iedere pub een pint te nemen.

************************************

Van Hoogstraten, Noordeinde 98, Den Haag

http://www.hoogstraten.nl/theshop/index.php?language=nl

 

*************************