Nick (een jaar of tien, elf) en zijn jongere broer die de hele film naamloos blijft, kijken in opperste vertedering naar hun babybroertje. Wat lief! En die pruttelgeluidjes die hij maakt! De bioscoopganger geniet mee. Totdat na enkele minuten hun moeder ladderzat het huis binnenstruikelt. Spectaculair is het wel. Het mens komt niet uit haar woorden, valt luidruchtig op de grond en pist in haar broek. Even later slaat ze Nick in zijn gezicht. Die steekt nog maar een sigaretje op. Hij heeft dit al vaker meegemaakt.

De jongens proberen de baby zo goed en zo kwaad als dat gaat te verzorgen, maar missen de benodigde knowhow. Een traumatiserend incident is het gevolg. Welkom bij Submarino, de nieuwe film van de Deense regisseur Thomas Vinterberg

Na deze proloog zien we wat een jaar of twintig later van de broers terecht is gekomen. De eerste helft van de film volgen we Nick (een overtuigende rol van Jakob Cedergen), daarna richt Vinterberg de schijnwerper op diens broer. Een paar keer kruisen hun wegen. Nick heeft net zijn celstraf voor zware mishandeling uitgezeten. Hij woont in een eenkamerflat die voornamelijk gemeubileerd is met lege bierflesjes. Als hij de straat opgaat, is dat meestal om de sportschool te bezoeken. Soms maakt hij een vluggertje met de alleenstaande moeder Sofie, een paar deuren verder. Nee, een levensgenieter is hij niet. Wanneer zijn broer, die hij vanuit een cel belt, niet opneemt reageert hij zijn woede op de telefoon af, wat hem een ernstige verwonding aan zijn hand oplevert.

Toch begrijpt de kijker dat het sympathieke karakter van de jongen die voor zijn babybroertje probeerde te zorgen, niet totaal verdwenen is, al staat het nu op een laag pitje. Zo ontfermt hij zich over de dikke, seksueel geobsedeerde Ivan, de broer van een vroegere vriendin. Hij helpt hem wanneer hij in elkaar geslagen dreigt te worden – en dat gebeurt regelmatig. Zelfs vindt hij Sofie bereid zich door Ivan te laten betasten, nog niet wetend dat deze vriendendienst grote gevolgen zal hebben.

Wie mocht denken dat Nick een deerniswekkende loser is moet zijn mening bijstellen wanneer diens naamloze broer (met precies de juiste dosis karakterloosheid gespeeld door Peter Plaugborg) de hoofdrol overneemt. Sinds zijn vrouw na een overdosis uit zijn leven is verdwenen rust de opvoeding van hun zoontje Martin op zijn schouders. Hoewel hij zielsveel van het kind houdt, weegt dat niet op tegen zijn werkloosheid, nijpende geldnood en heroïneverslaving. Buiten schooltijd is de kleine Martin meestal op zichzelf aangewezen. Vader slaapt zijn heroïneroes uit of is op straat aan het dealen.

Kan het nog somberder? Nee, niet echt. Submarino is geen film voor een gezellig avondje uit met je partner. Misschien mochten we dat ook niet verwachten van de man die in 1998 alom lof oogstte met Festen, ook al een familiedrama waar een mens niet vrolijk van werd. Maar het is fijn dat een zo getalenteerde filmer na een paar miskleunen, die (gelukkig) bijna niemand zich herinnert, nog steeds een intelligente, aangrijpende film kan maken. Bovendien laat de Vinterberg van nu zich niet zichtbaar inperken door de mallotige geboden van de ideologische beweging Dogma 95, waarvan hij en Lars Von Trier de oprichters waren. (Zie Wikipedia voor de tien Dogma-geboden.) En, om de lezers die uit het veld geslagen zijn door dit stukje, een hart onder de riem te steken: de slotscène wettigt de hoop dat de twee personages die we dat het meeste gunnen, misschien nog wel iets aardigs van het leven zullen maken.

 

*************************